Almanya’da yarın iki eyalette yapılacak seçimler federal hükümetin yazgısını etkileyebilir

AA BERLIN (AA) - Almanya'nın doğusundaki Thüringen eyaletinde yaklaşık 1,66 milyon, Saksonya eyaletinde de yaklaşık 3,3 milyon seçmen, 1 Eylül'de sandık başına gidecek. İki eyalet için seçimler öncesi yapılan anketlerde çok sağcı popülist Almanya için Alternatif (AfD) Partisi Thüringen'de birinci, Saksonya'da ise ikinci sırada görülüyor. Forschungsgruppe Wahlen şirketinin kamu yayıncısı ZDF televizyon kanalı için yaptığı ankete nazaran, Saksonya'da yüzde 30 oy oranına ulaşan AfD, yüzde 33 ile birinci sırada bulunan Hristiyan Demokrat Birlik Partinin (CDU) akabinde ikinci sırada yer alıyor. Buna nazaran, Sol Partiden ayrılan "Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin" (BSW) de yüzde 15 ile üçüncü sırada bulunurken federal hükümette yer alan SPD ve Yeşiller yüzde 6'şar oy oranına ulaşıyor. Federal hükümetin küçük ortağı FDP'nin oy oranı çok düşük olduğu için anketlerde öbürleri ortasında yer aldı. Thüringen eyaletinde ise AfD yüzde 29 oy oranıyla, yüzde 23 ile ikinci sırada yer alan CDU'nun açık orta önünde bulunuyor. Bu eyalette de BSW, yüzde 18 ile üçüncü sırada yer alıyor. Sol Parti, yüzde 13 ile dördüncü sırada bulunurken Başbakan Scholz'un partisi SPD, yüzde 6 ile eyalet meclisine girmeyi başarıyor. Yeşiller ve FPD ise Thüringen'de yüzde 5’lik barajını geçemeyerek meclis dışında kalıyor. Saksonya ve Thüringen'de halk federal hükümetten şad değil Renklerinden ötürü "trafik ışığı hükümeti" olarak anılan federal hükümeti oluşturan partilerin iki eyalette kâfi dayanak bulamaması, halkın hükümete yönelik memnuniyetsizliğini gösteriyor. Halk, bu memnuniyetsizliğe çok sağcı AfD'ye ve BSW üzere popülist partilere yönelerek reaksiyon gösteriyor. Diğer taraftan da Thüringen ve Saksonya eyaletlerindeki seçmenlerin yüzde 76'sı Başbakan Scholz'un çalışmalarını olumsuz karşılarken bu eyaletlerdeki halkın yalnızca 14'ü Başbakan'ın çalışmalarını olumlu buluyor. Geçmişte eyalet seçimlerinde alınan sonuçlar, ülkede federal hükümetin sonunu getirmişti. 2005’te federal hükümette yer alan SPD ve Yeşiller, Kuzey Ren Vestfalya eyaletinde mağlubiyete uğramasının akabinde devrin Başbakanı Gerhard Schröder erken seçime gitmek istediğini belirterek meclisten güvenoyu istedi. Schröder'in güvenoyu alamamasının akabinde erken seçime gidildi. Düzenlenen genel seçimlerde Schröder iktidarı kaybetti ve seçimlerden galip çıkan CDU Genel Başkanı Angela Merkel başbakan oldu. Merkel de 2018'de Hessen eyaletinde yapılan seçimlerde partisi CDU'nun önemli oy kaybetmesinin akabinde bir sefer daha CDU Genel Başkanlığı ve genel seçimde başbakanlık için aday olmayacağını açıkladı. 2021'de yapılan genel seçimlerde yine aday olmayan devrin Başbakanı Merkel'in 16 yıllık iktidarı son buldu. Geçmişte yaşanan bu deneyimler, Saksonya ve Thüringen'de yarın yapılacak seçimleri kıymetli kılıyor. İki eyaletteki seçimlerde SPD ile iktidar ortakları Yeşiller ve FDP’nin oy kaybı yaşaması durumunda Başbakan Scholz'un selefleri üzere hükümetin fişini çekip çekmeyeceği merak konusu. Siyasi gözlemciler, erken seçim mümkünlüğünü uzak görüyor Ancak siyasi gözlemciler, hükümetin iki sebepten ötürü hükümeti sonlandırmayacağına inanıyor. Birincisi, Eylül 2025'te yapılacak genel seçimlere bir yıl kadar az bir mühlet kalması erken seçim ihtimalini düşürüyor. Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, genel seçimlerin tarihini açıklayarak 28 Eylül 2025’te yapılacağını bildirdi. İkinci sebep ise kısa müddet içinde yapılacak mümkün genel seçimde iktidarda yer alan partilerin son genel seçimlerdeki oy oranlarına ulaşamayacağını görmeleri de erken seçimi uzak kılıyor. Olası erken seçim için Başbakan Scholz'un mecliste güvenoyunu kaybetmesi gerekiyor. Bir defa daha seçilememe telaşı taşıyan birçok milletvekili erken seçimi istemeyecektir. Bundan ötürü hükümetteki partiler iktidarda tutunmaya çalışıp genel seçimlere kadar durumu kendi lehlerine çevirmeye çalışacak. Her halükarda Thüringen ve Saksonya eyalet seçimleri federal hükümetin bahtını etkileyecek ve genel seçimlere kadar iktidardaki partiler ortasında var olan uyuşmazlıkları ve krizi derinleştirecek. FPD ve Yeşiller, anketlerde yaşanan oy kayıplarını telafi etmek için kendi seçmenini yine toparlamaya çalışacak. İktidar partileri ortasında uyuşmazlıkların devam etmesi, genel seçimlere kadar makul hususlarda karar alınamaması manasına gelecek ve ülkede bir sakinlik yaşanacak. Bunun da ülkenin iktisadına, siyasetine ve toplumsal birlikteliğe tesiri olacak. Bu ortada hükümete duyulan memnuniyetsizlik artıracak. Daha evvel haziranda düzenlenen Avrupa Parlamentosu seçimlerinde görüldüğü üzere doğu eyaletlerde, bilhassa Thüringen ve Saksonya'da AfD ile BSW, oylarını önemli oranda artırıyor. Eyaletlerde hükümetlerin kurulması sıkıntı olacak AfD’nin anketlerin öngördüğü üzere iki eyaletten birinde en fazla oyu alması durumunda bu parti birinci defa bir eyalet parlamentosunda en fazla sandalyeye sahip olacak. AfD, mecliste sandalye sayısının 3'te 1'ne ulaşması durumunda birçok kararı bloke edebilme fırsatı ve siyaseti çok daha fazla etkileme talihi bulacak. Bu durumda ayrıyeten yargıda hakim ve savcıların atamalarını AfD'nin bloke etmesinden tasa duyuluyor. Diğer taraftan iki eyalette de öteki partilerin AfD ile kesin biçimde işbirliği yapmayacaklarını açıklamalarından ötürü eyaletlerde hükümet kurulması da zorlaşacak. CDU'nun, Sol Parti ile de koalisyon yapmayacağına ait kararı dikkati çekerken Sol Parti de AfD ile koalisyon kurmayacağını açıkladı. Böylelikle eyalet meclislerinde çoğunluğun sağlanması için CDU'nun BSW ile koalisyon kurması gerekecek. Sol Partiden ayrılanların yer aldığı BSW'ye çok fazla sıcak bakmayan ve federal düzeyde bu parti ile işbirliğine gitmeyeceğini açıklayan CDU idaresi ülkenin doğusundaki şartları göz önünde bulundurarak mahallî seviyede BSW ile koalisyona yeşil ışık yaktı. Thüringen ve Saksonya'da AfD'nin iktidarın bir modülü olmasının önlenmesi için de öbür baht bulunmuyor. Lakin CDU ve BSW'nin anlaşıp anlaşamayacağı seçimlerden sonra ortaya çıkacak. AfD ve BSW, hükümetin göç ve Ukrayna siyasetini eleştiriyor Thüringen ve Saksonya'da yükselişte olan AfD ve BSW, hükümetin göç ve Ukrayna siyasetini eleştirerek puan topluyor. Sahra Wagenknecht liderliğindeki BSW, Avrupa ve ABD'nin Ukrayna'ya silah yardımı yapılmasını eleştiriyor ve Rusya'nın Avrupa'nın güvenlik mimarisine dahil edilmesini ve bu ülke ile ticaret yapılmasını istiyor. AfD'de misal halde Almanya'nın Ukrayna'ya silah yardımı yapmasını eleştiriyor ve Rusya ile ticaretin yine canlandırılmasını ve ağırlaştırılmasını talep ediyor. İki partinin milletvekilleri, Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenskiy'nin haziranda Federal Mecliste yaptığı konuşmayı protesto etmişti. Bu tavır, Soğuk Savaş devrinde Rusya'nın tesiri altında olan Thüringen ve Saksonya üzere eski Doğu Almanya (DDR) topraklarında yer alan eyaletlerdeki bireylerden takviye buluyor. Göç politikasında da iki parti emsal taleplerde bulunuyor BSW, sistemsiz göçün durdurulmasını ve cürüm işleyen göçmenlerin hudut dışı edilmesini talep ederken AfD de sığınmacıların toplumsal sistemden faydalanmasının sonlandırılmasını ve sistemsiz göçün Yabancılar Maddesi'nin katı halde uygulanarak sonlandırılmasını istiyor. Bu talepler, toplumsal değişime çok fazla açık olmayan ülkenin doğu eyaletlerinde ilgi görüyor. Öte yandan AfD ve BSW, ülkenin doğusunda kendilerine bedel verilmediği ve kendilerinin kâfi seviyede temsil edilmediği hissiyatı taşıyan insanları temsil ettiklerini savunarak puan topluyor. Haziranda düzenlenen Avrupa Parlamentosu seçimlerinde AfD'nin ve BSW'nin doğu eyaletlerinde yüksek oy alması hatta AfD'nin doğu eyaletlerin tümünde birinci olması, 1990'da iki Almanya'nın birleşmesinden evvelki ülkenin "Doğu ve Batı" olarak bölündüğü tabloyu ortaya çıkardı. Yani doğuda AfD'nin, batı eyaletlerinde de bilhassa muhafazakar CDU/CSU'nun ve öbür partilerin güçlü olduğu bir durum kelam konusu. ​​​​​​​AfD ve BSW’nin bilhassa kırsal kesimde oy aldığı görülüyor. Ülkedeki bu eğilimin bir sonraki genel seçimlerde de sürmesi bekleniyor. Bu durum Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35'inci, iki Almanya'nın birleşmesinin 34'üncü yılında Alman halkının hala tam olarak birleşemediğini gösteriyor.
Muhabir: Erbil Başay