Bakan Fidan: (Donald Trump’ın kabine adayları) Birinci etapta görebildiğim ağır bir İsrail yanlısı durum var

AA

İSTANBUL (AA) - Fidan, katıldığı A Haber canlı yayınında gündemi kıymetlendirdi ve soruları yanıtladı.

ABD'nin 47. Başkanı seçilen Trump döneminde Türkiye-ABD alakalarının nasıl olacağının sorulması üzerine Fidan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Trump ile çok güçlü şahsi alakasının olduğunu lisana getirdi.

Bakan Fidan, "Ben çok büyük sorun olacağını düşünmüyorum, yani iktidarı anlamada, reflekslerini görmede bizim sorunumuz olmayacak." dedi.

Süper güçlerin konumlarıyla ve bunun Türkiye ile ilgili mümkün sonuçlarıyla ilgili senaryoları kendilerinin de oluşturduklarını kaydeden Fidan, "Burada benim birinci etapta görebildiğim tabi ağır bir İsrail yanlısı durum var. Bu sürpriz değil, yani Amerikan iç siyasetinde, bilhassa Kongrede, iki tarafında da hem Temsilciler Meclisinde hem Senatoda yüklü olarak İsrail destekçiliği bir gerek kural haline gelmiş durumda." tabirlerini kullandı.

Fidan, bu türlü bir kompozisyonun oluştuğunu açıkça gördüklerini belirterek, "Demokratların iktidar olduğu devirde biz Gazze'de açıktan soykırımın işlendiğine şahit olduk. Daha makûs ne olabilir ki? Münasebetiyle Cumhuriyetçilerin olacağı periyotta de İsrail'le ilgili bir ekip negatif gelişmelerin olacağını varsayıyoruz. Umarız, Sayın Trump, bu konuda kendi tabanına, Amerikan halkına ve dünya kamuoyuna vermiş olduğu, 'ben yeni savaşlar çıkartmayacağım, buna mani olacağım' kelamının ardında durur ve bu mevzuyu da bilhassa Filistin coğrafyasını da bu sorunun bir modülü yapar." diye konuştu.

Suriye'nin kuzeyinin güvenliğiyle ilgili bir soru üzerine Fidan, "Gerek Amerikalı dostlarımıza gerek herkese, söylüyoruz. Kimin orada olduğundan, kiminle iş tutulduğundan bağımsız, bizim milletimize, bizim devletimize tehdit teşkil eden sonumuzun ötesindeki bu gayelerle biz gayret etmeye devam edeceğiz." tabirlerini kullandı.

Fidan, bilhassa bölge ülkelerinin yahut bölgeyle ilgilenen bölge dışı ülkelerin Türkiye'nin terörle gayretindeki gayelerini güzel anlaması gerektiğinin altını çizerek, "Biz burada bir yayılmacılık peşinde değiliz. Yalnızca artık savunmacı bir stratejiden önleyici stratejiye geçmiş durumdayız." dedi.

İİT ve Arap Ligi Fevkalâde Doruğu'nun sonuçları "tarihi niteliğe sahip"

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) ve Arap Birliği İnanılmaz Doruğu'nda, Temas Kümesi'nin son bir yıldır ürettiği bütün müktesebatın ve bütün tekliflerin kayıt altına alındığını kaydeden Fidan, "Bence bu toplantının sonuçları tarihi niteliğe sahipti. İslam İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkeler aslında diplomatik olarak, siyasi olarak bir fikir birliği içerisine girdiler, bir irade beyanında bulundular." değerlendirmesini yaptı.

Fidan, tepede bilhassa İsrail'le işbirliği olan ülkeler nezdinde atılabilecek adımlar, başta Milletlerarası Adalet Divanı (UAD) ile olmak üzere memleketler arası kurumlar nezdinde İsrail'i mahkum ettirmeye yönelik atılması gereken adımlar ile çift taraflı yapılabilecek ambargoların kayıtlara geçtiğini söyledi.

"İsrail'in Gazze'ye hücumlarının ne vakit ve nasıl duracağı" sorusuna karşılık veren Fidan, "İsrail ve Amerika ile destekçileri rastgele bir bedel ödemedikleri sürece bu siyasetin devamlılığını biz göreceğiz. İsrail şu anda siyasi bedel, askeri bedel, ekonomik bedel ödemiyor." ifadelerini kullandı.

ABD seçimlerinde Filistin probleminin rolü

Fidan, "Amerika'daki seçimlerin kaybedilmesinde Filistin'deki sorunun de bir nebze rolü oldu. Müslüman seçmen, Arap seçmen ve diğer ezilmiş milletlerden gelen seçmenlerin klasik olarak Demokratları desteklemesi gerekirken bakıyorsunuz cezalandırdılar ve Cumhuriyetçilerin yolundan gittiler." sözlerine yer verdi.

Bakan Fidan, İsrail'in Gazze'deki soykırımının cezasız kalmasının, beraberinde daha büyük bir savaşı ve öngörülemeyen kitlesel sıkıntıların ortaya çıkmasına sebep olabileceğine işaret etti.

İsrail'in Gazze'deki soykırımı konusunda gördükleri karşısında ferdî olarak ne hissettiğinin sorulması üzerine Fidan, "Ben bir savaştayım. Hislerimi gösterme lüksüm yok." cevabını verdi.

Suriye ile ilişkiler

Bakan Fidan, Türkiye-Suriye münasebetlerinin olağanlaşmasına ait soruya da, geldikleri noktada Suriye'de iç savaşın donduğunu, daha fazla yüksek sayıda insanın hayatını kaybetmediğini ve yerinden edilmenin yaşanmadığını, bunların büyük ölçüde azaldığını belirtti.

"Ama daha uygun bir tahlilin mümkün olması için gerekli adımların atılmadığını görüyoruz." diyen Fidan, Suriye rejiminin yurt dışındaki 10 milyon civarında Suriyeliyi tekrar Suriye'ye getirme konusunda bir tercih yapması gerektiğini söyledi.

Fidan, Suriye rejiminin, İsrail'in bölgedeki yayılmacılığının tesirleriyle daha evvel hiç olmadığı kadar baş başa kaldığına dikkati çekerek, "Son 3 yıldır temel itibariyle biz çok sistematik formda İsrail Hava Kuvvetlerinin İranlı milisleri sistemli halde vurduğunu daima görüyorduk. Yani haftada 1-2 bazen 3 operasyon yaparak. Ruslarla koordineli götürüyorlardı bunları. Artık Gazze Savaşı'ndan sonra bunun daha da arttığını görüyoruz." sözlerine yer verdi.

Fidan, Rusya'nın Türkiye-Suriye normalleşmesinde rastgele bir rolü olup olamayacağına ait, "Eğer Şam idaresi belirli kritik mevzularda adım atmak isterse Rusların ben buna hayır diyeceğini düşünmüyorum. Ancak Rusların, (Şam yönetiminin) bu adımları atması için çok ağır bir baskı yapacağını da düşünmüyorum ve görmüyorum da zati. Bu hususta biraz nötr duruyorlar açıkçası." tabirlerini kullandı.

Miçotakis, Ocak-Şubat 2025'te Türkiye'ye gelecek

8 Kasım'daki Atina ziyareti ve Yunanistan-Türkiye münasebetlerine dair Fidan, ziyaretinin bir sürecin modülü olduğunu, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'in Ocak ya da Şubat 2025'te Yüksek Seviyeli İşbirliği Konferansı için tekrar Türkiye'ye geleceğini söyledi.

Fidan, Yunanistan'a yaptığı birinci ikili ziyaretin olumlu bir atmosferde geçtiğini ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis'in de olumlu bir yaklaşım içinde olduğunu kaydederek, iki ülke ortasında evvelki jenerasyonlardan aktarılanlar dahil karmaşık sorunlar bulunduğunu lisana getirdi.

İki ülkede de iç siyasetin muhakkak ölçüde baskısı olduğunu aktaran Fidan, Türkiye'nin menfaatlerine halel getirmeden iki tarafın da razı olabileceği bir tahlile nasıl ulaşılabileceğinin arayışı içinde olduklarını söz etti.

Fidan, Yunanistan'la başlatılan süreçte açıklıkla tartışmaya ve gerginliği yükseltmemeye odaklandıklarını kaydederek, Ege sorunu dışında adaların silahsızlandırılması, kıta sahanlığı, karasuları, statüsü muhakkak olmayan yerler, hava alanı ve münhasır ekonomik bölge üzere birçok farklı sıkıntı olduğunu anlattı.

"Adadaki gerçeklik iki toplumun birbirinden farklı yaşaması"

Fidan, Türkiye için Kıbrıs probleminin tahlilinin tek seçeneğinin iki devletli tahlil olmasına ait, Avrupa Birliği'nin (AB) aldığı yanlış karar sonucunda Kıbrıs sıkıntısının apansızın AB'de sorun haline geldiğine işaret ederek, bu mevzunun Türkiye ile ilgili hususlarda da daima bir sorun alanı olduğunu lisana getirdi.

Herkesin adadaki gerçekliği kabul ettiğine dikkati çeken Fidan, "Adadaki gerçeklik iki toplumun birbirinden farklı yaşaması, artık her iki toplum da kendi yolunu kendi çizmiş, kendi hayatını kendi yaşıyor, kendi göbeğini kendi kesmiş, yoluna devam ediyor. Bunların tekrar zoraki bir formda, bir formül altında birleştirilip güç paylaşımı içerisine sokulması arayışı, sonuç verecek bir arayış değil." diye konuştu.

Fidan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) Türk Devletleri Teşkilatı'ndaki (TDT) gözlemci üyeliğine değinerek, KKTC'ye uygulanan memleketler arası izolasyon ve ambargonun devam ettiğini vurguladı.

"Türkiye her türlü senaryoya hazır"

ABD'nin Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) için silah ambargosunu kaldırması, Rum idaresiyle mutabakat imzalaması ve üs kurma teşebbüslerinde bulunmasına dair Fidan, güvenliğe ait istikrar değiştirici hareketleri çok yakından takip ettiklerini söyledi.

Fidan, Kıbrıs adasında yeni bir askeri hareketliliğe muhtaçlık olmadığını belirterek, "Bizim varlığımızdan diğer tipten bir tehdit üreten, tehdit algılayan ve bu tehdidi mazeret edip kendi silahlanmasını gerçekleştirme siyaseti, bu diğer bir alan. Orada öteki bir niyet olabilir. Benim gördüğüm, herkes bizim her türlü senaryoya hazır olduğumuzu biliyor. Bize Kıbrıs çok yakın. Anavatan olarak bizim mobilizasyon kabiliyetlerimiz de çok fazla." tabirlerini kullandı.

Her iki tarafın da diplomatik arayışlara ait niyetlerinin sürdürdüğünü kaydeden Fidan, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres'in iki tarafı bir ortaya getirdiğini ve ileride Guterres'in konut sahipliğinde Türkiye'nin de dahil olduğu dörtlü ya da beşli görüşmelerin olabileceğini söyledi

Yunanistan ve Türkiye'den AGİT'te ortak proje

Yerapetritis ile görüşmesinde Türk ve Müslüman azınlığın durumunu da görüştüklerini anlatan Fidan, Türkiye ve Yunanistan'ın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) kapsamında ortak bir proje yürüttüğünü ve AGİT idaresi için ortak paket teklif ettiklerini söyledi.

Fidan, bu kapsamda AGİT Genel Sekreterliğine bir Türk adayın ve bir yöneticiliğe de bir Yunan adayın ortak paket ve imzayla sunulduğunu anlattı.

"Türkiye'nin önceliği bölgede savaş ve çatışma olmaması"

Rusya-Ukrayna savaşında Türkiye'nin yürüttüğü arabuluculuğa ve savaşın gidişatına ait Fidan, bu hususun yakından takip edildiğini ve birinci günden itibaren iki tarafa da çok önemli ihtarlarda bulunduklarını vurgulayarak, "Tabii, işgalin kendisine biz karşıyız." dedi.

Fidan, Türkiye'nin barışın sesini, umudunu ve olabilirliğini lisana getiren, yükselten, daima o ışığı canlı tutan güçlü bir devlet olmasının ehemmiyetine dikkati çekerek, "Bu savaş inanılmaz derecede yok edici bir savaş. Yüz binlerce insan öldü. Her iki taraf da kamuoyu baskısı almamak için gerçek meyyit ölçüsünü maalesef paylaşmıyor. Yani 500 binin üstünde insan kaybından kelam ediyoruz." dedi.

Türkiye'nin savaşın durması için durumunu devam ettirdiğini kaydeden Fidan, "Biz buradan bir puan ve kredi alma peşinde değiliz. Gerçek manada, samimi bir biçimde bu savaşın bitmesine yönelik bir stratejik niyetimiz var. Bizim hükümet olarak dış siyasetteki bir numaralı önceliğimiz yakın bölgemizde savaşın ve çatışmaların olmaması, kuzeyimiz, güneyimiz, doğumuz, batımız". diye konuştu.

Fidan, bölgesel sahiplenmeyle ilgili bir inisiyatif geliştirilmesi gerektiğine işaret ederek, bölgenin meselelerini temel prestijiyle bölge ülkelerinin çözmesi gerektiğini kelamlarına ekledi.

Muhabir: Muhammet Tarhan,Tuğba Altun