Bakan Uraloğlu: 28 ilimizde toplam yatırım fiyatı 112 milyar lira olan 50 projeyi tamamladık

AA

TBMM (AA) - Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve ilgili kurumlarının 2025 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.

Bakanlık olarak temel faaliyet alanlarının insan, yük ve data hareketliliğini sağlamak olduğunu anlatan Uraloğlu, "Türkiye Yüzyılı'nda, insan ve etraf odaklı, akıllı ve inançlı entegre ulaşım sistemleriyle dünyada öncü olmak için çalışıyoruz. 2053 net sıfır emisyon maksadımız kapsamında, kara yolu taşımacılığındaki yıllık yük hissesini azaltarak demir yolu nakliyatını artırıyor, yatırımlarımızla çevresel ve ekonomik sürdürülebilirliğe katkı sağlıyoruz. Kurumsal karbon ayak izi hesabını yapan birinci Bakanlık olarak yalnızca Marmaray projemizde 62 milyon ton karbon emisyonu azaltımı sağladık." diye konuştu.

Abdulkadir Uraloğlu, projelerden sağlanacak emisyon azaltımlarının, karbon borsalarında krediye dönüştürüleceklerini de bildirdi.

Türkiye'nin, Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarını birleştiren stratejik bir pozisyonda bulunduğuna işaret eden Uraloğlu, "4 saatlik uçuş arasıyla 1,5 milyar insanın yaşadığı ve toplam 51,2 trilyon dolar gayrisafi ulusal hasılaya sahip 67 ülkenin merkezindeyiz. Avrasya lojistiğinin merkezinde yer alan ülkemiz, Yeni İpek Yolu olarak isimlendirilen Orta Koridor ile Çin'i Avrupa'ya bağlarken, planladığımız Memleketler arası Kalkınma Yolu Koridoruyla da global rekabet gücümüzü sağlamlaştırıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.

Uraloğlu, Orta Koridor üzerinden Bakü-Tiflis-Kars Demir Yolu ile Çin'den ülkeye ulaşan yükleri Marmaray ile Avrupa'ya taşıdıklarını lisana getirerek, Zengezur Yolu'nun, Bakü Limanı'nı direkt Türkiye'ye bağlayacağını söyledi.

Çin, Doğu Asya ve Hindistan'dan gelen yükleri Basra Körfezi üzerinden Avrupa'ya taşıyacak Kalkınma Yolu Projesi'nde milletlerarası işbirliği çalışmalarına devam ettiklerini anlatan Uraloğlu, şunları kaydetti:

"Kalkınma Yolu kapsamında ülkemizden geçen 2 bin 94 kilometre demir yolu bağlantısı için 727 kilometre yeni sınır, 1923 kilometre kara yolu koridoru içinse 331 kilometre yeni otoyol yapmayı planladık. AK Parti iktidarında gerçekleştirdiğimiz yatırımlarımızın günümüzdeki pahası 280,6 milyar dolara ulaştı. Demir yolu yatırımlarının proje büyüklüğünü 2013'te yüzde 33'ten, 2023'te yüzde 53'e ve bu yıl da yüzde 55'e çıkardık. Yatırım portföyümüzdeki 2 bin 667 projeye 2 trilyon 295 milyar lira yatırım gerçekleştireceğiz. 2024'te, Bakanlığımızın tüm sektörleri için 351 milyar 379 milyon lira yatırım ödeneği tahsis edildi. 2024'te 28 vilayetimizde toplam yatırım fiyatı 112 milyar lira olan 50 projeyi tamamlayarak vatandaşımızın hizmetine sunduk. 2025 yılı yatırım teklifimizi geçtiğimiz yıla oranla yüzde 26,9 artışla 482 milyar lira olarak teklif ettik."

"Hızlı trenlerle bugüne kadar 92 milyon yolcu taşındı"

Bakan Uraloğlu, hayata geçirdikleri yatırımların direkt ve dolaylı olarak ülkenin kalkınmasına katkı sağladığını vurguladı.

Hayata geçirdikleri demir yolu yatırımlarına değinen Uraloğlu, "Ülkemize kazandırdığımız süratli trenlerle bugüne kadar 92 milyon yolcu taşındı. 13 bin 919 kilometreye ulaştırdığımız demir yolu sınır uzunluğunu, 2028'de 17 bin 287 kilometreye, 2053'te ise 28 bin 590 kilometreye çıkarmayı hedefliyoruz. 2009'da dünyada süratli tren işletmeciliğine geçen 8. ülke olarak, Ankara-Eskişehir-İstanbul, Ankara-Konya-Karaman, Ankara-Sivas hatlarımızla 11 vilayetimizi direkt süratli trenle buluşturduk." tabirini kullandı.

Kent içi raylı sistemlerinde ise Marmaray sayesinde iki kıtayı deniz altından demir yoluyla birleştirdiklerini anımsatan Uraloğlu, bugüne kadar Marmaray'ı 1,2 milyar yolcunun kullandığını; bu sayının dünya nüfusunun 6'da biri olduğunu aktardı.

Başkentray'ın günde 65 bin, İzban'ın 230 bin ve Gaziray'ın 7 bin yolcuya hizmet verdiğini anlatan Uraloğlu, "İstanbul'umuzda geçtiğimiz yıllarda hizmete aldığımız kent içi raylı sistemlerden, Pendik-Sabiha Gökçen Havalimanı Metrosu ile yaklaşık 41 milyon, İstanbul Havalimanı-Gayrettepe Metro Sınırı ile 13 milyon, Başakşehir-Çam ve Sakura Hastanesi-Kayaşehir Metro Çizgisi ile 7 milyon yolcuya hizmet verilmiştir. Şubat 2024'te hizmete aldığımız Bakırköy-Bahçelievler-Kirazli Metrosu ile bugüne kadar 14 milyon yolcu taşıdık. Sirkeci-Kazlıçeşme sınırı ile İstanbul'da tarihi yarımadayı modern raylı sistemlerle çevreci yaklaşımla buluşturduk. İstanbul Havalimanı'na ikinci bir metro çizgisi ile kuzey güney aksında erişimi sağladık." bilgisini paylaştı.

Uraloğlu, öbür şehirlerde de kent içi raylı sistemleri yaygınlaştırdıklarını belirterek, Ankara'da AKM-Gar-Kızılay ile Keçiören metrolarının Kızılay'a kesintisiz ilişkisini sağladıklarını lisana getirdi. Kocaeli'de kent hastanesini tramvay çizgisiyle buluşturduklarını söz eden Uraloğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:

"Yerli ve ulusal araçlarımızı kullandığımız Kayseri-Anafartalar tramvay hattımızla bugüne kadar 5,5 milyon yolcuya ulaşım imkanı sağladık. 2024'te kısmi hizmete aldığımız Bursa Emek-Yüksek Süratli Tren-Şehir Hastanesi Metrosu'nu 2026'da tamamlayacağız. Lojistik kesiminde demir yolu kullanımını arttırmak için 439 kilometre olan iltisak çizgilerimizin uzunluğunu 2028'e kadar 608 kilometreye çıkaracağız. 12 lojistik merkezi sayımızı 25'e çıkaracağız. 2028'e kadar mevcutta devam eden 3 bin 92 kilometre süratli tren çizgimizi tamamlayacağız. Ankara-İzmir süratli demir yolu sınırı sayesinde 824 kilometre olan çizgi uzunluğu 505 kilometreye; 14 saatlik seyahat mühleti yaklaşık 3,5 saate inecek. 312 kilometre uzunluğundaki Mersin-Adana-Osmaniye ve Gaziantep süratli tren sınırıyla 6,5 saat olan seyahat mühleti 2 saat 15 dakika olacak. Bandırma-Osmaneli Hızlı Tren çizgisinde ise Bursa-Osmaneli kesiti 2025'in sonunda, Bandırma-Bursa ortası ise 2028'de hizmete girecek. 229 kilometrelik Halkalı-Kapıkule Süratli Tren Çizgisi ile yolcu seyahat müddeti 4 saatten 1,5 saate, yük taşıma mühleti ise 6,5 saatten 3,5 saate düşecek. Mevcut çizgi kapasitesi 4 kat artacak. Ankara-Sivas süratli demir yoluyla entegre Yerköy-Kayseri Süratli Tren Çizgisi Ankara-Kayseri ortasında 7 saat 47 dakika olan ulaşım müddeti 2 saate inecek. Konya-Karaman süratli tren projesinin devamı olan 135 kilometrelik Karaman-Ulukışla süratli tren projesi devam ediyor."

"Filyos Limanı ile Sanayi Sanayi Bölgesi İltisak Sınır temas imal hazırlıkları sürüyor"

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, demir yolu yatırımlarına ait de "Demir yolu kesiminde devam eden öbür kıymetli projelerimizden Zengezur Yolu bağlantısını sağlayacak 224 kilometrelik ülkemiz kesiti olan Kars-Iğdır-Aralık- Dilucu Demiryolu Sınırı ve Dörtyol-Hassa Otoyol ve Demiryolu Kontağı projelerinin üretimine başlıyoruz." dedi.

Demir yollarının yaygınlaştırılması ve geliştirilmesi maksadıyla yeni demir yolu projelerini de planlamaya devam ettiklerine dikkati çeken Uraloğlu, "Ankara-İstanbul Muhteşem Süratli Tren Projesi 344 kilometre uzunluğunda olup, saatte 350 kilometre sürate ulaşacak trenlerimizle seyahat mühletini 80 dakikaya indireceğiz. Kuzey Marmara Süratli Tren Sınırı ile Asya ve Avrupa ortasında yüksek kapasiteli yolcu ve yük nakliyeciliği sağlanacak. Sabiha Gökçen ve İstanbul Havalimanları birbirine bağlanarak iki değerli ulaşım merkezi ortasında ilişki güçlenecektir." diye konuştu.

Samsun-Sarp Süratli Tren Sınırı için de proje çalışmalara başladıklarının altını çizen Uraloğlu, Divriği-Kars-Hudut Demiryolu Sınırı Rehabilitasyonu ile hattın büsbütün modernize edileceğini söyledi.

Uraloğlu, Aksaray-Ulukışla-Yenice Süratli Tren Çizgisi ile kuzey-güney koridorunda yolcu ve yük talebinin karşılanacağını belirterek, "Ankara'yı Karadeniz'e süratli trenle bağlayacak Kırıkkale-Çorum-Samsun Süratli Tren Hattı'nda, Kırıkkale (Delice)-Çorum kısmının üretimine yakında başlıyoruz. Kalkınma yolunun bir kesimi olan 136 kilometrelik Gaziantep-Şanlıurfa Hızlı Treni, 180 kilometrelik Şanlıurfa-Mardin Hızlı Treni ve devamında 185 kilometrelik Mardin-Nusaybin-Cizre-Ovaköy arasında yeni demir yolunun etüt ve imal işlerini planladık." sözlerini sarf etti.

Malatya'yı süratli tren ağına bağlamak için 224 kilometrelik Sivas-Çetinkaya-Malatya sınırının planlandığına işaret eden Uraloğlu, Karadeniz doğal gazı rezerv alanına hizmet edecek Filyos Limanı ile Filyos Sanayi Sanayi Bölgesi İltisak Çizgisi bağlantısı için üretim işi hazırlıklarının sürdüğünü bildirdi.

Bakan Uraloğlu, lojistik dalında demir yolu kullanımını artırma maksadıyla Çukurova Bölgesi'ndeki liman, sanayi ve özgür bölgelerin iltisak hattı ilişkilerini planladıklarını lisana getirerek, demir yolu bölümünde tüm raylı sistem araçlarının ulusal ve yerli imkanlarla tasarımı ve üretiminin gerçekleştirilmesine öncelik verdiklerini kaydetti.

"Şehir içi raylı sistem çizgisinin 434 kilometresi Bakanlığımızca yapıldı"

TÜRASAŞ araç üretim tesislerini muhtaçlıklar doğrultusunda modernize ederek kapasitesini artırdıklarını vurgulayan Uraloğlu, şöyle devam etti:

"Demir yolu yatırımlarımız kapsamında kent içi raylı sistem projelerini de hayata geçiriyoruz. Ülke genelindeki 1015 kilometrelik kent içi raylı sistem sınırının 434 kilometresi Bakanlığımız tarafından yapıldı. Bakanlığımız tarafından yaklaşık 91 kilometrelik sınır imali devam ederken, 383 kilometrelik sınır ise planlama evresindedir. Halkalı-Başakşehir-Arnavutköy-İstanbul Havalimanı Metrosu 2. Etabını 2025 yılı içerisinde hizmete açacağız. Altunizade-Çamlıca-Bosna Bulvarı Metrosu, Kocaeli Gebze Sahil-Darıca OSB Metrosu, Başkentray'ın devamı niteliğindeki Sincan OSB-Yenikent-Kazan Soda Demiryolu'nu, Konyaray'ı 2026 yılı içinde, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Kuzey Hafif Raylı Sistem Sınırını ise 2028'in sonunda tamamlayarak hizmete almayı planlıyoruz."

"Bölünmüş yollar ülke yol ağının yüzde 43'ünü oluşturuyor"

Bölünmüş yolların ülke yol ağının yüzde 43'ünü oluşturduğunu, yol ağında hareket eden trafiğin ise yüzde 83'üne hizmet verdiğini anlatan Uraloğlu, "Son 22 yılda hayata geçirdiğimiz 479 kilometre köprü ve viyadükle toplam uzunluğu 790 kilometreye, 717 kilometre tünel imali ile de toplam uzunluğu 767 kilometreye çıkardık. Ülkemizde taşıt sahipliğindeki artış nedeniyle hareketliliğin artması, kara yollarındaki taşıt kullanımını yüzde 195 arttırmıştır. Trafik güvenliğinde çok kıymetli bir gelişme sağladık. 100 milyon taşıt-kilometre başına hayatını kaybeden kişi sayısında yüzde 77'lik bir azalma oldu." diye konuştu.

Uraloğlu, her iki araçtan birinin 2035'te elektrikli olması, paylaşımlı seyahat oranının yüzde 14'e, internet erişimli kontaklı araçların oranının ise yüzde 68'e ulaşmasını beklediklerini vurgulayarak, bu alanda yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi.

Bölünmüş yol ağını 2028'de 31 bin 250 kilometreye çıkarmayı hedeflediklerini lisana getiren Uraloğlu, "Sayın Cumhurbaşkanımızın 'Yol Medeniyettir' vizyonuyla, büyük kara yolu projelerimizle ülkemizi yarınlara taşıyoruz." sözünü kullandı.

"Sarıyer-Kilyos Tüneli ile Sarıyer'e ulaşım mühleti 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek"

Bakan Uraloğlu, Kuzey Marmara Otoyolu'nun bir kesimi olan 45 kilometrelik Nakkaş-Başakşehir Projesi'nin 2026 yılı içerisinde tamamlanmasını hedeflediklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Sarıyer-Kilyos Tüneli ile Sarıyer'e ulaşım mühleti 35 dakikadan 5 dakikaya düşecek. Mersin-Antalya ortasındaki 440 kilometrelik Akdeniz Kıyı Yolu'nun 404 kilometresi tamamlandı. Çalışmalarımıza devam ediyoruz. Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu ve Antalya-Alanya Otoyolu projelerimizin imal çalışmalarına başladık. Otoyol ağımızı genişleterek, ülkemizin ulaşım altyapısını daha inançlı, süratli ve konforlu hale getiriyoruz. Kuzey Marmara Otoyolunu Ankara'ya bağlayacak değerli bir proje olan Orta Anadolu Otoyolunu, planlarımıza dahil ettik."

"Hava yolu yolcu trafiği sıralamasında Avrupa'da 3'üncü, dünyada 7'nci sıraya yükseldik"

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, hava yolu ulaşımının, uzaklıkları kısaltmanın ötesinde, ülkenin toplumsal ve ekonomik refahına katkı sağlamakta stratejik ehemmiyete sahip olduğunu söz ederek, Türkiye'nin toplam yolcu trafiği sıralamasında Avrupa'da, 2019'da 5'inci sıradan 2023'de 3'üncü sıraya, dünyada ise 10'uncu sıradan 7'nci sıraya yükseldiğini söyledi.

İstanbul, Sabiha Gökçen, Antalya, Esenboğa, Adnan Menderes ve Dalaman havalimanlarının, Avrupa ve dünya sıralamalarında elde ettikleri başarılarla ülkenin havacılık altyapısındaki güçlü pozisyonunu pekiştirdiğini aktaran Uraloğlu, "2003'te 26 olan iç çizgi uçuş noktası sayımızı, 2024'te 58'e çıkardık ve 2025'te yurt içi uçuş frekans sayımızı yüzde 10 artırıyoruz. Böylelikle sizden gelen talepleri karşılamaya çaba ediyoruz. Birebir devirde, 50 ülkede 60 noktaya uçarken, uçuş ağımızı 287 yeni nokta ekleyerek 131 ülkede 347 noktaya ulaştırdık." bilgisini paylaştı.

Uraloğlu, hava yollarında dünyanın önde gelen transit merkezlerinden biri haline gelen ülkede, 22 yılın sonunda Hava Ulaştırma Mutabakatı yapılan ülke sayısının 81'den 175'e çıkarıldığını tabir etti.

Kritik sistemlerde dışa bağımlılığı azaltan Yerli ve Ulusal Hava Trafik Görüntüleme yazılımı İRADE'yi, Çukurova ve Atatürk havalimanlarında kullanmaya başladıklarını anlatan Uraloğlu, "14 hava kampüsümüzle VTOL ve sabit kanatlı hava araçlarının kullanımına uygun vertiport alanları oluşturduk. İHA sayısı 79 bine, İHA Pilot Lisansı sahipliği ise 1 milyon 600 bine ulaştı. İHA'ların inançlı ve emniyetli idaresi için İHA Takip ve Trafik İdaresi Sistemi Projesi'ni başlattık." kelamlarını sarf etti.

Sektöre ait çalışmalar ve tamamlanan projeler hakkında bilgi veren Uraloğlu, 2025'te yıllık 2,5 milyon yolcu kapasitesine sahip Malatya Havalimanı Yeni Terminal Binası'nı tamamlamayı hedeflediklerini bildirdi.

Hatay Havalimanı'nın PAT Alanları Onarımı ve Gelişimi Projesi'ni hayata geçireceklerini kaydeden Uraloğlu, Kapadokya Havalimanı Terminal Binası'nı yenileyerek 10 bin 650 metrekarelik yeni terminal binası, Siirt Havalimanı için ise yaklaşık 3 bin 400 metrekare büyüklüğünde yeni terminal binası yapacaklarını aktardı. Uraloğlu, Yozgat ile Bayburt-Gümüşhane havalimanlarını 2026'da hizmete alacaklarını, Trabzon Yeni Havalimanı projesinin birinci etap çalışmalarının da süratle ilerlediğini anlattı.

"Denizcilikte maksadımız, dünyada birinci 10'a girmektir"

Bakan Uraloğlu, Türkiye'nin, denizcilik dalında büyüyen altyapısı ve stratejik yatırımlarıyla kıymetli merkez haline geldiğine dikkati çekerek, 38 ülkeyle gemi insanı tanıma mutabakatına sahip Türkiye'de, 141 bin gemi insanı ve 1 milyonu aşkın amatör denizcinin bulunduğu vurguladı.

Türk Sahipli Deniz Ticaret Filosunun 2 bin 107 gemi ve 52,7 milyon dedveyt ton kapasitesiyle dünyada 11'inci sıraya yükseldiğini belirten Uraloğlu, şunları kaydetti:

"Amacımız, birinci 10'a girmektir ve bu doğrultuda süratle ilerliyoruz. Dünyanın en uygun 100 konteyner limanı ortasında ülkemizden 4 limanımız yer aldı. 1936 Montrö Türk Boğazlar Sözleşmesi'ndeki 'Altın Frank' ünitesi üzerinden yapılan son 3 yıldaki güncellemelerle, boğaz geçişlerinden elde edilen yıllık gelir 38 milyon dolardan 212 milyon dolara çıkarıldı. Gemi inşası ömür döngüsünün tüm aşamalarını ülkemizde hayata geçiriyor; tasarım, üretim, operasyon, bakım ve geri dönüşüm süreçlerini çağdaş teknolojilerle gerçekleştiriyoruz. Bunu yapabilen az sayıda ülkeden biriyiz. Mavi Vatan'daki hak ve menfaatlerimiz için KKTC'deki Doğu Akdeniz Gemi Trafik Hizmetleri Projemizi, HAVELSAN işbirliğiyle yürütmekteyiz. Mavi Ekonomi ve Deniz Saha Planlaması ile denizlerimizdeki güneş, rüzgar gücü, yer altı kaynakları ve balıkçılık faaliyetlerinden azamî faydayı sağlamayı hedefliyoruz."

Uraloğlu, Demre Yat Limanı altyapı çalışmalarını tamamladıklarını, üstyapı çalışmalarının ardından 2026'da hizmete almayı planladıklarını aktararak, 150 yat kapasiteli Aydıncık Yat Limanı'nın altyapı çalışmalarını 2025'te tamamlamayı hedeflediklerini söz etti.

"Yerli ve Ulusal 5G Haberleşme Projesi ile dışa bağımlılığı ortadan kaldıracağız"

Küreselleşen dünyada ülkelerin rekabet edebilmesi için sağlam bağlantı altyapısına sahip olmalarının kaçınılmaz olduğuna işaret eden Uraloğlu, Türkiye'nin e-devlet uygulamalarında, 37 ülke ortasında 83 puanla 10'uncu sırada yer alarak, 76 olan AB ortalamasını geride bıraktığını belirtti.

Uraloğlu, Uçtan Uca Yerli ve Ulusal 5G Haberleşme Şebekesi Projesi ile haberleşme altyapısındaki dışa bağımlılığı ortadan kaldırmayı amaçladıklarını vurgulayarak, "11 vilayetteki 34 lokasyonda 5G şebekesi kuruluyor, müsaadeler kapsamında testler gerçekleştiriliyor. Bu adımla yerli ve ulusal teknolojilerle güçlü irtibat altyapısı oluşturmayı hedefliyoruz. Ülkemizde toplumsal medya kullanıcı sayısı 75 milyon olup bu da dünya genelindeki kullanıcı sayısının yüzde 1,4'üne karşılık gelmektedir. Ayrıca, ülkemizde internette geçen müddet günlük 7 saatle dünya ortalamasının yüzde 8 üzerindedir." tabirini kullandı.

Türkiye'deki uydu çalışmaları hakkında da bilgi veren Uraloğlu, Türksat 1A ile başlayan uzay seyahatinde, Türksat 6A ile büyük adım atarak haberleşme kabiliyetini kıymetli ölçüde geliştirdiklerini söyledi.

Yüzde 81 yerli imkanlarla üretilen Türksat 6A'nın temmuzda uzaya fırlatılmasıyla Türkiye'nin uydu üretebilen 11 ülkeden biri olduğuna dikkati çeken Uraloğlu, "Türksat 6A, yıl sonuna kadar hizmete girecek ve uydularımızın kapsama alanı 3,5 milyardan 5 milyar nüfusa ulaşacak." dedi.

PTT ile bağlantıdan e-ticarete kadar birçok alanda ülkenin her köşesine hizmet sunduklarını anlatan Uraloğlu, "Türkiye Kart, tek kartla toplu taşıma, para transferi ve alışveriş imkanı sunmayı hedefliyor. Şu anda 5 kentimizde etkin olan kartın, 18 ilimizde kullanılması için çalışmaları sürdürüyoruz." diye konuştu.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, ulaştırma ve haberleşme alanındaki yatırımlarla ülkeyi global lojistik ve irtibat merkezi haline getirdiklerini tabir ederek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde Türkiye Yüzyılı amaçları doğrultusunda çalışmaya devam edeceklerini vurguladı.

Muhabir: Ayşe Böcüoğlu Bodur,Mustafa Çalkaya,Arife Yıldız Ünal