Batı Trakyalı Türkler, Deve Oyunu’nu yaşatmaya devam ediyor

AYHAN MEHMET - Batı Trakya'da yaşayan Türkler, Yörük kültürünün bir parçası olan Deve Oyunu'nu, kurban bayramlarında yaşatmaya devam ediyor. Rodop ilinin Kurcalı köyü gibi büyük köylerdeki Türkler, asırlık Deve Oyunu geleneğini Kurban Bayramı'nın son gününde de sürdürdü. Batı Trakya'da adı "Deve", "Deve Geceleri" veya "Deve Şenliği" olarak bilinen etkinlikte, tahta ve çeşitli malzemeler kullanılarak yapılan temsili deve yer alıyor.

Deve, etkinliğe katılan gençler tarafından yönlendiriliyor.

Arap, dede, gelin, damat ve efe gibi başlıca karakterlerin yanı sıra asker ve doktor kıyafeti giyen gençler, geleneksel davul zurna eşliğinde köydeki bütün evleri geziyor ve ev sahiplerinin bayramlarını kutluyor.

Ev sahipleri de gençlere çeşitli hediyeler veya para veriyor.

Etkinlik, akşam saatlerinde köy meydanında düzenlenen müzikli eğlence ile son buluyor. Batı Trakya'da Deve Oyunları kurban bayramlarında, küçük değişiklikler dışında hemen hemen bütün köylerde aynı şekilde gerçekleştiriliyor. Bazı bölgelerde katılımcılar temsili deve olmadan sadece farklı karakterlerin kostümlerini giyerek davul zurna eşliğinde sokakları gezerek geleneği devam ettiriyor. Batı Trakyalı gazeteci İbrahim Baltalı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Anadolu'dan göç eden atalarımız buraya göç ederken kendi gelenek ve göreneklerini de yanlarında getirdiler." dedi. Baltalı, Deve Oyunu geleneğinin, Anadolu'dan Batı Trakya'ya göç eden Yörüklerden geldiğini belirtti. Etkinliğe katılanların sadece erkeklerden oluştuğunu söyleyen Baltalı, etkinlikte damat, gelin, Arap ve doktor gibi tiplemelerin yer aldığını aktardı.

Baltalı, şöyle devam etti:

"Bu etkinlik Batı Trakya'da hala kurban bayramlarında yaşatılmaya devam ediyor ancak zaman içinde başka bir şekle dönüştü. Eskiden temsili bir deve yapılırdı ve bu deveyle bütün köy halkı ziyaret edilirdi. O zaman ev sahipleri hediye olarak genellikle et veya yumurta veriyorlardı ancak günümüzde bu paraya dönüştü. Köy halkı ziyareti tamamlandıktan sonra bir yerde eğlence tertipleniyordu. Bugün de bu böyle oluyor." Katılımcılardan Ahmet Hüseyin de bu geleneğin Kurcalı köyünde uzun yıllardır düzenlendiğini söyleyerek kendisinin de her yıl etkinlikte yer aldığını belirtti.

Hüseyin, "Bu geleneğin devam etmesini temenni ediyoruz." dedi.

Deve Oyunu, 2014 yılında gösteri sanatları alanında Türkiye Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanterine dahil edilerek kayıt altına alındı. Türkiye’de Deve Oyunu adı dışında başka adlarla da bilinen oyunun teknolojik gelişmelerin her alanda yaygınlık kazanması, geleneksel uygulamaların unutulması ve farklı eğlence şekillerinin ortaya çıkması nedeniyle icra zeminini kaybettiği belirtiliyor Çoğunlukla erkekler tarafından icra edilen Deve Oyunu'nun genellikle düğünlerde, kına gecelerinde ve bayramlarda düzenlendiği biliniyor. Belirli geleneklerin ya da dini günlerin başlangıcını veya bitişini ifade etmesi bakımından da ayrı bir işleve sahip Deve Oyunu, Batı Trakya'da sadece kurban bayramlarında düzenleniyor.