ÇÖZGEM ile “özel” çocukların gereksinim duyduğu tüm hizmetler tek çatı altında

AA ANKARA (AA) - Otizm başta olmak üzere, özel ihtiyaçlı çocukların erken teşhis ve tedavi hizmetlerine daha kolay erişebilmesi, bu alanda multidisipliner bir anlayışla kamuda hizmet sunulabilmesi için geçen yıldan itibaren hastanelerde ÇÖZGEM'lerin açılmasına yönelik düzenlemeye giden Bakanlık, halihazırda 9 olan merkez sayısının 81 vilayette yaygınlaştırılması için çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye'nin birinci ÇÖZGEM'leri içerisinde yer alan ve bu alandaki en büyük merkezlerden biri olan Ankara Etlik Şehir Hastanesi bünyesindeki ÇÖZGEM de yaklaşık 3 ay evvel çocuk hastalarına hizmet sunmaya başladı. AA takımına kapılarına açan merkez, renkli duvarları, eğlenceli duvar yazıları ve fotoğraflarla hastalarını karşılıyor. Tanı, tedavi, hayat uzunluğu takip, ailelere rehberlik üzere tüm hizmetlerin sunulduğu, farklı disiplinlerden uzmanların misyon yaptığı merkezde, ergoterapinin gerçekleştirildiği spor alanlarından oyun alanlarına kadar birçok imkan yer alıyor. Kamusal, fiyatsız ve multidisipliner ruh sıhhati hizmeti Merkezin faaliyetlerine ait bilgi veren Çocuk-Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Kliniği İdari, Eğitim Sorumlusu ve ÇÖZGEM Sorumlusu Doç. Dr. Ayşegül Efe, ÇÖZGEM'lerle birlikte büsbütün kamusal ve fiyatsız, multidisipliner anlayışla hareket eden ruh sıhhati hizmetinin sunulmaya başladığına dikkati çekti. Etlik Kent Hastanesi'ndeki ÇÖZGEM'in şu anda bu alandaki en büyük merkez olduğunu aktaran Efe, "Ülkemizde şu an 9 merkez bulunuyor. Merkezimiz, başta otizm spektrum bozuklukları olmak üzere, özel ihtiyacı bulunan 0-6 yaş ortasındaki tüm çocuklarımıza, birinci basamak sıhhat kuruluşlarında tespit edildiği yahut ailenin kuşku duyduğu andan itibaren başvuracakları birinci sistem olarak hizmet veriyor." dedi. Aile tabipleri otizm kuşkusu olan çocukları direkt ÇÖZGEM'e yönlendiriyor ÇÖZGEM'e isteyen herkesin belirlenen telefon numaralarından randevu alarak başvurabileceğini anlatan Efe, çocuklara ön değerlendirmenin akabinde "altın standart" ismi verilen tanılama formüllerinin uygulandığını anlattı. Aile hekimlikleri ile entegre edildikleri yeni bir uygulamaya da başladıklarını bildiren Efe, "Aile doktorlarımızın tamamı çocuklar için 5 unsurlu bir otizm tarama sistemini uyguluyor. Bu çerçevede otizm kuşkusu oluşturdukları bütün hastaları, hiçbir orta düzeneğe takılmadan direkt merkezimize yönlendiriyorlar." diye konuştu. Bu çerçevede Ankara Vilayet Sıhhat Müdürlüğüyle bir protokol oluşturulduğunu, Ankara'daki tüm aile hekimliklerine bilgilendirme yapıldığını anlatan Efe, şöyle devam etti: "Bu halde bize yönlendirilen hastaları, randevularını oluşturarak çabucak ön değerlendirmeye alıyoruz. Çocuklar bu sisteme dahil olduğunda, çocuk ve ergen psikiyatristi, akabinde çocuk psikoloğu, kişisel hizmet danışmanı, çocuk gelişim uzmanı, ergoterapist, lisan ve konuşma terapisti, toplumsal hizmet uzmanı ve gerekli durumlarda diyetisyen, çocuk metabolizma, nöroloji, çocuk genetik, işitme-görme testleri üzere ihtiyaçlarının tamamını burada planlayarak karşılıyoruz. 15 Eylül prestijiyle randevularımızı faal olarak vermeye başlayacağız, hastalarımız direkt bu formda geldiğinde burada bu hizmetten büsbütün kamusal biçimde faydalanabilecek. Ayrıyeten aileler direkt olarak arayıp randevu da alabiliyorlar. Bunun yanında MHRS'den alınan randevuyla Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Polikliniklerine başvuran ve muayenede kuşku oluşan çocukların da direkt merkezimize yönlendirmesi yapılıyor." Otizmde erken teşhis ve tedavi çok önemli Otizm spektrum bozukluğunu birinci duyan ailelerin önemli bir şok yaşadığını, bazen durumu kabullenemediğini, çeşitli tasalarla sıhhat kuruluşlarına başvurmadığını anlatan Efe, internetten duydukları bilgilerle bilimsel olmayan çeşitli formülleri deneme, süreci konutta kendi kendine yönetim etmeye çalışma üzere kusurlu yollara başvuran ailelerin de olduğunu söyledi. ÇÖZGEM'de ailelere tüm kademelerle ilgili bilgilendirme ve rehberlik yapıldığını vurgulayan Efe, "Otizm spektrum bozukluğunda erken teşhis ve tedavi, belirtilerin kaybolması, çocuğun ömür uzunluğu hayat kalitesi, toplumsal iştiraki, fonksiyonelliği üzerinde büyük tesire sahip. Hastaları erken devirde bu tedaviye çekememenin badiresini çekiyorduk ve ÇÖZGEM'in bunun tahlilini getireceğine inanıyoruz. ÇÖZGEM, hastalara birinci basamak hizmetten direkt dördüncü basamak hizmete başvurabilme talihini tanıyor." dedi. Ailelere önemli külfet oluşturan tedaviler, fiyatsız sunuluyor ÇÖZGEM'in geniş ve birbiriyle entegre bir sıhhat hizmeti sunduğunu lisana getiren Efe, şöyle devam etti: "Merkezimizde ergoterapist, lisan konuşma terapisti, psikologlar, çocuk gelişim uzmanlarıyla uyguladığımız bütün psikometrik değerlendirmeler ve teropatik sistemler, kamu dışındaki özel alanlarda hayli yüksek fiyatlarla uygulanıyor. Ömür uzunluğu tedavi alınmasını gerektiren bir rahatsızlığı göz önüne aldığınızda bunlar aileler için önemli bir külfet oluşturmakta. Kamu alanına bu türlü bir hizmeti entegre halde taşıyarak, hem işçimizi spesifik bir alanda yetiştirme hem de hastalarımıza tam kontrollü, delil seviyesi belirli, birbiriyle irtibat halinde olan yapılandırılmış bir tedavi programını sunabilme talihini elde ettiğimizi düşünüyoruz." Hastalar için yıllık ve ömür uzunluğu planlar oluşturuluyor Efe, ÇÖZGEM'de misyonlu ergoterapistin "spor salonu" olarak isimlendirilen odalarda duyu profili uygulamaları yaptığını, duyu bütünleme tedavilerini uyguladığını ve bunun otizmli çocuklar açısından değerli olduğunu lisana getirdi. Her hasta üzerindeki tedavi planlarının haftalık olarak ele alındığını aktaran Efe, "Hastalarımızın her biri için öncelikle bir yıllık, sonrasında da ömür uzunluğu planlar oluşturuluyor. Böylece ailelere hem yol göstermiş hem de hiçbir hastamızı takipsiz bırakmamış oluyoruz." biçiminde konuştu.
Muhabir: Burcu Çalık Göçümlü