Dijital oyunlar “avlanma sahası”na dönüşüyor

AA İSTANBUL (AA) - Milyonlarca kullanıcısı olan dijital temelli kimi oyun platformları, cinsel taarruz, istismar ve özel hayatın saklılığının ihlali üzere birçok riski de barındırıyor.

• Oyun platformu Roblox'a çocuk istismarına yönelik içerikler nedeniyle erişim engeli
• Sanal ortamda oynanan oyunlar çocuklarda gerçeklik hissini ortadan kaldırabiliyor

İstanbul Aile Vakfı ve İstanbul Medeniyet Üniversitesi uyumunda gerçekleştirilen "Ailelerde Dijital Mahremiyet Farkındalığının Güçlendirilmesi" isimli aile takviye projesi kapsamında yapılan araştırmalarda, dijital mahremiyet sorunları ve tahlil teklifleri ortaya konuldu. Projeye ait ayrıntıları AA muhabirine anlatan İMÜ Öğretim Üyesi Dr. Ömer Kemal Buhari, mutlak manada dijital mahremiyeti sağlamanın pek mümkün görünmediğini söz etti. Elektronik bir aygıt alıp internete bağlanıldığı andan itibaren dataların sanal ortama taşınmaya başlandığını lisana getiren Buhari, "Kullandığımız işletim sistemleri, sair yazılımlar ve toplumsal medya platformları her an ferdî bilgilerimizi internete taşıyor. Bu bilgiler pek de az denemeyecek bir sıklıkta ulusal ve milletlerarası kanunlara karşıtlık teşkil edecek biçimde geniş bilgi tabanlarına aktarılarak ticari yahut siyasi emellerle kullanılıyor. Bütün bu gerçeklere karşın mevcut riskleri en aza indirmek noktasında alabileceğimiz tedbirler mevcut. Bunların en başında kuşkusuz bu mevzuda farkındalık sahibi olmak geliyor." dedi. "Uzun yıllar tedavi gerektirecek kalıcı travmalar oluşabiliyor" Erişim mahzuru getirilen oyun platformu Roblox ve gibisi çok oyunculu kitlesel oyunların birinci bakışta günahsız göründüğüne dikkati çeken Buhari, "Bu üslup oyunlar, oyuncuların yaratıcılığını ve pratik zekasını geliştiren, küme çalışmasını teşvik eden, hatta onlara birtakım ticari yetenekler kazandıran platformlar olarak zararsız, birtakım yararlarından kelam edilebilecek dijital imaller olarak öne çıkıyorlar. Bu oyunların çoklukla çocuk ve ergenler tarafından tercih edildiğini bilen kimi arka niyetli aktörlerin bu ortamları bir 'avlanma alanı'na dönüştürdüğü ise pek bilinmeyen bir gerçek. Gerçekten Roblox'ta da kapalı oyun odaları olduğu, buralarda çocuk istismarı da dahil olmak üzere çeşitli uygunsuz aktivitelerin yürütüldüğü ortaya çıkmıştı." diye konuştu. Bu biçim içeriklere maruz kalan çocuk ve ergenler için çeşitli riskler ortaya çıktığını kaydeden Buhari, "Müstehcen içeriklere maruz kalan çocuklarda uzun yıllar tedavi gerektirecek, kimi durumlarda kalıcı travmalar oluşabiliyor. Ayrıyeten literatürde cinsel içerikli oyunlar oynamanın cinsel şiddeti olağanlaştırmaya, istismarı destekleyen kanaatler edindirmeye ve cinsel şiddet fiilleri sürece istikametinde bir temayül geliştirmeye sebep olduğu ortaya konmuş durumda. Buna 'içerik riski' ismi veriliyor. Öteki bir risk 'temas riski' olarak tanımlanıyor. Burada oyuncuların istismarcılarla temasa geçmesi, böylece sanal yahut gerçek dünyada istismar edilmeleri tehlikesi doğuyor." değerlendirmesini yaptı. "Davranış riski" olarak isimlendirilen üçüncü bir riskin de kelam konusu olduğunu belirten Buhari, bu evrede çocuk ve ergen oyuncuların faillere dönüşerek öteki oyuncuları istismar etme riski doğduğunu kaydetti. Bu mecraların çocuklar için büsbütün inançlı platformlar olarak gösterilemeyeceğini tabir eden Buhari, şöyle devam etti: "Devletin asli fonksiyonlarından birisinin vatandaşlarının güvenliğini sağlamak olduğu göz önüne alındığında, ziyanlı içerikleri erişime kapatmak bu fonksiyonun yerine getirilmesinde başvurulan bir metot. Bununla bir arada ziyanlı içerikleri tespit eden hami yazılımlar geliştirmek, oyunları içeriden ve dışarıdan denetleyecek siber gruplar oluşturmak, en değerlisi de vatandaşlara bu hususlarda farkındalık kazandıracak eğitim programları düzenlemek üzere sair tedbirler de alınabilir ve alınmalıdır." Anne ve babalara uyarı Ebeveynlerin de bu bahislerde ihmalkar davranışlar gösterebildiğini vurgulayan Buhari, "Bu hususta yeteri kadar farkındalık sahibi olmayan ve ihmalkar davranışlar gösteren ebeveynler çocuklarını denetlemeyerek ne yazık ki arka niyetli istismarcıların maksadı haline getiriyor. Çocukların kullandığı aygıtların göz önünde olması, makul bir yaştan evvel akıllı telefon, tablet ve bilgisayar üzere taşınabilir aygıtların kullanımlarına verilmemesi, internet erişimlerinin yazılımlar aracılığıyla sonlandırılması ve faal biçimde denetlenmesi, ebeveynlerin çocuklarını ihmal etmeyerek oyunları onlarla birlikte oynamaları ve elbette çocuklarıyla siber alem dışında kaliteli vakit geçirerek onları dijital bağımlılıktan müdafaaları son derece değer arz eden konular." dedi. Dijital ulusal güvenlik sonlarının faal biçimde korunmasının hayati ehemmiyet taşıdığını söyleyen Buhari, "Aksi takdirde günümüz internet kültürüne istikamet veren siber-liberter ideolojinin toplumumuzu zihin, kimlik ve nefs/psişe boyutlarında hiç istek etmeyeceğimiz bir dönüşüme ve yozlaşmaya uğratması kelam konusu olacaktır." tabirini kullandı.
Muhabir: Gökçe Karaköse