Balkan mı Güney Doğu Avrupa mı?

Dışişleri Bakanlığımızın web sitesinde konu başlığımız ile ilgili şu ifadeler yazılı: “Türkiye, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Makedonya Cumhuriyeti, Romanya, Sırbistan Yunanistan, Hırvatistan, Moldova ve Karadağ’ın tam üye olarak katıldığı Güneydoğu Avrupa Ülkeleri (GDAÜ) İşbirliği Süreci, bölge ülkelerinin kendi aralarındaki işbirliğini geliştirme ve Güneydoğu Avrupa’ya kalıcı istikrar getirme yönündeki iradelerinin sembolüdür. GDAÜ bölgenin ortak iradesini ve özgün sesini yansıtan tek Balkan işbirliği forumudur. Bu özelliğiyle, 1930, 1950 ve 1980’li yıllardaki Balkan işbirliği modellerinin siyasi mirasçısı olarak nitelendirilebilir. “Kısa ismi GDÜ olan Güney Doğu Avrupa Ülkeleri ismi diplomasiye kazandırılmış yeni bir terim. Güney Doğu Avrupa Bölgesel İşbirliği girişimi, Haziran 1996’da Sofya’da yapılan Güney Doğu Avrupa Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısında Güney Doğu Avrupa Ülkeleri Arasında İyi Komşuluk, İstikrar, Güvenlik ve İşbirliği Süreci adı altında başlatıldı.

GOLYAK BALKANI

Bizim yüzyıllardır kullandığımız Balkan terimi öz be öz Türkçe bir kelime. Osmanlı Türkçesi’nde yaygın bir kullanıma sahip olmuştur. (Örnekler: Golyak Balkanı, Bor Balkanı, Bababalkanı vb.) Osmanlı son döneminde Galatasaray futbol takımının kurucusu Ali Sami Yen’in babası Şemseddin Sami (Sami Fraşeri) tarafından oluşturulan Kamus-ı Türkî adlı ünlü sözlükte “Sarp ve müsellem veya ormanla mestur dağ, silsile-i cibal” şeklinde Balkan sözünü belirtmiş. Türkçe bir kelime olan Balkan’ın yerine yabancı bir terim olan South East European Countries (SEEC) yani Güney Doğu Avrupa Ülkeleri terimi kullanılmaya başlanması ilginç. GDÜ içinde tüm Balkan ülkeleri olsa da Kosova ve Transdinyester Cumhuriyeti yer almıyor. Zira şu an itibariyle 85 ülkenin tanıdığı Kosova Cumhuriyeti ve Transdinyester Cumhuriyeti Birleşmiş Milletlerce tanınmadığı için GDÜ içinde yer almıyor. Ayrıca Moldova, Balkan ülkeleri içinde pek görünmüyor gibi olsa da GDÜ içinde yer alıyor. Balkan mı Güney Doğu Avrupa mı, bu terimleri tartışmamız gerekiyor. Türkçe bir kelimenin literatürden silinmesinin yanında GDÜ olarak başka nelerin değişebileceğini iyi analiz etmemiz gerek. Özellikle Romanya’nın ısrarla Balkan yerine GDÜ tercihinde bir maksadı mutlaka vardır. Atatürk’ün kurduğu Balkan paktı gibi birçok tarihi terim de farklı bir konuma itilecek. Artık Balkan şampiyonları da olmayacak. Örneğin bundan böyle Balkan Göçmenleri yerine GDÜ Göçmenleri’ni kullanmaya başlayabiliriz. Ayrıca Güneydoğu dendiğinde bizim aklımıza farklı şeyler de geliyor. Hayırlısı olsun.