Bulgaristan’daki Pomak Toplumu

Son zamanlarda Bulgaristan’da özellikle Pomaklara yönelik kitaplar yazılmakta. Bulgaristan dışında Pomaklar birçok Balkan ülkesinde yaşamaktalar. Bulgaristan’da araştırmacılar ve tarihçiler Pomakları İslam dinini kabul etmiş Bulgar toplumu olarak göstermeye çalışıyorlar. Bugün Bulgaristan’da Müslüman Pomaklar ile Hıristiyan Pomaklar yaşıyor. Bulgaristan’da yaşayan Müslüman Pomaklara özellikle komünist döneminde baskılar artıyor. Yaşadıkları bölgelere kiliseler inşa ediliyor. Onlara mevki ve makam vererek Hıristiyanlaştırıyorlardı. En son geçen asrın yetmişli yıllarının başında Bulgaristan’da yaşayan Pomakların Türk ve Müslüman isimleri silah zoruyla değiştiriliyor. Bir daha köylerine dönmeyecek şekilde ülkenin başka bölgelere sürgünler ediliyor. Toplu direnişlerde şehitler veriliyor, organizatörler ise cezaevlerine atılıyorlar. Yakın zamanda Bulgaristan’da Yunanistan ile Makedonya sınırlarına yakın Gotse Delçev kasabasında Pomaklar bir toplantı düzenledi. Toplantıda konuşmacılar Pomak kimliği istediler. Bulgaristan’da etnik grup olarak tanınma isteklerini dile getirdiler.

AŞIRI MİLLİYETÇİLERDEN TEPKİ

Konuşmacıların birisi ise Pomaklar Türk olduklarını ve bu gerçeği İstanbul’da Osmanlı arşivlerinde kendi okuduğunu söylüyor. Tepkiler gecikmiyor. Bulgaristan’da “milliyetçi” kesimler SKAT televizyonu başta olmak üzere Pomakların gerçekleştirdikleri toplantıyı provokasyon olarak nitelendiriyor ve yeni etnik kimlik icat edilmek istendiğini öne sürüyorlar. Konuyla ilgili siyasi parti liderleri, Başbakan açıklamalarda bulunuyorlar ve en son Cumhurbaşkanı ülkede etnik kimlik gerginliğine müsaade etmeyeceğini beyan ediyor. Resmi olarak Bulgaristan’da var olan Pomakların etnik kimliği reddediliyor. Bulgaristan’da en son çıkan kitapta tarihçi araştırmacı yazar Balkan ülkelerinde yaşayan Pomaklar’ın Bulgar olduklarını ve ana dilleri Bulgarca olduğunu iddia ediyor. Ayrıca Türkiye’de yaşayan Pomaklar’ın Türkleştirildiğini yazmayı da ihmal etmiyor. Yunanistan’da Pomakların ancak üçte birinin Bulgarca konuştuğu yazılıyor. Makedonya, Kosova ve Arnavutluk’ta yaşayan Pomaklar da Bulgar şuurlu olduklarını yazıyor. Bugünkü yaşadıkları bölgelere Pomaklar’ın Bulgarlardan daha önce yerleştikleri yazılıyor. Pomaklar’ın Bulgar kökenli olmadıklarını araştırmacı tarihçi yazarın bilmesi gerekiyor. Öyle görünüyor ki birileri kendi çıkarları doğrultusunda yeni tarih icat etmeye çalışıyor. Türkler’in Pomakları zorla İslamlaştırdıkları tezinin doğru olmadığı tarihten gelen veriler doğrultusunda biliniyor. Tarihin çarpıtılmasının kimseye yarar sağlayamayacağı ise iyi biliniyor.