Çağın petrolü olarak isimlendirilen “veriler” tehdit mi fırsat mı?

AA İSTANBUL (AA) - “Yapay Zeka: Şahsî Bilgiler, Algoritmalar ve Tehditler” başlıklı evrak haberin 11. kısmında AA muhabiri, data kavramının vakit içerisindeki gelişimini ve toplumsal medya platformları üzerinde toplanan dataların yol açabileceği tehditleri, ABD’nin dev teknoloji şirketlerinden birinde data merkezi uzmanı olarak misyon yapan Abdurrahman Abdullah Muhammed​’le (Abdelrahman Abdallah Mohamed) konuştu.​​​​​​​ Muhammed, endüstrinin gelişmesinin petrol ve güce dayalı olmasını ve hem 1. Dünya Savaşı hem de 2. Dünya Savaşı'nın gidişatını petrol ve gücün belirlediğini anımsatarak, ABD'nin sanayi gelişiminin de petrol sayesinde olduğunu kaydetti. Basra Körfezi'ndeki ülkelere dev para rezervlerini sağlayanın da petrol olduğuna işaret eden Muhammed, "Bu periyotlarda can damarı petrol ve güçtü. Şu an da ise yeni bir periyoda giriyoruz, bu periyotta can damarı data olacak petrol değil. Hasebiyle datayı elinde tutan kişi yahut kurumlar, dünyaya hükmedecekler. Gelecekte sanayi ve ekonomik gelişiminin ölçüsü GB'lar olacak petrol varilleri değil. Bu yüzden bilgi, yeni yüzyılın petrolüdür." diye konuştu. Yapay zekanın gelişimi için bilginin ham unsur fonksiyonu gördüğünü ve yapay zekayı fonksiyonel yapan şeyin data olduğunu kaydeden Muhammed, bilgi olmadan yapay zekanın var olamayacağını ve şu anda internet yahut bilgisayar alanındaki bilgileri ABD ve Çin'in elinde tuttuğunu anlattı. Muhammed, Çin ile ABD yahut Doğu ile Batı ortasındaki çekişmede "yarı iletkenler" savaşı olarak isimlendirdiği rekabetin dikkatlerden kaçtığını vurgulayarak şöyle devam etti: "Bizim ülkelerimizdeki birden fazla akademisyen, Çin'in son 2 yılda çiplere harcadığı paraların petrole harcadığı meblağları geçtiğini bilmiyordur. O denli ki Çin iktisadı için çipler artık petrolden daha değerlidir. Batı dünyasındaki şirketler yarı iletkenler alanında çok ilerlemişken, Çin de teknolojide kullanılan ender unsurları elinde tutuyor. Hatta şaşırabileceğiniz bir şey söyleyeyim, çip üretiminde kullanılan birtakım hammaddelerin yüzde 80'inden fazlası Çin'in elindedir. Sonuç prestijiyle Batı dünyası ile Çin ortasında yarı iletkenler konusunda bir rekabet kelam konusu. Yani Çin'in ABD'li şirketlerden vazgeçmesi yahut ABD'li şirketlerin Çin'den vazgeçmesi pek mümkün görünmüyor. Yani ABD ile Çin ortasında görülen bir rekabet yahut savaş görülüyor olsa da her ikisi de birbirinden vazgeçemezler. Bu durumu 'ÇinAmerika' (ChinAmerica) biçiminde kavramsallaştıran düşünürler var." Veriler, şimdi aklımızın almayacağı teknolojileri geliştirmek için kullanılabilir Sosyal medya şirketlerinin data toplama merkezleri için çok büyük harcamalar yaptığını ve yeniden bu merkezlerin çok büyük güç tükettiğine işaret eden Muhammed, bir şirketin tükettiği gücün bazen bir kentin tükettiği gücün toplamına denk olduğu bilgisini paylaştı. Muhammed, böylesi bir güç tüketimi için toplumsal medya platformlarının ya kullanıcılardan fiyat almak ya da dataları kullanmak zorunda olduğundan bahsederek, "Bu dataları kullanmak demek bu dataları satmak demek değil. Şirketin bu dataları kullanma yollarından biri, bilgilerden belirlediği yaş ve vasıflardaki kitleye istediği reklamları ulaştırmasıdır." sözlerini kullandı. Verinin tarifinin bireye ve vakte nazaran değişiklik gösterdiğini ve vakit içerisinde geliştiğini söz eden Muhammed, bilginin bir vakitler, kredi kartı, kimlik bilgileri ve adresi üzere şahsî bilgilerden oluştuğunu şu an ise kişinin internette giriş yaptığı sayfalar, internette izlediği görüntüler, daima olarak dinlediği müzikler, ilgi duyduğu ve okuduğu bahisler, ziyaret ettiği yerlerin tamamının "veri” kapsamına girdiğini söyledi. Muhammed, ticaret, tıp ve reklamcılık alanlarının yanı sıra yeni teknolojilerin gelişimi için de bilginin değerli bir faktör olduğunun altını çizerek, teknoloji şirketlerinin çok büyük dataları topladığını ve bizim için tahminen de anlamsız olabilecek bu datalar sayesinde bizim şimdi aklımızın almayacağı teknolojileri geliştirmeyi hedeflediğini söz etti. Yeni kuşak ilaçların üretimi için de yapay zekanın kullanıma teşebbüsleri kelam konusu olduğunu ve bu denemelerin, insanlara ilişkin toplanan sıhhat datalarına dayalı yapıldığını lisana getiren Muhammed, milyonlarca beşere ilişkin dokuların yanı sıra kan analizlerinin, bedenlerinin ürettiği hormonların ve daha birçok bilginin kullanıldığını ve milyonlarca insanın sıhhat durumuna dair dataların yapay zekayla belli koordinatlar doğrultusunda karşılaştırılması durumunda hem bu insanların gelecekte yakalanabileceği hastalıklar konusunda varsayımda bulunulabileceğini hem de bu hastalıklara karşı ilaçlarla ilgili teklifleri sunabileceğini anlattı. "Sosyal medya şirketlerinin mutlak makus olduğunu düşünmüyorum" Muhammed, bilgi konusunda hem teknoloji şirketlerinin hem de ülkelerin karşılaşacağı zorlukların başında tüketici-kullanıcının datalarını muhafaza zorluğunun geldiğinden bahsederek, "Zamanla teknolojiyle ilgisi olan gençler, ülkelerin yürütme organlarına girdi ve teknoloji alanında olup bitenlerle ilgili deneyimlerini paylaştılar. Böylelikle hükümetler artık teknolojiyle ilgilenmeye başladı ve teknoloji alanında muhafazaya yönelik maddeleri geliştirdi. Bunu ABD ve Avrupa ülkelerinde görebiliyoruz fakat dünyanın öbür ülkelerinde ise daha alacakları çok yol var." dedi. Teknoloji geliştikçe teknoloji ile ilgili maddelerin gelişmeye devam edeceğini ve teknoloji şirketleri ile bu maddeleri çıkaranlar ortasında çok büyük bir farkın kelam konusu olduğunu bildiren Muhammed, geçen yıl büyük teknoloji şirketlerinin idare kurumlarının Beyaz Saray'da kapalı bir toplantıya çağırıldığını ve ABD idaresinin, kelam konusu kapalı toplantıda teknoloji şirketlerinden toplumsal medya kullanıcılarını muhafaza ve yapay zekayla ilgili maddeleri geliştirmek için yardım istediğini belirtti. Muhammed, toplumsal medya ve bilgi güvenliği konusunda olumlu ve olumsuz görüşlerin olduğunu belirterek, "Sonuç prestijiyle toplumsal medya için iki görüşü ortaya koyabiliriz. Birincisi toplumsal medya şirketleri, aleyhimizde komplolar kuruyor. Kanaatimce bunun için üniversitelerde çok güzel araştırılma yapılması gerekir. İkinci görüş ise toplumsal medya sayesinde dünya tek bir köy üzere oldu. Bu sayede kuzeydeki halkların yaşadıklarından güneydekiler haberdar oluyor ve güneydekilerin yaşadıklarından kuzeydekiler haberdar oluyor. Bu da çok hoş bir şey." değerlendirmesini yaptı. Muhammed, kelamlarını şöyle tamamladı: "Örneğin 'Gazze' konusunda eleştirilebilecek tarafları olmasına karşın ABD'deki üniversitelerde düzenlenen Gazze'ye dayanak şovları, gençlerin toplumsal medya üzerinden ulaştıkları bilgilerle dünyadaki gelişmelerden haberdar olmasıyla oldu. Münasebetiyle toplumsal medya olmasaydı oradaki gençler, zulme uğrayanlar için o şovları yapamazlardı. Ben de toplumsal medyanın mutlak manada berbat olduğu ve aleyhimizde komplolar kuran bir alan olduğu kanısında olanlardan değilim. Kanaatimce toplumsal medya şirketleri ticaridir ve karlarını düşünüyorlar, bu da çok doğaldır. Toplumsal medya şirketleri ticari şirketlerdir ve kar maksadı taşıyorlar. Bizler de bilgilerimizin kullanılmasını istemiyor ve rahatsız edici reklamların önümüze düşmesini istemiyorsak aylık olarak bir bedel ödemeliyiz fakat bunu yapabileceğimizi sanmıyorum. Dünyadaki her bireyin aylık olarak 30-50 dolar ödemeye yapabilecek gücü yok. Bu durumda toplumsal medya şirketlerinden de bilgilerimizi hiçbir formda kullanmamasını istememiz bir lükse kaçar. Çok büyük harcamaları olan bu şirketler, hem karlarını korumak hem de kendilerini geliştirerek büyümek istiyorlar."
Muhabir: Halil İbrahim Medet,Mahmut Geldi