Çavuştepe Kalesi’nde çıkan metal buluntular mercek altına alındı

AA VAN (AA) - Gürpınar ilçesinde, Urartu Krallığı'nın en parlak döneminde yaptırılan Çavuştepe Kalesi'nde hem hafriyat ve onarım çalışmaları hem de yüzey araştırmaları devam ediyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dekanı ve Arkeoloji Kısım Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığında yürütülen çalışmalarda ortaya çıkarılan metal buluntuların tahliline başlandı. Çekya'daki Charles Üniversitesi Klasik Arkeoloji Enstitüsü'nden Dr. Marek Vercik ve Almanya Max Planck Enstitüsü'nden Doç. Dr. Ümit Güder, "Anadolu'da Metal Alaşımların Bilinmeyen Tarihi Projesi" kapsamında kalede araştırma yaptı. Tarihi kaledeki hafriyatlarda şimdiye kadar elde edilen bronz kemer, bilezik, pazıbent, yüzük üzere takı ile bıçak ve hançer modüllerini inceleyen akademisyenler, beraberinde getirdikleri son teknolojik tahlil aygıtıyla, metal buluntuların cinsi, üretim tarihi ve üretildiği atölyelerle ilgili bilgi topladı. "Karbon tahlilleri yaparak tarihlerini ortaya koyacağız" Çavuşoğlu, AA muhabirine, hafriyat devirlerinde ele geçen metal buluntuların tahlilini yapmaya başladıklarını söyledi. Analiz sonuçlarına nazaran metal buluntuların üretildiği atölyelerin yerlerini de tespit edebileceklerini anlatan Çavuşoğlu, şunları kaydetti: "Atölyelerle ilgili 1980'de yürütülen arkeolojik hafriyatlarda 6 eritme ocağından kelam ediliyor. Bizler de yüzeyde elde ettiğimiz metal buluntuların analizlerini yapıp öteki yapıtlarla karşılaştırmasını yapacağız. Yurt dışından gelen akademisyenlerle yürüttüğümüz tahlil çalışmalarıyla metal buluntuların kaynağını yani nerde üretildiğini belirleyeceğiz. Çalışmayla bu atölyelerin Urartu periyodu mi yoksa Urartu sonrasındaki döneme mi ilişkin bu, tespit edilecek. Karbon tahlilleri yaparak tarihlerini ortaya koyacağız. Velhasıl metalin içeriği, tarihi ve üretildiği atölyeyle ilgili bilgi ortaya çıkacak. Metal buluntuların tahlillerinin bir kısmını alanda yaptık. Birinci tahlillerde metallerin Urartu devrine ait olduğu fikri ortaya çıktı." "Çalışmaların yeni boyut kazandıracağını düşünüyorum" Doç. Dr. Ümit Güder ise bakır işlemeciliğinde geniş teknikler uygulayan ve büyük ölçüde üretim gerçekleştiren Urartularda metal üretiminde kullanılan teknolojinin kaynağını araştırdıklarını söz etti. Kalede varlıklı bakır içerikli buluntuların elde edildiğini anlatan Güder, "Çalışmalarımızı daha evvel bir atölyenin varlığından kelam edilen Haldi Tapınağı'nda ağırlaştırdık. Metallerin tahlillerini yerinde yaparak ne tür buluntular olduğunu, ne tip üretimler gerçekleştirildiğini ve üretim tarihlerine ulaşmaya çalışıyoruz." dedi. Urartu bronzlarında sıklıkla rastlanan çinkonun kaynağını bulmak istediklerini belirten Güder, şöyle devam etti: "Çinko ve bakır yan yana getirildiğinde pirinç elde ediliyor. Bunlara bronz eklendiğinde altına yakın renk elde ediliyor. Birçok Urartu metal analizinde çinkonun şuurlu bir formda elde edildiğine yönelik bulgular kelam konusu. Münasebetiyle teknolojinin uygulanıp uygulanmadığını ve Urartu kökenli olup olmadığına yönelik bulgular elde etmeye çalışıyoruz. Proje kapsamındaki en değerli aygıtımız yerinde ve hasarsız analiz yapabilen XRF tahlil aygıtıdır. Bu aygıt sayesinde buluntuların sınıflandırmasını alanda yapabildik." Dr. Marek Vercik de "Urartu Krallığı'nın metal üretim teknolojisinde üst sıra olması beni şaşırttı. Yapacağımız çalışmaların yeni boyut kazandıracağını düşünüyorum. Urartuları bakır üretim teknolojilerine dayanarak söylemiyorum. Urartuların bölgesel olarak da metal ve farklı objelerin üretiminde ileri bir uygarlık olarak ortaya çıkarabilecek bilgiler elde edeceğimizi düşünüyorum." biçiminde konuştu. Muhabir: Mesut Varol