Avrupa Birliği ülkeleri Ukrayna’ya savaş için 143,2 milyar avro aktardı

BRÜKSEL (AA) - Rusya'nın Ukrayna'da savaşı başlattığı 24 Şubat 2022'den bu yana Kiev yönetimine destek konusu, AB ve üye ülkelerinin gündeminde yer alıyor. AA muhabirleri, savaş 3. yılında da devam ederken yerel basın ve açık resmi verilerden AB ve üye ülkelerin Ukrayna'daki savaş için şimdiye kadar ayırdığı kaynakları derledi. AB ve üye ülkeleri toplam 33 milyar avroluk askeri yardımda bulundu AB, savaşın akabinde tarihinde ilk defa silah ile diğer askeri teçhizatın satın alınması ve teslim edilmesini finanse etme kararı aldı. AB anlaşmaları, Birliğin askeri operasyonları finanse etmek için normal bütçesini kullanmasını yasakladığı için AB, bütçe dışı, "Avrupa Barış Fonu" isimli bir kaynak kullandı. AB Komisyonunun açıkladığı verilere göre, bu fon kapsamında AB, 2022-2024 arasında Ukrayna ordusunu desteklemek için 11,1 milyar avroyu harekete geçirdi. Bu tutar içerisinde her biri yaklaşık 500 milyon avro değerinde 7 yardım tedbiri seti, özellikle mühimmat ve füzelerin ortak satın alımını ve teslimatını amaçlayan, her biri 1 milyar avro tutarında iki yardım tedbiri ve son olarak AB ülkelerinin yakın zamanda anlaşma sağladığı, Ukrayna'ya yardımları sürdürülebilir bir temele oturtmak için kurulan 5 milyar avro değerindeki "Ukrayna Yardım Fonu" yer alıyor. AB ayrıca Kasım 2022'de 15 bin Ukrayna askerini eğitmek için misyon başlattı. Bu kapsamda şimdiye kadar 40 bin asker eğitildi, misyon için Avrupa Barış Fonu'ndan 362 milyon avro harcandı. AB'nin Avrupa Barış Fonu için seferber ettiği 11,1 milyar avro da dahil olmak üzere üye ülkelerle yapılan toplam askeri yardım miktarı ise 33 milyon avro civarına ulaştı. AB bütçesinden 81 milyar avroluk destek AB Komisyonunun verilerine göre, AB 2022-2023 yıllarında Ukrayna'ya kredi ve hibe formunda önemli miktarda makro-finansal destek sağladı. AB ayrıca Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası aracılığıyla bu bankaların Ukrayna hükümetine ve hayati hizmetler sağlayan şirketlere kredi vermesini sağlayan AB hibeleri ve kredileri sağlayarak da destek oldu. AB bütçesinden "finansal destek, bütçe desteği ve insani yardım" adı altında toplam 81 milyar avro aktarıldı. Bu miktarın 3 milyarı avrosunu, AB ve üye ülkelerin sağladığı insani yardımlar oluşturdu. Birliğin bütçesinden yapılan yardımların dışında üye ülkeler de kendi inisiyatifleriyle Ukrayna'ya 12,2 milyar avroluk hibe, kredi ve teşvik desteği verdi. Ukraynalı mültecilere kapılarını, tarihinde ilk kez etkinleştirdiği Geçici Koruma Mekanizması dahilinde açan AB, erken dönemlerde 8 milyon, halihazırda ise 4 milyon civarında mülteciye ev sahipliği yapıyor. Oturma, çalışma ve eğitim hakkı tanınan Ukraynalı mültecilerin desteklenmesi için harcanan miktar, 17 milyar avroyu buldu. AB ve üye ülkeleri toplamda Rusya ile savaşan Ukrayna'ya şimdiye kadar 143 milyar avronun üstünde kaynak ayırdı. Almanya Almanya Ukrayna'ya en fazla destek veren ülkeler sıralamasında ABD'den sonra ikinci konumda bulunuyor. Hükümet kaynaklarına göre, askeri yardımların yanında insani yardım ve doğrudan ödemelerle şimdiye kadar 32 milyar avro değerinde yardımda bulunuldu. Almanya askeri destek olarak Iris-T SLM ve Gepard uçaksavar tankı gibi hava savunma sistemleri, Marder piyade savaş aracı ve Leopard ana muharebe tankları gibi savaş araçları, Mars 2 ve obüsler gibi topçu sistemleri, zırhlı araçlar, silah ve mühimmat sağladı. Ayrıca Ukraynalı askerlere eğitim de veriliyor. Ukrayna'dan kaçarak ülkeye gelen yaklaşık 1 milyon mültecinin de ihtiyaçlarını karşılayan Almanya'nın şu ana kadar yaklaşık 17 milyar avro harcadığı tahmin ediliyor. Fransa Fransa Savunma Bakanlığı verilerine göre, 24 Şubat 2022’den 31 Aralık 2023’e kadar geçen dönemde Fransa Ukrayna’ya 3,8 milyar avro değerinde askeri yardım sağladı. Elysee Sarayı 24 Şubat itibarıyla Fransa’nın Ukrayna’ya 300 milyon avro insani yardım sağladığını bildirdi. Fransa, 24 Şubat 2022-31 Aralık 2023'te Ukrayna’ya 1002 AT4 roketatar sistemi, 3 Milano tanksavar sistemi gönderdi ayrıca 6 TRF1 obüsü, 30 Caesar topçu sistemi, 4 LRU roketatar sistemi, 2 Crotale NG, 6 Mistral ve 1 SAMPT/T hava savunma sistemi sevk etti. Ukrayna’ya gönderilenler arasında 38’i AMX10 RC tipi olmak üzere 288 zırhlı araç ve 9 bin AMX10 RC tipi tank da yer aldı. İtalya İtalya, 24 Şubat 2022'de Rusya-Ukrayna Savaşı başladığı sırada görevde olan Mario Draghi hükümeti ve ardından göreve gelen Giorgia Meloni hükümeti döneminde çıkardığı kararnamelerle Ukrayna'ya farklı ölçeklerde silah yardımı yaptı. Basına göre, İtalya, farklı kalibrelerde tanksavar, çok namlulu roketatarlar, hafif ve ağır makineli tüfekler (MG 42/59), FH70 ağır topları, PZH2000 kundağı motorlu obüslerden verdi. İtalya’nın ayrıca Fransa ile ortak ürettiği SAMP/T hava savunma füzesinden de Ukrayna’ya gönderdiği basına yansımıştı. İspanya Savunma Bakanlığının verilerine göre Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlamasından bu yana İspanya, farklı askeri alanlarda Ukrayna'ya yardım yaptı. Resmi verilere göre, İspanya şimdiye kadar Ukrayna'ya 65 TOA zırhlı araç, 10 Leopard tipi tank, 6 HAWK hava savunma sistemi, 10 askeri kamyon gönderdi. İspanya, 4 binden fazla Ukraynalı askere de kendi birlikleri içinde eğitim verdi. Ayrıca askeri ve sivil ambulans, 1 Role 2B Plus tipi taşınabilir hastane, 70'ten fazla ameliyat takımı İspanya hükümeti tarafından Ukrayna'ya gönderildi. Diğer yandan İspanya hükümeti, ülkesinde misafir ettiği yaklaşık 130 bin Ukraynalıya ayda 400'er avro yardım yapıyor. Çocuklu aileler için 100 avro ekstra ödeniyor. Belçika Dışişleri Bakanlığının paylaştığı verilere göre, 2022 ve 2023'te Belçika, Ukrayna'ya farklı kalemlerde toplam 500 milyon avroluk destek verdi. 2024-2025 için desteğini 1,7 milyar avroya çıkarmayı taahhüt eden Belçika, Ukrayna'yı insani, silah, mühimmat ve diğer askeri ekipman, yeniden inşa çalışmaları, insan hakları ve savaş suçlularının ortaya çıkarılması alanlarında destekliyor. Yunanistan Yunan basınında yer alan haberlere göre, Yunanistan’ın Ukrayna’ya gönderdiği askeri malzeme içeriğinde tanksavar, uçaksavar füzesi, roket, otomatik tüfek ile çeşitli tüfek ve makineli tüfekler için mermi bulunuyor. Ayrıca Atina ve Berlin arasında varılan anlaşma gereği, Yunanistan, 40 Sovyet yapımı BMP-1 tipi zırhlı aracı da Ukrayna’ya gönderdi. Öte yandan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’in, 21 Ağustos’ta Atina’ya yaptığı resmi ziyarette, Ukraynalı F-16 pilotlarına Yunanistan’ın eğitim desteği vereceği açıklanmıştı. Bulgaristan Bulgaristan, savaşın başlamasının ardından Ukrayna'ya en çok silah ihracatı yapan ülkeler arasında yer alıyor. Ancak yardımların ve satışların miktarları açıklanmıyor. Öte yandan ülkenin askeri sanayisinin, Ukrayna ordusunun kullandığı eski Rus yapımı hafif silahlar ve farklı kalibreli mermi hususunda geniş üretim kapasitesine sahip olduğu biliniyor. Avusturya Avusturya, tarafsızlık ilkesine sahip olduğu için savaşan ülkelere doğrudan askeri mühimmat desteğinde bulunamıyor. Siyasi olarak Ukrayna’nın yanında yer aldığını duyuran federal hükümet, nakdi ve ayni insani yardımda bulundu. Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna’da yardıma muhtaç insanlar için hem iktidarın hem de sivil toplum kuruluşlarının toplamda yaklaşık 125 milyon avroyu seferber ettiğini bildirdi. Bu rakam nakdi ve ayni yardımların yanı sıra çok taraflı destek hizmetlerini de kapsıyor. Slovakya Slovakya, Ukrayna’ya askeri ve insani en çok yardım yapan ülkelerin başında yer aldı. Slovakya Dışişleri Bakanlığının paylaştığı verilere göre, tıbbi malzeme, çadır, uyku tulumu gibi insani yardımların yanı sıra S-300 hava savunma sistemi, saldırı helikopterleri, Sovyet yapımı MiG-29 tipi savaş uçakları, Slovakya yapımı Zuzana 2 obüsleri ve çok sayıda cephane sevk edildi. Buna göre Slovakya, Ukrayna’ya yaklaşık 671 milyon avro askeri yardımda bulundu. Bu yardımlar arasında 13 MiG-29 savaş uçağı, bir S-300 hava savunma bataryası, 10 Zuzana 2 obüs ve 30 zırhlı araç dikkati çeken askeri mühimmatlar olarak öne çıktı. Ancak Ekim 2023’te ülkede iktidarın el değiştirmesi ve başbakanlık koltuğuna Sosyal Demokrat Partisi (SMER) Genel Başkanı Robert Fico’nun geçmesiyle Ukrayna’ya yönelik askeri yardımlar durduruldu. Çekya Çekya Savunma Bakanlığının komşu ülke Ukrayna’ya yapılan askeri yardımlara ilişkin paylaştığı veriye göre, Prag, Kiev yönetimine yaklaşık 242 milyon avro tutarında mühimmat desteğinde bulundu. Çok sayıda mermi, uzun ve kısa namlulu silahların yanı sıra Ukrayna ordusuna yapılan yardımların başında 128 havan, 17 bin 400 havan topu, 62 tank, 13 obüs, 131 zırhlı araç öne çıkan mühimmatlar oldu. Ayrıca Çekya’nın dünyanın farklı ülkelerinden Ukrayna’ya top ve tank mermisi alınması için başlattığı inisiyatife, 18 AB üyesi ülkenin nakdi destekte bulunmasıyla 200 milyon avroluk bir fon oluşturuldu. Çekya Başbakanı Petr Fiala, oluşturulan bu fonla yaklaşık 800 bin tank ve top mermisinin Ukrayna ordusuna tedarik edileceğini bildirdi. Hırvatistan Hırvatistan hükümetinin yerel bir haber sitesine yaptığı açıklamada, ülkenin Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başladığı andan itibaren Ukrayna’ya verdiği maddi destek paketlerine yer verildi. Açıklamada, Hırvatistan’ın, Ukrayna’ya maddi yardım paketleri kapsamında yaklaşık 276 milyon 300 bin avro harcadığı kaydedildi. Bu miktarın yüzde 50’sinden fazlasının askeri alandaki destekleri kapsadığı ifade edilen açıklamada, kalan miktarın, Ukrayna’dan Hırvatistan’a göç edenlerin barınması, sağlık sigortalarının yapılması, istihdam edilmesi, eğitim ve yaz okulları, Ukraynalı yaralıların tedavisi ve Ukrayna kültürünün yaşatılması gibi alanlarda kullanıldığı belirtildi. İngiltere AB üyesi olmayan İngiltere de Ukrayna'ya destek veren Avrupa ülkelerinin başında geliyor. İngiltere, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasından bu yana Ukrayna'ya 7,1 milyar sterlini askeri yardım olmak üzere toplam 12 milyar sterlin destek taahhüdünde bulundu. Ukrayna’ya, 2022-2023 ve 2023-2024 mali yıllarında 2,3 milyar sterlin destek sağlayan İngiliz hükümeti, 12 Ocak’ta da 2024-2025 mali yılı için 2,5 milyar sterlin daha fon sağlanacağını duyurdu. İngiltere, tanklar, hava savunma sistemleri ve uzun menzilli hassas saldırı füzeleri dahil Ukrayna’ya hem ölümcül hem de ölümcül olmayan silahlar sağlıyor. Buna karşın, İngiliz hükümeti, Ukraynalı hızlı jet pilotlarını eğitmeyi taahhüt etmiş olsa da savaş uçağı sağlamayacağını açıkladı. İngiltere ayrıca Ukraynalı silahlı kuvvetler mensuplarına yönelik 12 ülkeden personelin katılımıyla yürütülen Interflex Operasyonu’na ev sahipliği yapıyor. Bu bağlamda, şu ana kadar 30 binden fazla Ukraynalı personel eğitildi ve bu yıl ortasına kadar 10 bin personelin daha eğitilmesi hedefleniyor. İngiltere, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasının ardından insani yardım bağlamında ise 357 milyon sterlinlik taahhütte bulundu. İngiltere'nin bu taahhüt kapsamında Ukrayna’ya aktardığı destek, 2023’te Ukrayna'da 11 milyon kişiye ulaşan uluslararası yanıtın bir parçası oldu ve 2022'de ise bu rakam 15,8 milyon kişiye ulaştı.
Muhabir: Selen Valente Rasquinho,Aşkın Kıyağan,Zuhal Demirci,Şeyma Uzundere,Ahmet Nurduhan,Barış Seçkin,Derya Gülnaz Özcan,Ihvan Radoykov,Şenhan Bolelli AA