Davetsiz Misafir Stres
Hepimizin sosyal yaşam içerisinde kendini gergin, öfkeli ya da çıkmazda hissettiği olmuştur. Bu bazen farkında olmadığımız kadar kısa, bazen uzun süreli olur ve bazen durağan, sakin olduğu kadar bazen de dışa dönük tepkisel, agresif olabilir. Peki hissettiğimiz, olumlu ya da olumsuz yaşadığımız bu durumu farkında olup analiz etme, değerlendirme şansını yakalayabiliyor muyuz? Her türlü sorunda farkında olmak, kabullenmek, durumu kontrol altına alabilmek; kendimiz adına kolaylık sağlayacak, daha sağlıklı ve konforlu bir yaşam alanı sağlayacaktır.
Stres Nedir?
Stres, olumsuz ya da alışılmadık bir durumda vücutta ortama uyum sağlama çabasıyla ortaya çıkan doğal bir tepkidir. Bu durum anlık, dönemlik ve süreli de olabileceği gibi, sadece düşünce ile oluşturulan veya olabilme ihtimali olarak düşünülen bir olay karşısında da gerçekleşebilir. Bazen ani gelişen çok sevdiği birinin ağır hastalığı veya ölümü, eşinden yada nişanlısından ayrılma, işini kaybetme, ekonomik sorunlar, platonik aşk gibi nedenlerle ortaya çıkabileceği gibi, bazen de beklentilerinin olduğu fakat hiçbir şeyin değişmediği ancak belirsizliğin ortaya çıktığı durumlar da strese sebep olabilir. Stresli olma durumu, çoğunlukla olumsuz gibi düşünülse de, kronik bir hal almadığı sürece, vücudu algılara karşı açık tutar ve bazen kişinin iş veya özel hayatında olumlu ve radikal kararlar almasına da neden olabilir. Ancak, sosyal hayatını etkileyebilecek olumsuz, kronik bir hal almış ve süreç kontrol edilemiyorsa, durumu iyileştirmek için çareler aranmalıdır.
Stresin vücuttaki zararları neler?
Kişide stres yaratan bir durum oluştuğunda, sinir sisteminiz, bütün nöronları uyandıran bir stres hormonu salgılar. Bu hormon, kan basıncınızın yükselmesine, kalbinizin hızlanmasına, kas sisteminizin gerilmesine ve duygu durumunuzun sertleşmesine sebep olur. Bu durumda, kişinin hayat kalitesi düşer, çevresiyle olan ilişkileri bozulur, uyku düzeni ve sağlık durumu dahi etkilenir. Strese maruz kalan kişide güvensizlik, öfke ve daha ileriki safhalarda depresyon belirtileri baş gösterir, bu ise ciddi bir durum oluştur. Stres, her ne kadar psikolojik sorun olsa da iyi yönetilmediğinde, sağlıklı çözüm bulunmadığında, kronik hale gelmesiyle birlikte, daha büyük sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilecektir.
İş hayatınızda bazen işler istediğiniz gibi gitmeyebilir, yükselme, başarılı olma gibi beklentileriniz olabilir. İstekleriniz olmadığında veya başkasına verildiğinde haksızlığa uğradığınızı düşünüp veya iş arkadaşınızla veya yöneticinizle anlaşamayıp, strese girebilirsiniz bu sizi mutsuzluğa sürükleyip başarısız olmanıza neden olabilecektir. Bu durumu pozitif düşünüp iyi yönetmeniz, sizin ve geleceğiniz için çok daha sağlıklı olacaktır. Her şeyden önce sizi mutsuz eden şey neyse ilgilileriyle konuşarak çözüm yolları bulmaya çalışılmalıdır. Bazen izin veya rapor almak suretiyle iş ortamından uzaklaşmak size iyi gelecektir.
Ne Yapmalı Ne Yapmamalı?
Hiç bir zaman stresin etkisiyle aç kalınmamalıdır. Bu durum sizi güçsüz bırakır, sağlıklı düşünmenizi engeller. Her zaman yeterli ve dengeli beslenmeli özellikle sabah kahvaltısı atlanmamalıdır. Unutmayın; aç kalmanız sorununuzu çözmeyecek aksine çözümsüzlük yaratacaktır.
Sizi mutlu eden ve hoş vakit geçirmenizi sağlayan bir hobi edinin. Bunun için illa bir yeteneğinizin olmasına gerek yok. Sakin bir ortamda imkanınız varsa temiz havada spor yapın, yapamıyorsanız, koşun, koşamıyorsanız yürüyüş yapın. Arabanız seyir halindeyken hoşunuza giden müzik dinleyin, kitap okuyun hatta rastgele açılan bir şarkıda dans etmek bile mutluluk hormonu salgılamanıza yardımcı olacağından size iyi gelecek ve bedeninizdeki stresi kontrol altında tutmanızı sağlayacaktır.
Beyninizi ve ruhunuzu dinlendirmek için kendinize günlük en az 5 dakika sessiz bir alanda dinlenme ve sakinleşme fırsatı yaratın. İmkanınız varsa deniz kıyısına gidip çayınızı yudumlayıp denizin maviliklerini seyredin, dalgaların sesini dinleyin. Ormanlık alan varsa, doğayla baş başa kalın, yeşillikleri seyredip kuş seslerini dinleyin. Hatta çimenlere uzanıp gökyüzünü ve bulutları seyredip hayaller kurun size iyi gelecektir. Böylelikle kontrolsüz olan mutluluk hormonunu bedeninizde kontrol edilebilir bir seviyede kalmasına yardımcı olabilirsiniz.
Uyku bozuklukları sonucunda da stres görülebilir. Uyku düzeni, bu gibi durumlarda çok daha önem arz eder. Her gün aynı saatte yatıp kalkmak, öğleden sonra özellikle yatmadan önce kafeinli içeceklerin tüketimini azaltmak ve kaliteli bir uyku ortamı yaratmak, uyku kalitenizi artırmanızda yardımcı olabilir.
Manevi Destek
Güvendiğiniz bir arkadaşınızla veya özellikle ailenizle sorununuzu paylaşmak ve bol bol sohbet etmek stresle baş etmekte yardımcı olacaktır. Var olan ilişkilerinizi kuvvetlendirmek ve sevdiklerinizle düzenli görüşebilmek için vakit ayırmaya çalışın. Unutmayalım ki; en zor anlarınızda en iyi destek, en güvenilir dost ve en güvenli liman ailenizdir.
Stresli olduğunuzda bazen çaresiz hissedip çare olabileceğini düşünüp, kolay yollar seçebilirsiniz. Bu genellikle alkol olur. Stresli anlarınızda alkol almak çözüm değildir. Stresin etkisiyle aldığınız alkol ilk anlarda size kendinizi iyi hissettirecek sizin daha fazla alkol almanızı sağlayacak ve mutlu olmanızı sağlayacaktır. Fakat bu geçici bir mutluluktur. Sabah uyandığınızda kendinizi daha kötü hissetmenize neden olacak, hatta sizi huzursuzluğa sevk edecektir. Stres, baş edilemeyecek bir sorun değildir, önce kabul edilmeli sonra durdurulmalı ve iyi yönetilmeli, üstesinden geleceğinize inanılmalıdır. Zamana bırakılırsa bir sonraki aşama depresyondur. Bu aşamadan sonrada iş daha da zorlaşır. Eğer stresle baş edilemiyorsa “ben deli değilim”, ”boşa para harcayamam” önyargılarından kurtulup psikolojik yardım alınmalı. Sakın unutmayın, en doğru iyiliği insan her zaman kendine yapar.