Avrupa Birliği için “kader haftası”

AA BRÜKSEL (AA) - 6-9 Haziran'da AB'ye üye 27 ülkede yapılan seçimlerin akabinde AP'de yeni yasama devri bugün resmi olarak başlıyor. AP'nin mevcut Başkanı Roberta Metsola'nın liderliğindeki merasimle AB bayrağı, Strazburg'daki AP binasının gönderine çekilecek. Ardından 2019-2024 devri milletvekilleri, Genel Şura salonunda son sefer bir ortaya gelerek, Metsola'nın elinden hizmet madalyalarını teslim alacaklar. Yeni Genel Heyet ise birinci sefer yarın toplanacak. TSİ 11.00'de başlayacak oturumda 720 yeni milletvekili, birinci olarak AP'nin yeni liderini seçecek. Gizli oylama ve mutlak çoğunlukla belirlenecek yeni lider, 2,5 yıllığına bu vazifesi üstlenecek. Seçimden en büyük küme olarak çıkan Avrupa Halk Partisinin (EPP) adayı Metsola'nın yine seçilmesi bekleniyor. Metsola, Ocak 2022'de, apansız vefat eden David Sassoli'nin yerine AP Başkanı olarak seçilerek bu vazifesi üstlenen en genç isim olmuştu. Başkan seçiminin akabinde 14 adet lider yardımcısının seçileceği oylamalara geçilecek. "Büyük gün": 18 Temmuz AP'deki seçim haftasında en kıymetli gün ise Birliğin yürütme organı olan Komite'nin liderinin oylanacağı 18 Temmuz olacak. 27-28 Haziran'da yapılan AB tepesinde önderler, AB Kurulu Başkanlığı için bir periyot daha Ursula von der Leyen'i aday göstermişti. Perşembe günü yapılacak oylama öncesinde von der Leyen, TSİ 10.00'da milletvekillerine hitap edecek, 5 yıllık devir için önceliklerini anlatacak. TSİ 14.00 civarında ise oylamaya geçilecek. Ancak oylamaya günler kalmış olsa da seçim sonuçlarının çabucak ardından siyasi kümelerin takviyesini kazanmak için müzakerelere başlayan von der Leyen'in güvenoyu alıp almayacağı belirsizliğini koruyor. Von der Leyen'in güvenoyu alması, 2019'da olduğu üzere kendi kümesi EPP ile sosyalist (S&D) ve liberal (Renew Europe-Avrupa'yı Yenile) milletvekillerinin takviyesiyle mümkün olacak. Mevcut sandalye sayılarına bakıldığında ülkü olarak bu üç kümenin dayanağı, gerekli 361 oyu sağlıyor lakin oylamanın bilinmeyen yapılacak olması soru işaretlerine yol açıyor. Bu 3 küme toplamda 401 sandalyeye karşılık gelse de geçmiş tecrübelere dayanarak, bu milletvekillerinin en az yüzde 10'unun aleyhte oy kullanacağı, hatta birtakım milletvekillerinin ise oylamaya katılmayacağı düşünülüyor. Zira 2019'da von der Leyen, tıpkı ittifak tarafından desteklenmiş fakat kimi milletvekillerinin kümeden farklı karar alması sonucu yalnızca 9 oy farkla seçilebilmişti. Von der Leyen'in konumu garantilemesi için Yeşiller kümesinin takviyesi değer arz ediyor. Von der Leyen, Genel Kurul'a hitabında AB'nin iklim amaçlarının devamlılığını sağlayacağıyla ilgili tatmin edici bildiriler vermesi halinde Yeşillerin blok olarak takviye vermesi bekleniyor. Parlamento'da 53 sandalyesi olan Yeşiller'in temsilcisi Simon McKeagney, 12 Temmuz'da yaptığı açıklamada tüm demokratik kümelerin çok sağa karşı birleşmesi gerektiğini savunsa da von der Leyen'e takviyelerinin şimdi katılaşmadığını söyledi. Sosyalistler ve liberaller ise von der Leyen'in en garanti destekçileri. Her iki küme da çok sağın yükselişinin önlenmesinin tek yolunun von der Leyen'in, AB yanlısı büyük bir ittifakla yine seçilmesi olduğunu düşünüyor. Buna karşın sosyalist kümenin temsilcisi Utta Tuttlies ve liberal kümenin temsilcisi Clara De Melo, görüşmelerinin devam ettiğini, von der Leyen'e takviyelerinin "açık çek" niteliğinde olmadığını vurguladı. Von der Leyen'in kendi kümesi merkez sağcı EPP içerisinde sol eğilimli (sosyalist-liberal-yeşil) bir ittifak yerine, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni öncülüğünde sağ ve çok sağcı kümeleri içeren Avrupa Muhafazakarları ve Reformistleri kümesinin (ECR) takviyesini alması gerektiğini düşünen bir kesim de bulunuyor. Siyasi kriz kapıda AP'de yapılacak oylamada mutlak çoğunluğun sağlanamaması halinde milletvekilleri, AB Kurulu'ndan yeni bir aday belirlemesini isteyecek. Bir aylık gayretleri boşa giden AB önderleri bir ay içinde yeni bir isim önerebilmek için tekrar müzakerelere başlayacak. Ancak tüm bunların olması halinde, halihazırda Ukrayna'daki savaş ve AB dönem başkanı Macaristan'ın Başbakanı Viktor Orban'ın Rusya ziyaretiyle gerilen atmosfer, Fransa'da seçim sonrası süren karışıklık da düşünüldüğünde Birlik, siyasi krize de sürüklenmiş olacak. Tüm bu kaygılar von der Leyen'i küme görüşmelerinin dışında, EPP, sosyalist, liberal ve yeşilci milletvekilleriyle saatler süren kişisel görüşmeler yapmaya zorladı. Von der Leyen'in 18 Temmuz sabahı Genel Kurul'a hitabında kararsız milletvekillerinin taleplerine ne derece cevap vermiş olacağı da merak konusu oldu. Ukrayna için özel oturum Yeni yasama periyodunun birinci haftasında AP Genel Kurulu, iki oylama ortasında ise Ukrayna bahisli oturum için bir ortaya gelecek. Siyasi kümelerin liderlerinin hitaplarının akabinde, TSİ 18.00'de AP'nin yeni milletvekilleri, gelecek 5 yıllık devirde Birliğin Ukrayna'ya dayanağını teyit edecekleri bir karar tasarısını oylayacak.

Muhabir: Selen Valente Rasquinho