Bilim insanları, Kuzey Kutbu’nda dünyanın geleceği için yanıtlar arıyor

AA ISTANBUL (AA) - Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda gerçekleştirilen 4. Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'ne katılan bilim takımı, Arktik bölgede denizsel alanda 16 projeye yönelik çalışmalar gerçekleştiriyor. Ekipte, TÜBİTAK, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Anadolu Ajansı, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ile Dokuz Eylül Üniversitesinden iştirakçilerin yanı sıra ikili işbirlikleri kapsamında Bulgaristan ile Şili'den iki konuk araştırmacı bulunuyor. 4. Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi Önderi Prof. Dr. Ersan Başar, seferde gerçekleştirilen 16 projeden biri olan "2024 Arktik Yazı boyunca Barents Denizi'nin Plankton ve Pigment Kompozisyonunun İncelenmesi" ile Barents Denizi'nde ekosistemin sıhhati ve dinamiklerindeki değişikliklerin ne olduğu sorusunun yanıtını arıyor. Lider Yardımcısı Kaptan Doğaç Baybars Işıler de seferin yürütülmesi ile ilgili lojistik operasyonları hayata geçirirken, "Seyir ve can emniyetinin kutup bölgelerinde nasıl geliştirilebileceği" üzerinde çalışıyor. Sefer iştirakçisi Kıdemli Foto Muhabiri Şebnem Coşkun, seferlerde yürütülen bilimsel çalışmalar, global iklim değişikliğinin tesirleri ve canlı ömrüne dair fotoğraf, görüntü ve haber projeleri ile Türkiye'nin kutup bölgelerine düzenlediği bilimsel seferlerin çıktılarının tüm dünyaya duyurulmasını amaçlıyor. Seferdeki çalışmalar Meteoroloji Genel Müdürlüğü Mühendisi Çetin Biçer de "Arktik bölgede deniz meteorolojisi bilgilerinin toplanması" projesiyle bu bölgede sertifikalandırılmış algılayıcılar ile WMO standartlarına nazaran yüksek doğrulukta hava sıcaklık, nem, rüzgar taraf ve sürat, hava basıncı, deniş suyu sıcaklığı, global güneşlenme şiddeti, pozisyon bedellerinin ölçülmesi ve kaydedilmesini hedefliyor. Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı (Dz.K.K.) Oşinografi Subayı Mühendis Teğmen Kunter İncili, "Arktik katmanlarının dinamikleri ve Svalbard etrafında termoklin ve haloklin incelemeleri" ile "Buzul erimelerinin Barents Denizi'nde ve Svalbard etrafındaki akıntı sistemine tesirinin ne olacağı" sorusunun yanıtını arıyor. Dokuz Eylül Üniversitesinden Dr. Aslıhan Nasıf Dondurur da Svalbard Bölgesi'nin Sığ Deniz Oşinografisi ile "Svalbard Adaları'nın etrafındaki denizlerde, buzul erimesi sonucu tatlı su girişlerinin varlığı ve bunların okyanus akıntıları ile ilişkisini" araştırıyor. İstanbul Medipol Üniversitesinden Nursu Aylin Kasa, "İlaç etken hususlarının ve metabolitlerinin yeni kuşak önderiştirme yolları ile birleştirilmiş LC-MS/MS prosedürü kullanılarak Arktik bölgesindeki çevresel örneklerde yüksek doğruluk ve hassaslıkta tayinleri” ile "Sıklıkla kullanılan ilaç etken hususlarının ve kalıntılarının Barents Denizi'nde eser düzeylerde saptanması mümkün mü?" sorusu üzerine çalışıyor. Orta Doğu Teknik Üniversitesinden Bilge Durgut ise "Arktik Biyoçeşitliliğin Mekansal Değişiminin eDNA Metabarkodlama tekniği ile Belirlenmesi ve Fizikokimyasal Parametreler ile Değerlendirilmesi" ile "Barents Denizi'nin farklı bölgelerinde biyoçeşitlilik nasıl değişiyor?" sorusunun yanıtını arıyor. İstanbul Teknik Üniversitesinden Gülden Açıl da "Antifouling bileşiklerin sucul ortamdaki tespiti" ile "Barent Denizi'nde bu bileşiklerin tespiti, deniz ekosisteminin sıhhati ve biyoçeşitliliği üzerinde nasıl bir tesirde bulunuyor?" sorusu üzerine çalışıyor. Şili Antarktika Enstitüsünden Maria Jose Narino Vargas, "Phytoplankton in a Changing Ocean" ile "Fitoplankton kompozisyon ve bolluk açısından yapısını değiştirerek Arktik Okyanusu için yeni çeşitler mi sunuyor? Bu yeni çeşitler toksik olarak kıymetlendirilebilir mi?", sefer iştirakçisi Bulgaristan Antarktika Enstitüsü'nden Dr. Petar Sapundjiev da projesi "Değişkenliklerin gözlemlenmesi için teknik tahlillerin geliştirilmesi kutup bölgelerindeki kozmik radyasyon" ile "Kutup bölgelerinin kuvvetli ortamında, alanda konuşlandırılmış bilimsel ekipmanlarımızın güvenilirliğini ve fonksiyonelliğini nasıl artırabiliriz?” sorularına cevap arıyor. Sefer grubunun gelecek hafta Türkiye'ye dönmesi bekleniyor.
Muhabir: Şebnem Coşkun