21’inci yüzyılın yeni hedefi “uzay kaşifliği”

ANKARA (AA) - AA muhabiri, 2024'te düzenlenecek önemli uzay projelerini derledi. NASA'nın 2024 planları ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA), şubat ortasında yapılması planlanan Intuitive Machines'in IM-1 fırlatışı, iniş-yüzey etkileşimleri, uzay havası/ay yüzeyi etkileşimleri, radyo astronomi, hassas iniş teknolojileri ve gelecekteki otonom navigasyon teknolojileri için bir iletişim ve navigasyon düğümüne odaklanacak altı NASA yükü taşıyacak. Jüpiter'in uydularından Europa'ya ekimde gönderilecek Clipper aracının, yaşanabilecek koşullar olup olmadığını araştıracağı" The Europa Clipper mission" misyonunun Ekim 2024'te fırlatılması planlanırken, Jüpiterin yörüngesine Nisan 2030’da yerleşeceği tahmin ediliyor. Bilim insanlarınca sıvı su içerdiği tahmin edilen Europa uydusu, Clipper tarafından yaklaşık 50 kez incelenecek. Bilim insanları, incelemenin ardından uydunun yaşama uygun olup olmadığını değerlendirecek. Griffin Mission 1'deki Volatiles Investigating Polar Exploration Rover (VIPER), Kasım 2024'te 100 gün sürecek bir görev boyunca Ay'ın güney kutup bölgesindeki regolitte su buzu ve diğer uçucu maddeleri araması planlanıyor. Ay'daki suyun kökeni ve dağılımı hakkında bilgi edinmek ve gelecekteki insan keşifleri için Ay'ın kaynaklarının nasıl toplanacağını belirlemeye yardımcı olacak misyon, aşırı düşük sıcaklıklarda ve engebeli arazide operasyonların nasıl sürdürüleceğini göstermesinin yanı sıra güç üretimi ve depolama teknolojileri için bir tanıtım görevi olacak. VIPER, NASA'nın fırlatma ve iniş aracını sağlayan ticari bir ortakla sözleşme yaptığı “NASA's Commercial Lunar Payload Services (CLPS)” Ticari Ay Yükü Hizmetleri (CLPS) girişiminin bir parçası olacak. Kennedy Uzay Merkezi'nin doğusunda bulunan CapeCanaveral Üssü'nden yapılacak fırlatma sonrası başlayacak Intuitive Machines 2 veya IM-2 (TO PRIME-1) görevinin amacı; yerinde kaynak kullanımının (ISRU) fizibilitesini göstermek ve yer altı örneklerinin uçucu içeriğini ölçmek için Ay'ın güney kutbu yakınına bir matkap ve kütle spektrometresi indirme olarak belirlendi. Görevin 2024'te SpaceX şirketine ait bir Falcon 9 ile fırlatılması planlanıyor. Çin Çin'e ait Ay'ın karanlık yüzünde yüzeyden kaya ve toprak örnekleri toplayan keşif aracı Chang'e 6’nın topladığı örneklerle 2024'te fırlatılması ve Dünya'ya dönmesi bekleniyor. Chang'e 5'in yedeği olarak tasarlanan Chang'e 6’nın ana görev süresinin 53 gün olması planlanıyor. Avrupa Uzay Ajansı Avrupa Uzay Ajansı (ESA), “Hera” adını verdiği araştırma görevi kapsamında Ekim 2024’te Juventas ve APEX küp uydularını Didymos b asteroidine göndererek etki değerlendirmesi yapacak. "Dünya’ya en yakın gök taşları" olarak bilinen Didymos asteroidleri 100 yıldan önce Dünya’ya yaklaşması beklenmese de test, gezegen savunması amacıyla asteroidlerin yönlerinin değiştirilmesi fikrinin uygulanmasını gösterecek. Hera’nın, Didymos asteroid sistemine Aralık 2026’da ulaşması planlanıyor. Japonya Havacılık ve Uzay Araştırma Ajansı "Moon Sniper" takma isimli "Ay'ı Araştırmak için Akıllı İniş Aracı (SLIM)" 20 Ocak’ta Ay'a başarılı şekilde iniş yapmıştı. SLIM aracının Ay’a inişi ile Japonya, Sovyetler Birliği, ABD, Çin ve Hindistan'dan sonra Ay'a iniş yapma başarısını gösteren 5. ülke olmuştu. SLIM'i taşıyan H2A roketi, 2023 Eylül sonunda Tanegaşima Uzay Merkezi'nden uzaya fırlatılmıştı. Aracın, taşıdığı küre şeklinde ve tenis topundan biraz daha büyük bir sonda vasıtasıyla Ay yüzeyinde hareket edebilmesi hedefleniyor. Hindistan Uzay Araştırma Ajansı Gaganyaan projesi, 2025'te 3 kişilik bir mürettebatın 3 günlük görev için 400 kilometrelik bir yörüngeye fırlatılması ve Hindistan deniz sularına iniş yaparak güvenli şekilde dünyaya geri getirilmesi yoluyla insanlı uzay uçuşu kabiliyetinin gösterilmesini ön görüyor. Gaganyaan görevi kapsamında mürettebatı güvenli şekilde uzaya taşıyacak insana uygun fırlatma aracı, mürettebata uzayda dünya benzeri bir ortam sağlayacak Yaşam Destek Sistemi, mürettebatın acil kaçış imkanı ve mürettebatın eğitimi, kurtarılması ve rehabilitasyonu için gelişen mürettebat yönetimi unsurları dahil olmak üzere birçok kritik teknolojinin geliştirilmesi planlanmakta. Rusya Federal Uzay Ajansı Kazakistan'daki Baikonur kozmodromundan 13 Mart 2024'te başlayacak "MS-25 Soyuz" misyonu kapsamında, Rus kozmonotu Oleg Novitsky, katılımcı (Uchastnik Komicheskogo Polyota) Belaruslu Uçuş görevlisi Marina Vasilevskaya ve NASA astronotu, uçuş mühendisi Tracy Caldwell-Dyson Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gidecek. Katılımcılarca yerçekimsiz ortamda çeşitli araştırmalar yapılması planlanıyor. Novitsky ve Vasilevskaya 12 gün boyunca ISS'de kalacak ve daha sonra Eylül 2023'te Uluslararası Uzay istasyonuna giden Soyuz MS-24 gemisiyle Dünya'ya dönecek. Tracy Caldwell-Dyson ise sonbaharda kozmonot Oleg Kononenko ve Nikolai Chub ile Soyuz MS-25 gemisinde Dünya'ya dönecek. Türkiye Uzay Ajansı "Türkiye'nin ilk astronotu" olarak tarihe geçen Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu Ax-3 mürettebatını, Crew Dragon uzay aracıyla ISS'ye taşıyan SpaceX Falcon 9 roketi, 19 Ocak’ta NASA'nın Florida'da bulunan Kennedy Uzay Merkezi'ndeki fırlatma kompleksi 39A'dan fırlatılmıştı. Gezeravcı ve ekibi an itibarıyla ISS içerisinde çeşitli deneyler düzenleyerek araştırmalarına devam ediyor.​​​​​​​
Muhabir: Irmak Akcan AA