Avrupa Parlamentosunun yeni yasama periyodunda çok sağcı kümelerin tesiri tartışılıyor

AA BRÜKSEL (AA) - 6-9 Haziran'da yapılan seçimlerin akabinde tekrar oluşan AP, bu hafta birinci kez Genel Heyet toplantısı için Strazburg'da bir ortaya geliyor. Aşırı sağcı kümelerin sandalye sayılarını artırmaları, 720 sandalyeli AP'nin en besbelli özelliğini oluşturuyor. Bu eğilim, evvelki devirde 59 sandalyeli "Kimlik ve Demokrasi" isimli küme tarafından temsil ediliyordu. AP'nin yeni çok sağcı partileri ise 1 Eylül'deki eyalet seçimlerinde de oylarını artıran çok sağcı Almanya için Alternatif Partisinin (AfD) liderlik ettiği 25 sandalyeli "Egemen Ulusların Avrupası" ile Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın partisi Fidesz'inin öncülüğündeki 84 sandalyeli "Avrupa'nın Vatanseverleri" oldu. Bir müddettir farklı ülkelerdeki seçimlerle gözlemlenen çok sağdaki yükselişin Avrupa siyasetinde kendini somut olarak gösterdiği yeni AP'de Avrupa entegrasyonuna karşı bu partilerin gündemi ne ölçüde etkileyeceği, AB'yi bir bölünmeye götürüp götürmeyeceği hususları gündeme geldi. AA muhabiri, çok sağ konusunda uzman siyaset bilimcilerin görüşlerini aldı. Aşırı sağ bölünmüşlüğünü aşabilir mi? Belçika'daki Liege Üniversitesinden Siyaset Bilimi Profesörü Jerome Jamin, "Parlamentodaki çok sağ hiç de homojen bir siyasi aile değil." tabirini kullandı. Aşırı sağ eğilimli partilerin AP'de her ne kadar "Avrupa"dan bahsetseler de sonuçta Parlamentoya ulusal gündemlerini taşıyan ulusal partiler olduklarına dikkati çeken Jamin, "Örneğin, Fransız sağ, doktrinel olmaktan çok ulusal ve bölgesel farklılıklar nedeniyle AP'deki İspanyol sağ ile birebir kaygılara sahip değil." değerlendirmesini yaptı. Jamin, ulusal gündemlerin dışında çok sağı bölen kıymetli bir başka faktörün de ideolojileri olduğunu belirterek, "Bazıları laik, öbürleri kökten dinci Katolik, kimileri açıkça anti-semitist, öbürleri İsrail'i 'dünyanın İslamlaşmasına' karşı bir kalkan olarak görüyor. Kimileri eş cinselliği yahut kürtajı savunuyor." dedi. Merkezi Brüksel'de bulunan fikir kuruluşu Martins Centre'nin Yöneticisi Dr. Peter Hefele, AP'de nispeten ılımlıdan daha çoka 3 küme bulunduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: "Şu anda ortak bir gündemleri yok. Gördüğüm kadarıyla AB'nin geleceği konusunda hala Birlik içinde kalmak isteyen fakat kimi ıslahatlar talep edenlerden fiili olarak birliği dağıtmak isteyen aşırılıkçılara kadar farklı görüşleri var. Öteki siyaset alanlarına da bakarsanız, örneğin iktisatta kimileri çok muhafazacı, öbürleri daha piyasa odaklı. Bu yüzden şu anda bu kümeleri bir ortaya getiren bir öge göremiyorum." Van Hefele, çok sağcı kümelerin bölünmüşlüklerine karşın göç üzere bahislerde biraz daha tesirli olabileceklerini, Ukrayna'ya dayanak konusunda ise AB dış siyasetinde bir değişikliğe yol açamayacaklarını savundu. Bu kümelerin AB'yi parçalanmaya götürüp götüremeyecekleri konusunda ise Van Hefele, "Tehlike mutlaka var. Bu, öteki güçlere bağlı. Öbür kümelerin AB'nin geleceği hakkında net bir fikirlerinin olup olmadığına bağlı." değerlendirmesinde bulundu. Aşırı sağ, Birliğin siyasetlerini etkileyebilir mi? ABD Delaware Üniversitesi Avrupa Çalışmaları Yöneticisi Daniel Kinderman da "AP'deki çok sağcı milletvekilleri, blok halinde oy kullansalar bile AB mevzuatı üzerinde büyük bir tesir yaratmak için kâfi sandalyeye sahip değiller lakin müttefik bulabilirlerse bu durum değişir ve bu bazen merkez sağ yahut hatta kimi popülist sol partiler için geçerli olabilir. Her durumda giderek artan bir baskı uygulayabilirler." diye konuştu. Kinderman, çok sağın AB içinde bölünmeye neden olması için daha fazla ülkede iktidara gelmesi gerektiğini lisana getirerek, "Henüz orada değiliz lakin bu gerçekleşirse, bilhassa çok sağ, Fransa üzere büyük bir AB ülkesinin denetimini ele geçirebilirse Avrupa kökten değişecektir." tabirlerini kullandı. Almanya Dresden Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi Enstitüsünden Dr. Oliviero Angeli de bugün başlayan yeni periyotta Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistlerin (ECR) çok sağcı Avrupa'nın Vatanseverleri ve Hâkim Ulusların Avrupası kümelerinden daha çok tesire sahip olmasını beklediğini belirtti. Örneğin değerli gündem unsurlarından biri olan göç konusunda ECR'nin AP'deki en büyük grup Avrupa Halk Partisi (EPP) ile çok sağcı Avrupa'nın Vatanseverleriyle olduğundan daha uyumlu davranacağını söz eden Angeli, Avrupa'nın Vatanseverleri kümesinin politikayı direkt şekillendirme gücünün hudutlu kalacağı yorumunda bulundu. Angeli, yaklaşan ABD seçimlerinin sonucunun çok sağcı partilerin stratejilerini etkilemesini beklediğini kaydetti. Aşırı sağ, İsrail konusunda birleşiyor mu? İrlandalı gazeteci-yazar David Cronin de yaptığı değerlendirmede Avrupa'daki çok sağcı siyasetin İsrail yanlılığı konusunda birleştiğini anlattı. "Irkçılık ve yabancı düşmanlığı, çok sağ siyasetinin merkezinde yer alır." tabirini kullanan Cronin, şunları paylaştı: "Brüksel'deki İsrail yanlısı lobi, çok sağla yakınlaşma yahut en azından yakınlaşıyormuş üzere görülme konusunda biraz isteksizdi lakin son vakitlerde bu değişti. Yeniden, İsrail'in Avrupa'da ve ötesinde çok sağı benimsemesinin gerisinde kasvetli bir mantık var. İsrail'in mevcut hükümeti, o devletin kuruluşundan bu yana en açık halde şiddet yanlısı ve ırkçı olanıdır. Avrupa'nın çok sağındaki şiddet yanlısı ırkçılarla arkadaş olmasına kimse şaşırmamalıdır."
Muhabir: Selen Valente Rasquinho