Bülent ÖZGEN
(Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Ayvalık Temsilcisi)
Çevre, insanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamdır.
Bir başka deyişle çevre, bir canlının var olduğu ortam ya da koşullardır. O nedenle canlıların sağlıklı bir yaşamın sürdürmesi ancak sağlıklı bir çevreyle mümkündür.
Bir ilişkiler sistemi olan çevrenin bozulması ve çevre sorunlarının ortaya çıkması, genellikle insan kaynaklı etkenlerin doğal dengeleri bozmasıyla başlamıştır.
İnsan yaşamı çeşitli dengeler üzerine kurulmuştur. İnsanın çevresiyle oluşturduğu doğal dengeyi meydana getiren zincirin halkalarında meydana gelen kopmalar, zincirin tümünü etkileyip, bu dengenin bozulmasına sebep olmakta ve çevre sorunlarını oluşturmaktadır.
İnsanların çevre açısından karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlar şöyle özetlenebilir:
Hava, su ve topraklarımızın her geçen gün artan oranlarda kirlenmesi ve önemli bir kısmının kullanılamaz hale gelmesi,
Özellikle kentlerin ve sanayi bölgelerinin çevre kirliliği nedeniyle yaşanamaz hale gelmesi,
Ozon tabakasının delinmesi,
Yerkürenin giderek ısınması,
Kanser ve benzeri hastalıkların artması,
Doğal kaynakların hızla tüketilmesi,
Elektromanyetik alan kirliliği,
Elektromanyetik Alan Kirliliğine Göre İmar Planları Düzenlenmelidir
5393 sayılı Belediye Kanunun 38 nci maddesinde, Belediye Başkanının görevleri arasında, “Belde halkının huzur, esenlik, sağlık ve mutluluğu için gereken önlemleri almak” maddesi de vardır. Bu kapsamda, belediyelerin elektro-manyetik alan kirliliği yönünde korunma tedbirleri alması gerekmektedir. Hatta imar planlarını elektromanyetik kirliliğe göre düzenlemelidir.
Temiz Eylem Planı Yapılmalıdır
Hava kirliliğine karşı temiz eylem planı hazırlanmalıdır. Temiz eylem ve enerji planlamalarını yapmak için çevre konusunda donanımlı ve tecrübeli olmak gerekir. Temizlik İşleri veya Park ve Bahçeler Müdürlükleri Çevrenin bir koludur. Bu yüzden Belediye Başkanına çevre konusunda danışmanlık yapamazlar. STK’ların bu işi yürütmesi, Şef olmadan orkestranın müzik yapmasına benzer. Her zaman insiyatif Belediye Başkanında olmalıdır.
Sürdürülebilir Enerji Eylem Planı Yapılmalıdır
Belediye de Yenilenebilir Enerji kaynakları kullanımı ve Enerji Verimliliği konusunda kararlar almak ve projeler üretmek için Türkiye’ye örnek yeni bir yapılanma aşağıdadır;
Enerji Yönetim Kurulu, belediyenin hizmet noktaları için gereken elektrik enerjisini 2023 yılına kadar tamamını Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından sağlayarak, sera gazı salınımlarını bina hizmetleri için elektrik kullanımında sıfıra indirerek çevre korunmasında aktif, öncü ve Türkiye’nin örnek belediyesi olma çabasının gösterilmesi gerekmektedir. Körfezin incisi Ayvalığa da bu yakışır.
AB hibe ve fonlarınının Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği ile ilgili çağrılarına Enerji Bürosu başvurularda bulunabilir. Alınacak hibe desteği ile Ayvalık kenti için;
• Sürdürülebilir kentsel gelişme modelleri,
• Kentsel enerji akışları
• Kaynaklarımızın etkin kullanımına ilişkin bir modelleme oluşturabilinir.
Belediyelerde Çevre Müdürünün Teşkili ve Önemi
Belediye tarafından yerine getirilmesi gereken çevre koruma ve kontrol hizmetlerini düzenli ve koordineli bir şekilde yürütmek. Kırsal alanda projeler geliştirerek ürün çeşitliliğini ve verimliliğin arttırılmasını sağlamak. Alternatif enerji kaynaklarını değerlendirerek enerji ve verimliliği konusunda farkındalıkları artıracak proje çalışmalarını geliştirmek.
Doğal varlıkların ve çevre sağlığının korunmasını ve geliştirilmesine yönelik öncelikli projeler yapmak, uygulamasını ve sürdürebilirliğini sağlamak. Çevre kirliliği yaratan unsurları tespit ederek gerekli önlemleri almak ve alınmasını sağlamaktır.
Çevreyi ilgilendiren diğer konular çevre mühendisi kontrolünde olmalıdır.
Yürürlükteki yasal ve diğer şartlara uygun olarak toplumun sosyal ve ekonomik ihtiyaçları ile dengeli bir şekilde, çevre kirliliğinin oluşmadan önlenmesi ve azaltılmasına yönelik yöntemler oluşturmayı; doğal kaynaklar ve enerjinin verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamayı; atık oluşumunu kaynağında azaltmayı ve geri kazanılmasını sağlanmalıdır.
Gelecek için ; iklim değişikliği ile mücadeleyi Sürdürebilirlik Politikası olarak benimsemeliyiz.
Belediye olarak,CO2 salımlarını kontrol altına alarak azaltmak amacıyla, enerji kaynakları ve enerji verimliliği, enerji kooperatifi gibi projeler hazırlanıp vatandaşlarımızda farkındalık yaratmalıyız.
Bu bakış acısıyla, çevre dostu bir kent olarak tanınmamız için, yerel yönetimler ve paydaşlarının küresel ısınmaya karşı birlikte mücadele etmelerine rehberlik eden ve Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen “COVENANT OF MAYORS” Belediye Başkanlar sözleşmesi imzalanmalıdır.
Birleşmiş Kentler ve Yerel Yönetimler Orta Doğu ve Batı Asya Bölge Teşkilatı (UCLG-MEWA),nın koordinatörlüğünde, Dünya’da 6.700’ün üzerinde yerel yönetimin taraf olduğu “COVENANT OF MAYORS” Belediye Başkanları Sözleşmesine göre 2050 yılına kadar CO2 salımlarımızı %20 azaltacağımızı taahhüt etmeliyiz.
Belediye Başkanlığı olarak, Sürdürebilir Enerji Eylem Planı hazırlayıp, ilçe sınırları içindeki tüm sektörleri kapsayan uzun vadeli hedeflerimizi ortaya koyan yol haritası hazırlamalıyız.
ÇEVRENİN KORUNMAYACAĞI BİR DÜNYA YARATMAK İÇİN HERKES ELİNDEN GELENİ YAPMALIDIR
Günümüzde, bu mevsimde olan sel, aşırı yağmurlar iklim değişikliğinden kaynaklanmaktadır. Bugüne kadar iklim değişikliğine ve çevreye ait ilçemizin hiçbiri sorunu il mahalli çevre kurullarına bildirmemiştir.
İklim değişikliği başta afetler olmak üzere, sağlık, hava, tarım, turizm, ormancılık, kıyı ve su kaynakları ile doğal ekosistemlerde değişiklik olmak üzere, birçok alanda sosyo-ekonomik açıdan problemlere neden olmaktadır.
Anayasamızın 56 nci maddesinde “Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir.” denmektedir.
Küresel ısınmaya nedenlerden biri olan ısı adalarının yükselmesini önleyici tedbirler almalıyız.
Çevre, yukarıda sayılan nedenlerden dolayı önemlidir. Bu görevlerin yapılması için de Belediyelerde Çevre Koruma Müdürlüğü kurulmalıdır.
Torunlarımıza temiz bir dünya ve çevre bırakabilmek için iklim değişikliği ile mücadele etmeliyiz. Doğanın bize değil, bizim doğaya ihtiyacımızın olduğu unutulmamalıdır.