Çanakkale’de keşfedilen 1850 yıllık 12 köşeli yapı, artırılmış gerçeklikle gezilebiliyor

AA ÇANAKKALE (AA) - Bölgede, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesi ve takviyesiyle, Ankara Üniversitesi ve ana sponsor İÇDAŞ AŞ'nin sağladığı imkanlarla kimi üniversitelerden 30 bilim beşerinin katkıda bulunduğu çalışmalar sürüyor. Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe ile grubunca bu yıl 1 Temmuz'da başlayan çalışmalar kapsamında, evvelki yıllarda bir kısmına ulaşılan poligonal yapının büyük ölçüde ortaya çıkarılması sağlandı. Öztepe, AA muhabirine, arkeolojik hafriyat ve araştırma, mimari belgeleme, jeofizik ve antropolojik çalışmalara devam ettiklerini söyledi. Bu yılki hafriyatta evvelki yıllarda orta verdikleri podyumlu salon ve doğusunda yeni bir kompleksin bulunduğu poligonal yapının etrafını araştırdıklarını belirten Öztepe, "Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Mimarlık Kısmı ve Anadolu Üniversitesinden arkadaşlarımızın hazırladığı, bizim de yer aldığımız bir canlandırma projesi var. 1850 yıllık 12 köşeli yapının dijital ortamda ayağa kaldırılması sağlanıyor. Bu sayede günümüz teknolojisindeki tablet bilgisiyarlar ile yapıyı gerçek manada görüntüleyip içinde gezebiliyorsunuz." diye konuştu. Öztepe, ESOGÜ Mimarlık Kısmı'ndan Prof. Dr. Hakan Anay ve Doç. Dr. Ülkü Özten ile Anadolu Üniversitesinden Doç. Dr. Meltem Anay ile OSTİM Teknik Üniversitesinden araştırma vazifelisi Merve Ünal'ın yürüttüğü bu çalışmanın bilimsel araştırma projesine dönüştüğünü lisana getirdi. Poligonal yapı hangi maksatla kullanıldı? Ekipteki uzmanların, mimarların artırılmış gerçeklik tecrübesi konusunda 1000'den fazla bireyle görüştüğünü anlatan Öztepe, şöyle devam etti: "Bu bir ön denemeydi. Artık bunun üzerinde çalışmalar devam ediyor. Bu yapı yaklaşık 1850 yıllık. Roma İmparatoru Hadrian devrinde inşa edildiğini, içindeki mimari elemanlar aracılığıyla tespit edebiliyoruz. Yapının işleviyle ilgili birkaç teklif var. Daha evvel Alman meslektaşlarla çalışmıştık. Bunlardan biri, çok itibarlı bir yapı, geçiş yapısı olması. Zira kuzeyden bir girişi var. Bu sene açtığımız batı giriş ve çıkışı var. Batıdan çıkış yapılan noktadan bir koridordan geçip tapınak alanına ulaşabiliyorsunuz, forumun içinde Augustus ve Roma'ya adanmış olan bir tapınak. Şu anda kapalı ancak önümüzdeki yıllarda açmayı planladığımız, sonradan kapatılmış bir doğu girişi var. Hasebiyle doğudan, batıdan ve kuzeyden girişleri ya da geçişleri olan bir yapıdan kelam ediyoruz." Prof. Dr. Öztepe, böyle bir yapının kült yapısının da olabileceğini, yerin altındaki atık sisteminden ötürü suyla alakasının bulunabileceğini aktardı. Yapının hem Anadolu hem de Roma mimarlık örnekleri bakımından ender plana sahip olduğuna dikkati çeken Öztepe, "Plan tipi olarak, Roma kentinin bugün merkezinde korunmuş olan, dünyanın en büyük Katolik kiliselerden biri olan Pantheon ile çok benzeştiği belirtiliyor. Bir kubbe var, kubbenin merkezinde bir okul ve açıklığı var. Bu açıklıktan ötürü tahminen gökyüzüyle de alakalı bir yapı olarak düşünülebilir. Bunun üzerinde de çalışıyoruz. Yaptığımız yeni çalışmada işleviyle ilgili de yeni bilgilere ulaşacağımızı düşünüyoruz." sözlerini kullandı. Doç. Dr. Ülkü Özten ise bu alanın çok kıymetli ve özel bir yapı olduğunu belirtti. Bu çeşit arkeolojik alanda kazıların çok yavaş ilerlediğini lisana getiren Özten, şöyle konuştu: "Böyle alanlarda genel olarak çok eksik var. Yani tecrübeyle eksik materyalle bize bilgi çok fazla vermeyen alanlar. Ziyaretçiler de bilhassa bütününü görmekte zorlanıyor. Biz mimarlar olarak yalnızca belgeleme değil, 'Bu tecrübesi nasıl verebiliriz?' sorununa de baş yoruyoruz. Münasebetiyle teknoloji bize son periyotlarda yardımcı oluyor. Artırılmış gerçeklik denilen bir teknoloji var. Artırılmış gerçeklik, yerinde birebir vakitte dijital olarak artırdığınız bir tecrübe sunuyor. Yani hem programlama geçmişinizin olması gerekiyor hem mimari hem tecrübe hem arkeolojik alanlar hem hafriyat alanları hem de o yapıların nasıl olduğuna dair bütünsel bilgide bunları birleştirmeniz gerekiyor. İşte bu çalışmanın ortalarında deneyimleme talihi bulduk. Ziyaretçilerle bu sene bu çalışmayı yapıyoruz. Günümüz teknolojisinde kullanılan tablet bilgisayarlar sayesinde orjinal yapıyı dolaşma bahtı var lakin birebir vakitte yerinde dolaşma bahtı veriyoruz. Bu da size ve ziyaretçilere aslında hem var olanı hem de yepyenisi bir ortada sunuyor."
Muhabir: Burak Akay