Batı Trakya Türkleri, Yunanistan’da Osmanlı izlerini yaşatmaya çalışıyor

AA

GÜMÜLCINE (AA) - İskeçe Seçilmiş Müftüsü Mustafa Trampa, Yunanistan'daki Osmanlı yapıtlarının korunmasının kıymetine ve bu eserlerin vakit içinde nasıl kullanıldığına dair AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Trampa, Osmanlı devrinde inşa edilen yapılara ait "Osmanlı, kentlerin ruhuna hitap eden eserler inşa etmişti. Cami, medrese, çeşme, kervansaray üzere yapılar sırf birer bina değildi. Birebir vakitte o kentin toplumsal ve manevi yapısını güçlendiren simgelerdi." dedi.

Bu yapıtların Osmanlı'nın kentleşme ideolojisiyle kentin silüetini oluşturduğunu belirten Trampa, bu yapıların Osmanlı sonrası devirde gayesine uygun kullanılmadığını ve Yunan hükümetinin vakitle bunları yıktığını yahut farklı emellerle kullandığını söz etti.

Trampa, "Yunanistan'da birtakım Osmanlı mescitleri bar, kafe, müze ya da stant salonuna çevrildi, hatta kimileri kiliseye dönüştürüldü. Bu durum, Osmanlı izlerini silme uğraşı olarak yorumlanabilir." diye konuştu.

Trampa, Yunan idaresinin bu tıp değişiklikleri yaparak Osmanlı periyodunu ve Türk izlerini unutturmayı hedeflediğini lisana getirdi.

Osmanlı'nın fethettiği topraklarda evvelki devirlerden kalan yapıtlara ziyan vermediğini hatırlatan Trampa, şöyle devam etti:

"Osmanlı, fethettiği yerlerde kendisinden evvelki medeniyetlerin mirasına hürmet gösterdi. Bizans'tan kalma kiliseleri restore edip Hristiyanların kullanımına sundu, birebirini Yahudi havraları için de yaptı. Halbuki bugün Yunanistan'da Osmanlı'dan kalan mescitler ve öbür eserler ya yok ediliyor ya da hedefi dışında kullanılıyor."

Trampa, Yunanistan'daki Osmanlı yapıtlarının korunması ve kullanımına ait uygulamaların, sadece geçmişte değil bugün de karşılıklı ilgilere zarar verdiğini vurguladı.

Türkiye'de Hristiyan eserlerinin korunup restore edildiğine dikkati çeken Trampa, İzmir'in Çeşme ilçesinde bulunan eski bir kilisenin onarıldığını ve Fener Rum Patriği Bartholomeos'un burada ayin düzenlediğini anımsattı.

"Biz de tıpkı şeyi istiyoruz. Sakız Adası'ndaki mescitler neden ibadete açılmıyor?" sözünü kullanan Trampa, bu bahsin mütekabiliyet ilkesine uygun bir formda ele alınması gerektiğini ve Yunanistan'ın Osmanlı eserlerine daha fazla hürmet göstermesi gerektiğini kaydetti.

Özellikle Batı Trakya'daki Osmanlı yapıtlarının de benzeri bir yazgısı paylaştığına işaret eden Trampa, kelamlarını şöyle sürdürdü:

"Bu durum bölgede huzursuzluk yaratıyor. Batı Trakya Mescitler ve Din Görevleri Derneği olarak, vakit zaman Osmanlı periyodundan kalma camilerde ibadet etmek, mevlit programları düzenlemek üzere taleplerimiz oldu ancak bugüne kadar olumlu bir sonuç alamadık."

Trampa, Yunan hükümetince Osmanlı yapıtlarının "Türk eseri" olarak değil de "Müslüman eseri" olarak isimlendirilmesinin şuurlu bir uğraş olduğunu, bu biçimde Osmanlı'nın ve Türklerin bölgedeki izlerinin silinmeye çalışıldığını söyledi.

Osmanlı yapıtlarını yaşatmaya çalışan Batı Trakya Azınlığı Yüksek Tahsilliler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Şükriye Mehmet de 4 yıl evvel "Gümülcine ve Civarındaki Osmanlı Türk Eserleri" isimli bir kitap hazırladığını anlattı.

Bu kitapla hem gençlere hem de bölgeyi tanımak isteyen turistlere Osmanlı mirasını tanıtmayı hedeflediklerini vurgulayan Mehmet, şunları kaydetti:

"Kitabımızda, Gümülcine'nin sembolü haline gelmiş Gümülcine Saat Kulesi de yer alıyor. Saat Kulesi, 21 Ekim 1884'te Sultan 2. Abdülhamid periyodunda inşa edilmeye başlanmış ve 1885 yılında tamamlanmıştır. Yeni caminin yanında bulunan bu eser, Gümülcine'nin merkezinde yer alıyor. Birebir vakitte, Rusçuklu Vezir Hasan Paşa'nın eşi Fatma Hanım'ın türbesi de Saat Kulesi'nin çabucak yanında bulunuyor. Saat Kulesi kentin sembolü haline gelmiştir.

Yalnızca Gümülcine'de değil, İskeçe'de de bir saat kulesi bulunuyor. Bu saat kulesi de kentin merkezinde. 1859 yılında İskeçeli Hacı Emin Ağa tarafından yaptırılan saat kulesi, 1938 yılında yenilendi fakat orjinal Osmanlı dokusundan eser kalmadı. 1972'de Albaylar Cuntası devrinde İskeçe Saat Kulesi'nin yıkılmasına karar verildi. Lakin Batı Trakya Türklerinin direnişi sayesinde kule ayakta kalmayı başardı."

Batı Trakya'daki Osmanlı anıtları ve yapılarının korunmasının değerini vurgulayan Mehmet, bunları genç kuşaklara tanıtmanın büyük bir vazife olduğuna işaret etti.

Mehmet, "Bu eserler, yalnızca kültürel miras değil, birebir vakitte dünya mirasıdır ve sahip çıkılması gerekir." değerlendirmesinde bulundu.

Daha evvel dernek tarafından lise öğrencilerine yönelik düzenlenen tarih söyleşilerinde de Osmanlı Türk yapıtlarının tanıtıldığını belirten Mehmet, bölgeye olan aidiyetin bu yapılarla kuvvetlendirileceğinin altını çizdi.

Muhabir: Ayhan Mehmet