Bulgaristan’da Geçiş Süreci

Bulgaristan’ın önemli yayın organlarından “24 Saat” gazetesi, 10 Kasım 2004 tarihinde “SİZ VE GEÇİŞ DÖNEMİ” diye bir araştırma yapmış. Araştırmanın neticesinde, halkın Komünizm döneminden Demokrasiye geçiş sürecinde yüzde 66’sını kaybeden,  yüzde 19’unu ise kazanan kesim olarak tanımlamış.
Aynı gazete, bugünlerde internet ortamında bir anket hazırlamış. Sayfanın başında, Bulgaristan eski Komünist partisinin lideri ve aynı zamanda Devlet Başkanı Todor Jivkov’un resmi de yer alıyor. Sorular gayet ilginç. Soruların bazıları 10.11.1989 yılı öncesi mi ya da bu tarihten sonrası mı daha iyi yaşıyorsunuz?  Eski devlet adamı Todor Jivkov’un icraatlarını destekliyor muydunuz? Ayrıca sorular genelde 10.11.1989 tarihi ve sonrası için soruluyor. Gerçekten Bulgaristan’da bu tarihten sonra ne değişti o da ayrı bir muamma?
Komünizmin tarihe karışmasıyla birlikte tek partili sistemin yerine demokrasinin gereği olarak çok partili sistem geldi. En önemli gelişmelerden birisi de halka yurt dışı çıkma izni sağlandı. Uluslararası geçerliliği olan pasaportlar temin edildi. Ayrıca ilk olarak söz konusu pasaportlar ülkedeki Türk azınlığa verildi. 1989 yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye 300 binden fazla Türk zorunlu olarak geçiş yaptı. Daha sonra bu rakamın çok üstüne çıkılacaktı.
Bulgaristan’daki orta tabaka, pasaportlarını alarak, dünyaya açıldı. Bulgaristan orta direksiz kaldı. Bir buçuk milyona yakın insan ülkeyi terk etti. Son hükümetler yurt dışına çıkan orta direği geri getirmek için yeni bir eylem planları yaptı, günümüzde de bu aktif olarak devam etmekte. Demokrasiye geçiş süreciyle birlikte ülkede alt ve üst tabaka insanlar oluştu. Orta tabaka diye bir şey kalmadı.
Geçiş sürecinin başlangıcında eski sisteme dair ne var ne yoksa alelade bir şekilde kurulan komisyonlar tarafından satıldı. Böylece devlet malı diye bir şey kalmadı. Bazı fabrikalar sembolik fiyatlara yeni sahipleriyle tanıştılar.
İllegal faaliyet yürüten azınlıklar, faaliyetlerini legal bir ortama taşıdılar. Böylece azınlıklar parti kurma hakkı elde etmeye ve ülke siyasetinde ve yönetiminde yer almaya başladılar. Bulgaristan, AB’ye dahil edildi ve NATO ittifakı üyesi kabul edildi. Böylece Sovyet birliğinin uydu ülkesi izleniminden kurtulmuş oldu. Bugün Bulgaristan, Rusya’nın etkisi altından tamamen kurtuldu mu sorusu rahatlıkla sorulabilir. Görmeye alışık olduğumuz Rus marka kara taşıtlarının yerini her alanda batı marka araçlar aldı. Böylece Bulgaristan eski sistemden kurtularak, ağır olsa da emin adımlarla demokrasi yolunda ilerlemekte.