DSÖ Sözcüsü Harris: İnsanların yeni bir Kovid-19 periyodu mi yaşayacağız diye kaygı etmesine gerek yok

AA CENEVRE (AA) - Harris, geçen hafta DSÖ'nün yayılmasını "uluslararası ehemmiyete sahip bir halk sıhhati acil durumu" olarak ilan etmesi ve global mercek altında olan M çiçeği virüsüne ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu. Virüsün süratle yayılmaya başlamasının dünyanın gündemine oturduğunu kaydeden Harris, M çiçeği virüsünün "Klad 1 ve Klad 2" olmak üzere iki genetik cinsinin olduğunu kaydetti. Harris, geçen yıl ortaya çıkan virüsün yeni tipi "Klad 1b" ile ilgili telaşlarını lisana getirirken, "Bu endişelendiğimiz çeşit zira çok süratli bulaşıyor ve bilhassa çocuklar ortasında epey yüksek bir mevt oranına sahip. Temel endişelendiğimiz durum çok süratli yayılması. Bu yıl, 2023'ün tamamında görülenden daha fazla olay tespit edildi. Çok süratli yayılan virüs öbür ülkelere de sıçradı. Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde artan M çiçeği hadiseleri, daha evvel hiç olay bildirmemiş Burundi, Ruanda, Uganda ve Kenya'ya da sıçradı." diye konuştu. M çiçeği virüsünün yeni tipi olan Klad 1b hasebiyle hastalıkla ilgili daha yüksek vefat oranlarının görüldüğünü bildiren Harris, "(Ölüm oranı) Yaklaşık yüzde 3 ve küçük çocuklar üzere nitekim savunmasız kümelerde bundan daha yüksek. Bilhassa küçük çocuklar üzerindeki tesirlerinden tasa ediyoruz. Çatışmalar nedeniyle yerinden edilmiş beşerler ortasında da süratle yayılıyor. Bağışıklık sistemleri yetersiz beslenmeden muzdarip olduğu için çok güçlü olmayan bu beşerler çok tehlikeli durumda." dedi. Harris, çiçek hastalığı ve HIV enfeksiyonuna yakalanmış bireylerin M çiçeği virüsünü daha ağır geçirebilme muhtemelliğine işaret ederken, bu şahısların vefat riskinin daha fazla olduğunu söyledi. M çiçeği virüsü için belli bir tedavi olmadığını kaydeden Harris, virüsü yenebilecek bir antiviral ilacın olmadığını fakat semptomatik tedavinin tesirli olduğunu söyledi. Harris, hastalığa yakalananların ciltlerinde döküntüler olduğuna değinirken, öteki enfeksiyon kapmasını önlemek için bireylerin tedaviye muhtaçlığı olduğunu söyledi. M çiçeği virüsü bulaşanların ateşlerinin çıkacağını hatırlatan Harris, ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlara gereksinim duyacağını belirterek hastaların tıbbi tedavi almalarının ve bu süreçte kendilerini izole edebilmelerinin çok kıymetli olduğunu vurguladı. "M çiçeği virüsü nedeniyle bir kapanmaya gereksinim yok" Harris, çiçek hastalığı için geliştirilen aşıların M çiçeğine karşı tesirli olduğunu kaydederek şöyle devam etti: "M çiçeği virüsüne sahip olduğu bilinen biriyle temas kuranlara, bu temastan sonraki 4 gün içinde bu aşıları olması önerilir. Aşılanması gereken bir öbür küme da salgının olduğu bölgedeki sıhhat çalışanlarıdır. Ayrıyeten daha büyük risk altında olanlardır. (M çiçeği virüsü için) Kitlesel aşılama önerilmiyor. Bu çok kıymetli. Virüsün bulaştığı yerlerde gayeli aşılama yapılması gerekiyor. Şu anda sıkıntı olan, sonlu olan aşıyı tedarik etmek ve onları salgının olduğu yere ulaştırmak. Aşı stokları konusunda Kuzey Avrupa, ABD ve Japonya düzgün kaynaklara sahip. Bu yüzden şu anda stokları olan ülkelerle ve üreticilerle üretimi artırmak, ayrıyeten bu stokları muhtaçlık duyulan yere ulaştırmak için çok yakın bir halde çalışıyoruz. Bu etkin bir virüs. Kimin hasta olduğunu bildiğiniz, âlâ bir temas ve izolasyon tedbirleri takibi yaptığınız sürece epey kolay bir halde durdurulabilir. Yani (salgın nedeniyle) bir kapanmaya gereksinim yok. Muhtaçlık olan şey, tam olarak kimin hasta olduğunu bilmeniz için çok âlâ bir nezaret. Düzgün laboratuvar teşhislerine gereksiniminiz var, böylelikle kimin hasta olduğunu ve virüsün nerede olduğunu ve değişip değişmediğini takip edebilirsiniz." M çiçeği virüsünün durumunu takip için yeterli laboratuvar teşhislerine gereksinim olduğunu söyleyen Harris, toplumların da bu hastalıkla uğraşa iştirakinin kıymetine işaret etti. Harris, aşılamanın yanı sıra "basit halk sıhhati önlemleri"ne dikkati çekerek hasta ve temaslıların takip edilmesi halinde, virüsün yavaş yavaş bitirilebileceğini söyledi. "M çiçeği virüsünün dünyaya yayılmasını ve bir pandemiye dönüşmesini istemiyoruz M çiçeğiyle ilgili insanların "yeni bir Kovid-19 üzere süreç başlayabilir mi?" diye huzursuz olduğunu belirten Harris, şunları kaydetti: "İnsanların Kovid-19 üzere bir durumla karşı karşıya olduğumuzu düşünerek endişelenmelerine gerek yok. Bu çok farklı bir virüs, farklı halde yayılıyor. Kovid-19 hava yoluyla bulaşıyor. M çiçeği ise esasen çok yakın fizikî temas yoluyla yayılıyor. Bu yüzden fizikî temasla ilgili yapılan her şeyi durdurmak, aslında hava yoluyla yayılan bir şeyi durdurmaktan daha kolay. Zira bu büyük bir kalabalığa yayılabilir. Bu birçok toplumun karantinaya girmesinin nedenlerinden biriydi zira yapacak şeyleri tükeniyordu. Bu yüzden maske takmak çok değerliydi. Lakin M çiçeği virüsünün dünyaya yayılmasını ve bir pandemiye dönüşmesini istemiyoruz. Zira tekrar sıhhat sistemleri üzerinde baskı oluşturacaktır. M çiçeği virüsü, bir pandemiyi önlemek için milletlerarası ehemmiyete sahip bir halk sıhhati acil durumu olarak ilan edildi." Pakistan ve İsveç'in M çiçeği hadiselerini bildirdiğini belirten Harris, bu iki ülkenin de hadiseleri tespit ederek süratli bir formda bildirmelerinin kıymetine işaret etti. Harris, ülkelerin M çiçeği virüsüyle ilgili durumu ve hadiseleri raporlarında "şeffaf olmalarının" bu alandaki gayrete katkı sağlayacağını söyledi. M çiçeği virüsü nedir? DSÖ'ye nazaran, M çiçeği virüsü, Poxviridae isimli virüs ailesine ve Orthopoxvirus cinsine ilişkin "maymun çiçeği" virüsünün neden olduğu viral bir hastalık. Hastalığın yaygın belirtileri ortasında yüksek ateş, baş, sırt ve kas ağrısı, lenf bezlerinde şişlik, yorgunluk, üşüme, titreme ve ciltte su çiçeğine emsal kabarcıklar yer alıyor. M çiçeği virüsü fare ve sincap üzere kemirgen hayvanlardan yahut enfekte olmuş bireylerden bulaşıyor. Virüsün neden olduğu beden döküntülerine dokunmak, bu döküntülerin bulaştığı giysi, çarşaf, havlu ve gibisi eşyaları kullanmak ve beden sıvılarıyla temas etmek en değerli bulaş nedenleri ortasında yer alıyor. Aşı faaliyetleri Çeşitli ülkelerin sıhhat kurumlarının paylaştığı bilgilere nazaran, çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların M çiçeği virüsü için de faal muhafaza sağlayabileceği tabir ediliyor. ABD Hastalık Denetim ve Korunma Merkezleri'nin sitesinde, JYNNEOS aşısının M çiçeği riskini azaltmada tesirli olduğu belirtiliyor. En tesirli yol olarak 28 gün ortayla iki doz uygulama tavsiye ediliyor. Avrupa Birliği (AB) Kurulu'nun internet sitesinde de "MVA-BN" yahut "Modifiye Aşı Ankara-Bavarian Nordic", AB ve İngiltere'de onaylı tek M çiçeği aşısı olduğu tabir ediliyor. Bu aşının ABD ve İsviçre'de JYNNEOS, Kanada'da IMVAMUNE ismiyle pazarlandığı belirtiliyor. Aşı 18 yaş ve üstü bireyler için kullanılabiliyor. Avustralya Sıhhat Bakanlığının internet sitesinde de M çiçeğine karşı JYNNEOS ve ACAM2000 aşılarının kullanılabileceği belirtiliyor. ACAM2000'in 12 aylıktan küçük bebekler için kullanımının uygun olmadığı aktarılıyor. DSÖ, 9 Ağustos'ta aşı üreticilerine yaptığı davette acil kullanım listesine yönelik sürecin başlatıldığını duyurdu. DSÖ, ayrıyeten iki aşının Acil Kullanım Listesi için değerlendirildiğini duyurmuştu.
Muhabir: Muhammet İkbal Arslan