Devletin Desteklerini Biliyor Musunuz?
Geçen hafta İzmir Ticaret Odası’nda düzenlenen çok önemli bir toplantıya katıldım. Toplantının mahiyeti İş dünyasına Devletin verdiği destekleri konu alıyordu. Toplantıya katılan İzmir Güney ve Kuzey KOSGEB müdürleri Recep Özçevik ve Özgür Armaneri ile İŞKUR’un İzmir müdürü Kadri Kabak dinlemeye gelen 150 kadar işletme sahibine devletin desteklerini anlatmak için var güçleriyle çırpındılar. Adeta, zorla destek alın, biz hazırız, devletimizin bu imkânlarından lütfen yararlanın dediler. Hepsini yürekten tebrik ediyorum. Ayrıca bu toplantıyı düzenleyen İzmir Ticaret Odasına da teşekkür ediyorum. Bu toplantıda Ülkemizin en önemli meselesine parmak basıldı: “ İşgücü kapasite artırımı ve istihdam.”
TÜRKİYE’DE İSTİHDAM ÇELİŞKİSİ(PARADOKSU)
Ülkemizde işveren iş yapamamaktan, çalışan da iş bulmamaktan dert yanar. Bu doğru mudur? Evet, belki bazıları haklı olabilir. Ama çok önemli bir çelişkinin de (paradoks) olduğu da bir gerçek. Ben ona istihdam paradoksu diyorum. Vatandaşın en büyük dertlerinden biri iş bulabilmektir. İyi bilirim çünkü milletvekilliği dönemimde bizzat yaşadım, siyasetçilere gelen taleplerin en yoğunu iş taleplerinden oluşmaktadır. Türkiye’de yüzde 10 dolaylarında olan işsizlik, maalesef İzmir’de yüzde 14’lere kadar çıkabilmektedir. Bir yanda durum böyleyken diğer yanda çok farklı bir gerçek var. Devletin, birinci vazifesi iş bulmak olan ve bunun için kurduğu İŞKUR diye bir kurumumuz var. İŞKUR belirli dönemlerde açık iş pozisyonlarını gösteren kitapçıklar basar. Önümüzdeki hafta bu kitapçığın yenisi basılacak ve dağıtılacak. Bu kitapçıkta ya da İŞKUR’un web sayfasında inanamayacağını bir şey görürsünüz: Binlerce iş ilanı… Sadece İzmir’de yaklaşık 5 bin açık iş ilanı vardır. İş arayanlar bunları bilirler mi ya da bu işleri beğenirler mi bilemiyorum? Ancak hem iş bulamıyorum demek hem de İŞKUR’un bu iş imkânlarını değerlendirmemek bir çelişki olsa gerek.
HADİ HERKES İŞBAŞINA
Bilemediğimiz daha çok şey var. Bunlardan bir tanesi de İŞKUR’un kısa adı İEP olan İşbaşı Eğitim Programı. Bazıları bilmiyor, bazıları biliyor ama uygulamaya çekiniyor ya da bilen ve uygulayanlar da var. Nedir bu program? En basit anlatımıyla, işletmenizde çalıştırdığınız toplam eleman miktarının yüzde 10’u kadar eleman alıyorsunuz ve bu elemanların asgari ücret miktarı maaşları (Şu an yaklaşık 1000 TL, 1 Ocak’tan itibaren asgari ücretin 1300 TL olmasıyla aynı rakama çıkacak) İŞKUR tarafından ödeniyor. Örneğin işletmenizde 20 kişi çalışıyor, 2 kişi, ya da 40 kişi çalışıyorsa 4 kişi daha işe alabiliyorsunuz ve bu 2 elemanın 160 gün boyunca maaşını İŞKUR ödüyor. Diyelim ki işletmenizde 50 kişi var, o zaman yüzde 10’nu yani 5 kişi daha alıyorsunuz bunların asgari ücret karşılığı maaşlarını İŞKUR ödüyor. Bu şekilde birçok işsize iş bulunabilir. Hatta özellikle üniversitede okuyanlar tercih edilse, bir tür part-time çalışma ve adeta bir burs gibi gençlere önemli bir destek olmuş olur. İŞKUR, bu projeyi, “Haydi Herkes İşbaşına” şeklinde lanse etti. Şiddetle tavsiye ediyorum, süper bir proje. İşletmeler lütfen İŞKUR’un bu imkânından yararlansınlar.
KOSGEB DESTEKLERİ
Peki, başka ne var? İşte size KOSGEB destekleri. Nedir KOSGEB? KOBİ dediğimiz 1-250 kişi arasında kişi istihdam eden, Küçük, Orta Boy İşletmeler ki bunlar Türkiye’deki işletmelerin yüzde 99,8’i oluşturuyorlar. Türkiye’de sayıları 3 milyona yakın girişimci, çoğunluk itibariyle KOBİ olarak biliniyor. Türkiye’de İhracatın yaklaşık yüzde 60'nı KOBİ’ler yapıyorlar. KOSGEB, devletimizin KOBİ’lere hizmet vermek için kurduğu bir kurum. Öyle güzel destekleri var ki; açıkçası derya gibi. Web sayfalarına girdiğinizde destekler içinde adeta boğulursunuz. Hepsini değil ama birkaç önemli desteği hatırlatmak istiyorum. Bunlardan biri, “İşbirliği Güç birliği Destek Programı”. Nedir bu program? KOBİ’lerin işbirliği-güç birliği anlayışıyla bir araya gelerek; ortak tedarik, ortak tasarım, ortak pazarlama, ortak laboratuar, ortak imalat, ortak hizmet sunumu ve benzeri konular ile Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji alanlarında hazırlayacakları ortak imalata yönelik işbirliği-güç birliği projelerinin desteklenmesi anlamına geliyor. Ne kadar destek var? 1.000.000 TL (Geri Ödemesiz- 300.000 TL, Geri Ödemeli - 700.000 TL) Hatta Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji Alanlarındaki Ortak İmalata Yönelik Projeler varsa o zaman 1.500.000 TL (Geri Ödemesiz- 300.000 TL, Geri Ödemeli – 1.200.000 TL) destek veriyorlar. KOSGEB’in yeni destekleri de var. Bunlardan biri cep telefonlarında firmalarınız için Mobil uygulama destekleri. Diğer yandan Mobil Uygulama Geliştirme Eğitimi aldıktan sonra Uygulama Fikrinize KOSGEB tarafından geri ödemesiz 30.000TL Destek verilebiliyor. KOSGEB’in yeni bir desteği de uzman emekliler için. Gönüllü Uzmanlık diyorlar. Diyelim ki bir konuda uzmansınız ve emekliye ayrıldınız. Bir firmaya gönüllü (ücret almadan) danışmanlık yapabilir ve bu şekilde yol ve otel masraflarınızın 10.000 TL’ye kadar ödemesi yapılabiliyor. Çok sayıda destek var. Yurt içi fuar destekleri, AR-GE, İnavasyon ve Endüstriyel Uygulama Destekleri, Girişimcilik Destek Programı, Genel Destek Programları…
EKONOMİ BAKANLIĞININ DESTEKLERİ
Devletimizin destekleri bu kadar mı? İşte Ekonomi Bakanlığımızın destekleri Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesine verilen süper destekler. İhracat, yatırım ve hizmet destekleri. Bilişim, sağlık, film destekleri. Geçenlerde İstanbul’da sanatçı dostum sevgili Okan Karacan’ın misafiriydik. Okan, yeni tanıtım ajansı kurmuş. Ajansı, özel bir sağlık firması için çok güzel bir yurtdışı sağlık tanıtım sağlık filmi yapmış. Ekonomi bakanlığının sağlık destekleri için harika bir filmdi. İzmir, sağlık turizmi konusunda çok önemli potansiyele sahip. İzmirli sağlık firmalarının ve özel hastanelerin Ekonomi bakanlığımızın bu teşviklerini iyi bilmesi ve kullanması lazım.
DİĞER DESTEKLER
Diğer yandan TUBİTAK, Kalkınma Ajansları, Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinin AB fonlu projeleri, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın tekno kentlere, inavasyon projelerine verdiği desteklere girmeye kalksak köşe yazısı değil doktora tezi yazmış oluruz. Devletimizin hamdolsun çok güzel destekleri var. Maalesef araştırmıyoruz, okumuyoruz ve proje yapmayı sevmiyoruz. Ama inanın bütün bu destekler çok kolaylaştırılmış ve sadeleştirilmiş. Devletimiz ısrarla destek vermeye çalışıyor. Şikâyeti bırakalım ve bunlardan lütfen artık yararlanalım.
Rifat Sait
24.Dönem İzmir Milletvekili
Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi (BASAM) Başkanı