AB’nin Arnavut ve Boşnakları Dışlaması

Avrupa Komisyonu 15 Temmuz Çarşamba günü Makedonya, Sırbistan ve Karadağ ülkeleri için altı ay sonra vizesiz seyahate yeşil ışık yaktı. Yani Batı Balkan ülkesi olan bu üç ülke tüm AB üye ülkelerine vizesiz seyahat edebilmeye bir adım daha yaklaştıkları anlamını taşır. Fakat asıl mesele ise; Arnavutluk, Kosova ve Bosna dahil edilmeyerek böyle bir kararın çıkması bölge istikrarı bağlamında hassas bir karar olduğu ve bu kararın bölgedeki dengeleri yeniden oynatabileceği konusunda değerlendirmelerin haklı çıkıyor olmasıdır. Sırplara yüz verilmesi ve bölgede eski gücüne kavuşmaları halinde “istikrarsızlığın yeniden gelişi” kaçınılmaz olacağı herkesin mutabık kaldığı bir değerlendirmedir.
Balkan bölgesi istikrarına son 10 yılda en büyük katkılarını Arnavutluk sağlamıştır. Uzlaştırıcı bir siyasetle ve yapıcı diplomasi hamleleriyle sıcak dönemleri yatıştırabilen Arnavutluk AB’den daha fazla mükafat beklediği bir zamanda, “Arnavutlara Ceza” olarak adlandırılabileceğim böyle bir karar alınmış oldu Avrupa Komisyonu tarafından. Karar, hem Tirana yönetimini zor durumda bırakmakta, hem halkı cezalandırmış olmakta hem de bölgedeki güç dengelerini tekrar gözden geçirilmesi gerektiği düşüncesine fırsat vermiş olmaktadır. AK’nin bu kararı Ortaklık ve İstikrar Anlaşmasını başarıyla yerine getiren ve üyelik müzakerelerine başlaması için Nisan sonunda başvuran Arnavutluk, hala değerlendirmeye alınmazken, Sırbistan’a bile vizesiz seyahate izin çıkması hem Arnavutluk hem de Kosova Arnavutlarında büyük hayal kırıklığı yaratmıştır.
Boşnak Müslümanlar için ise durum daha da kötü. AB gözetimindeyken dört sene boyunca soykırıma uğramış olan Müslüman Boşnakları tekrar AB’den dışlanmış olması: ne siyasi reformların yerine getirilmemesi, ne iç istikrarsızlıkla, ne de ekonomik geri kalmışlıkla tatmin edici bir cevap bulmak imkânsız. Salı günü (22 Temmuz) Lahey mahkemesinde Sırp iki kuzene verilen hapis cezalarının Belgrat yönetiminin "kurbanlara ve ailelerine adalet getirilmesine en azından kısmen katkıda bulunmasını" olarak değerlendirip açıklama yaptılar. Ancak ne Boşnaklar ne de Arnavutlar bu açıklamaları samimi bulmamaktalar ve tatmin ediciliğin olmadığı belirtiyorlar.
Avrupa Komisyonu’nun, Makedonya'nın gerekli şartların tümünü yerine getirdiğini, ancak Sırbistan ve Karadağ'ın "geri kalan bütün açık kriterleri" karşılamak zorunda olduğu belirtmeleri şu soruyu akla getirmekte: mademki Sırbistan ve Karadağ'ın gerekli şartların tümünü yerine getirmemişler, o zaman Tiran, Priştina ve Saraybosna neden dışarıda tutuluyor. Makedonya’yı “Okeyleyelim” çünkü şartları yerine getirmiştir, peki diğer iki ülke neden alınıyor da geriye kalanlar alınmıyor? Arnavut ve Boşnakların bölgede söz sahibi olmaları, değerler topluluğu olan AB’de serbest dolaşmış olmaları ve entegrasyonla dahil olmuş olmaları için illa ki SLAVLAR GİBİ BÖLGE HALKLARI ÜZERİNE SOYKIRIM MI YAPMALARI GEREK…
AB'nin genişlemeden sorumlu Komisyon Üyesi olan Olli Rehn "…vizelerin kaldırılması Batı Balkanlar'daki sivil toplumların daha da Avrupalılaşması anlamına gelecek" diye belirtti ancak gazetecilerin sorularını tamamen yanıtsız bıraktı. Rehn o gün "AB için Balkan bölgesi önemli" olduğu nitelendirdi ama o bölgenin yarısına ne kadar acı verdiği bu kararla, anlamaya dahi yanaşmamıştır…
AB entegrasyon sürecini hayati olarak belirleyen Arnavutluk, Kosova ve Bosna, bu süreçten uzaklaştırılmaları veya dışlanmaları, Sırpların, bu iki halk üzerine yaptıkları soykırımları bir o kadar haklı oldukları psikolojisine bürünmelerine katkı sağlayacaktır. Ki böyle bir durumun sadece söylemde dahi kalması AB için affedilemez olur. Bunun için AB, İslanda örneğinde olduğu gibi Arnavutluk, Kosova ve Bosna ile ilgili yaptığı bu ayrımcılığı bir an önce düzeltmesi gerekmektedir. Aksi takdirde bölgede Arnavut ve Boşnak halkları ‘dışlanmış psikolojisine girmeleri durumunda’, dışlanan bu üç bölgede ““yolsuzluğun ve rüşvetin daha da artabileceği, insan kaçakçılığın daha popüler hale gelebileceği, organize suçlara daha serbest bir alan doğabileceği, uyuşturucu-kadın ticareti trafiğinin ve kara paranın kontrolü daha da zorlaşabileceği”” ihtimallerin gündemde yerini alıyor olması AB için de telafisi pahalı olur…