Depozito İdare Sistemi ile 25 milyar içecek ambalajının dönüştürülmesi bekleniyor

AA İSTANBUL (AA) - Belli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen eserlerin tüketilmesi ve kullanılması sonrasında iade alınmasıyla depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı DYS, gelecek yıl içinde hayat bulacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca hayata geçirilen sistemle insani tüketim emelli içeceklerin piyasaya sürülmesinde kullanılan cam, polietilen tereftalat (PET) ve alüminyum gereçten yapılan tek kullanımlık ambalajların başarılı halde toplanması amaçlanıyor. Türkiye genelinde gelecek yıl içinde 5 bin, 2028'e kadar da 30 bin noktaya geri dönüşüm makinelerinin kurulması hedeflenirken, vatandaşlar bu makinelere cam, alüminyum ve pet şişeleri tanıtarak atabilecek ve e-cüzdan vasıtasıyla bu ambalaj iadesini alabilecek. Geri Dönüşümcüler ve Geri Kazanımcılar Derneği (GEKADER) tarafından yapılan araştırmaya nazaran, sistemin hayata geçirilmesiyle on binlerce ton sera gazı azalımı sağlanacak. Enerjiden 1,3 milyar kWh, petrolden 3,6 ise milyon varil tasarruf edilmesi beklenen sistemin ek 20 bin istihdam oluşturması öngörülüyor. "İlk etapta iktisada 5-6 milyar liralık katkı sağlanacak" GEKADER araştırmasına nazaran, Türkiye genelinde gelecek tek kullanımlık pet, cam ve alüminyum ambalaja sahip şişe sayısının 25 milyarı bulması öngörülüyor. Gelecek yıl hayata geçirilmesi planlanan sistemle 25 milyar şişenin geri dönüşümü sağlanacak. GEKADER Yönetim Kurulu Lideri Fatih Eren, hususa ait yaptığı açıklamada, Türkiye'de depozito iade sisteminin altyapı çalışmalarının Türkiye Çevre Ajansı (TÜÇA) tarafından uzun vakittir yürütüldüğünü belirterek, kesim olarak bir an evvel sistemin hayata geçmesi için sabırsızlıkla beklediklerini söyledi. Yaptıkları araştırmaya nazaran, gelecek yıl Türkiye genelinde tüketilmesi beklenen cam, pet ve alüminyum ambalajlı içecek sayısının 25 milyara yükseleceğini lisana getiren Eren, "İlk etapta iktisada asgarî 5-6 milyar liralık katkı sağlanacağını düşünüyoruz." dedi. "Sistemin bir an evvel hayata geçmesi için bekliyoruz" Fatih Eren, dünya genelinde Almanya başta olmak üzere, Hollanda, İspanya, İtalya ve Fransa üzere Avrupa ülkelerinin bu sistemi uzun müddettir kullandığını kaydederek, kelamlarını şöyle sürdürdü: "Türkiye'de ise altyapı hazırlıkları sürüyor. Bu sistem etraf kirliliğini ve sera gazı salımını azaltacak, güçten ve petrolden önemli tasarruf sağlayacak. Eserlerin etrafa denetimsiz ve gelişi hoş atılmasının ya da bırakılmasının önüne geçilmesiyle daha pak bir tabiata sahip olacağız. Ülkemiz için hayati kıymette gördüğümüz DYS'nin bir an evvel hayata geçirilmesini bekliyoruz." Eren, Türkiye'nin geri dönüşüm bölümünde Avrupa pazarında kelam sahibi ülkelerden olduğuna dikkati çekerek, şu bilgileri verdi: "Türkiye, şişelenmiş içecek bölümünde gelecek vadeden bir potansiyele sahip. Geri dönüşümden elde edilen ham husus üretiminde çok önemli yatırım ve üretim kelam konusu. Geri dönüşümde Avrupa'nın birçok ülkesini geride bırakmış durumdayız. Dünya genelinde ise Çin ve Hindistan üzere üretim yapan ülkeler ortasındayız. Konutlarda ayrıştırma yaygınlaşmadığı için küresel pazarda plastik ham husus talebini karşılamak için öbür ülkelerde olduğu üzere sıkı kontrollerle atık ithalatını sürdürüyoruz. Depozito iade sisteminde biriken geri dönüştürülebilir atıklar ülke iktisadına plastik eser yahut ihracat olarak yansıyacak. DYS, bu istikametiyle de hem kesime hem de ülkemize çok önemli katkı ve avantajlar sunacak." "Cari açığın azalmasına katkı sunacak" Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) ve Yeşil Dönüşüm ve Teknoloji Derneği (PAGÇEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, Türkiye'de yıllık 11 milyon tonluk plastik üretimi (ambalaj, oyuncak, beyaz eşya vb) gerçekleştiğini, bunun ham unsurunun yalnızca yüzde 12'sinin burada üretildiğini söyledi. Eroğlu, "Depozito İdare Sistemi geldiğinde yurt dışından ham husus ithal etmek yerine toplanmış plastikleri geri dönüştürüp onları kullanacağız. Ham husus ithalatı azalacak ve cari açığa önemli bir katkı sunacak. İkincisi bu eserlerin etrafa atılmasını engellemek. Tüketici, bunun bir bedeli olduğunu bildiğinde kullanılmış ambalajı götürüp geri dönüşüm noktasına atacak." diye konuştu. "300 bin tona yakın atığın dönüşebileceğini öngörüyoruz" Yavuz Eroğlu, sistemin hayata geçirilmesinin biraz geciktiğini kaydederek, "Tabii ki kolay değil lakin DYS'nin en geç 2025'in ortasında hayata geçmesini bekliyoruz. Zira buna Türkiye'nin hem ekonomik manada hem de çevresel manada önemli muhtaçlığı var." sözlerini kullandı. Sistemin kısmen de olsa başlamasının çok olumlu olacağını, vakitle eksiklerin tamamlanabileceğini anlatan Eroğlu, "20-25 milyar civarında şişeden bahsediliyor. Buradan 300 bin tona yakın atığın tekrar ham hususa dönüşebileceğini öngörüyoruz. İthalat yerine dönüşümden bu ham unsurun elde edilmesi 500 milyon doların ülkemizde kalmasını sağlayacak. Ham unsur ithalatı azalacak ve cari açığa önemli bir katkı sunacak." diye konuştu. Eroğlu, 300 bin ton atığın dönüştürülmesi için direkt 20 bin ek istihdam sağlanacağını belirterek, "Ufak tefek eksiklikler olsa bile sistem bir an evvel başlamalı." görüşünü kaydetti.
Muhabir: Uğur Aslanhan