Emtia piyasasında pahalı ve baz metaller sert yükselirken, öteki kümelerde düşüş eğilimi görüldü

AA İSTANBUL (AA) - Emtia piyasasında geçen hafta ABD'de açıklanan dataların resesyon tasalarının azaldığına ve fiyat baskılarının hafiflediğine işaret etmesiyle kıymetli ve baz metaller sert yükselirken, Çin iktisadına dair kaygılar ve üretimin artacağına yönelik öngörülerle başka kümelerde düşüşler görüldü. ABD'de açıklanan bilgilerin resesyon kaygılarının azaldığına ve fiyat baskılarının hafiflediğine işaret etmesiyle ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirimi yapacağına yönelik beklentilerin gücünü müdafaası emtia piyasasını olumlu etkileyen ana öge oldu. Dünya genelinde açıklanan datalardan alınan sinyaller gelecek devir için müspet beklentilerin güçlenmesine neden oluyor. ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), temmuzda aylık bazda yüzde 0,2 ile beklentilere paralel, yıllık bazda ise yüzde 2,9 ile iddiaların altında arttı. Arka arda dördüncü ayda yavaşlamaya devam eden yıllık enflasyon, Mart 2021'den bu yana en düşük düzeyini kaydetti. Analistler, ülkede enflasyonun Fed'in yüzde 2 amacına ulaşma yolunda ilerlediğini gösterdiğini aktararak, bunun da bankanın istihdamı azamiye çıkarma olan öbür gayesine daha fazla odaklanmasına imkan tanıyacağını belirtti. Ülkede, perakende satışlar, temmuzda aylık yüzde 1 ile beklentilerin üzerinde artış kaydederken, perakende satışlarda bu periyotta yaşanan artış, Ocak 2023'ten bu yana kaydedilen en yüksek aylık yükseliş oldu. Söz konusu gelişmelerin akabinde Fed'in eylülde 50 baz faiz indirime gideceğine ait beklentiler güç kaybetse de bankanın yıl sonuna kadar 100 baz puan faiz indireceğine yönelik fiyatlamalar güçlü kalmayı sürdürdü. Öte yanda ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) temmuzda aylık bazda yüzde 0,1 ve yıllık bazda yüzde 2,2 artışla beklentilerin altında gerçekleşti. Analistler, kelam konusu dataların fiyat baskılarının hafiflediğine işaret ettiğini ve bu durumun odak noktasını yavaşlayan işgücü piyasasına kaydırdığını söyledi. Çin tarafında açıklanan datalara nazaran, sanayi üretimi yıllık yüzde 5,1 artışla öngörülerin altında kalırken, işsizlik oranı yüzde 5,2 ile beklentilerin üzerinde kaldı. Buna rağmen perakende satışlar yüzde 2,7 artışla kestirimleri geride bırakırken, bu durum sakinlik kaygısının öne çıktığı ülke iktisadında ekonomik aktivitenin yine canlanıyor olabileceği beklentilerini destekledi. Çin'de zayıf itimat tüketim ve yatırımlar üzerinde baskı oluştururken, ekonomik aktivite ivme kazanamadı ve hükümetin yıllık büyüme amacının tutturulamaması riski arttı. Emtia piyasasında böylelikle geçen hafta ABD'de açıklanan dataların resesyon telaşlarının azaldığına ve fiyat baskılarının hafiflediğine işaret etmesiyle bedelli ve baz metaller sert yükselirken, Çin iktisadına dair tasalar ve üretimin artacağına yönelik öngörülerle öteki kümelerde düşüşler görüldü. Altında rekor seviye Geçen hafta ons bazında altın 3,2, gümüş yüzde 5,7, platin yüzde 3,3, paladyum yüzde 4,8 paha kazandı. Altının ons fiyatı 2 bin 509,8 dolarla rekor seviyeyi gördü. Fed'in faiz indirimlerine yaklaştığına dair beklentilerin güçlenmesi, merkez bankaları ve Çinli tüketicilerden gelen artan satın alımlar ile Orta Doğu ve Ukrayna'daki çatışmalar altının ons fiyatını destekledi. Analistler, pahalı metallerde bilhassa altında inançlı liman özelliğinin öne çıktığını, altın fiyatlarının gücünü müdafaasında jeopolitik risklerin hissesinin büyük olduğunu söyledi. Özellikle ABD iktisadının gücünü koruduğuna dair makroekonomik datalar gümüş fiyatlarının yükselmesini sağladı. Japonya Merkez Bankası'nın (BOJ) eski Yönetim Kurulu Üyesi Makoto Sakurai'nin BoJ'un tekrar faizleri artırmayacağına yönelik açıklamaları da bedelli metalleri olumlu etkiledi. Gerileyen tahvil faizleri de pahalı metaller için destekleyici oldu. Bir evvelki hafta jeopolitik riskler ve resesyon kaygılarının artmasıyla 90 düzeylerini gören altın/gümüş rasyosunun ekonomik aktiviteye yönelik tasaların azalması ve iktisatların toparlanma yoluna girmesiyle geçen hafta 86 düzeylerine gerilediğini belirten analistler, global ekonomik toparlanmanın daha fazla hızlanması durumunda altın/gümüş rasyosunun 75 düzeylerine gerileyebileceğini kaydetti. Bakırda yükseliş yüzde 4'ü aştı Öte yandan baz metallere bakıldığında ise tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 4,1, nikelde yüzde 1,9, kurşunda yüzde 0,3, çinkoda yüzde 1,2 ve alüminyumda yüzde 2,9 arttı. ABD işgücü piyasasının gücünü koruduğuna dair belirtiler baz metallerdeki talep telaşlarını hafifletti. Şili'nin kuzeyindeki Atacama Çölü'nde BHP Kümesi tarafından işletilen Escondida bakır madenindeki fiyat görüşmelerinde muahede sağlanamaması sonrasında maden çalışanlarının grev başlatması bakır arz tasalarını artırdı. Analistler, Kanada merkezli metal madenciliği şirketi Lundin Mining Corp., Şili'deki Caserones madenindeki operasyonları azaltma kararı aldığını açıklamasının da bakırda arz tasalarını tetiklediğini söyledi. Bakır fiyatları ayrıyeten Çin'in en büyük bakır üreticilerinden Shandong tesisini kapattığına dair haberlerden de takviye buldu. Zambiya ve Kongo ortasındaki külfetler nedeniyle Afrika'nın bakır ihracatında kaynaklanabilecek aksamaların da bakıra ait arz kaygılarını artırabileceği kestirim ediliyor. Analistler, ABD, Kanada, Avustralya ve Avrupa ülkelerinin, Çin'in bakır üzerindeki hakimiyetini sübvansiyonlar ve yatırımlar yoluyla kırmayı hedeflediğini, bu türlü bir durumun bakır maliyetlerini artırabileceğini kaydetti. Çin Merkez Bankası'nın (PBoC) yeni kademeli bir finansal politikayı planlayacağını bildirmesi de baz metaller için olumlu etkiye sahip oldu. PBoC Başkanı Pan Gongsheng, yaptığı açıklamada, yeni kademeli bir politikayı planlayacaklarını bildirirken, mali, finansal ve sanayi üniteleri tarafından yapılan siyasetlerin Çin'in yüksek kalitede gelişmesini desteklemeye yönelik olacağını söyledi. Enerji kümesine bakıldığında Brent petrolün varil fiyatı yüzde 0,4 azalırken, New York Ticaret Borsası'nda süreç gören doğal gazın İngiliz termal ünitesi (MMBtu) cinsinden fiyatı yüzde 0,7 azaldı. Petrol fiyatlarındaki düşüşte, bilhassa Çin iktisadına ait kaygılar tesirli oldu. Soya fasulyesi fiyatları Eylül 2020'den bu yana en düşük seviyeyi test etti Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar buğdayda yüzde 1,6 artarken, mısırda yüzde 0,7, soya fasulyesi yüzde 4,7, pirinçte yüzde 1,8 azalış kaydetti. Soya fasulyesinin kile başına fiyatı 9,5 dolarla Eylül 2020'den bu yana en düşük seviyeyi gördü. Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 1,6, şekerde yüzde 2,1 gerilerken, kahvede yüzde 2,4 yükseldi. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 3,9 düşüşle tamamladı. Pamuk'un libresi 0,66 dolarla Ekim 2020'den bu yana en düşük seviyeyi test etti. Fransa'da üretimin azalması ve Rusya-Ukrayna kaynaklı riskler buğday fiyatlarının yükselmesine neden oldu. ABD'de mısır ve soya fasulyesi üretim varsayımlarının yükselmesi fiyatların düşmesine yol açtı. ABD Tarım Bakanlığı'nın (USDA) son iddiaları, 2024-25 devrinde ABD'de kullanılabilecek soya fasulyesi stok oranının 5 yıllık tepe olan yüzde 12,8 olacağını ve bir evvelki yılın yüzde 8,4'lük oranının epeyce üzerinde olduğunu gösteriyor. Brezilya Ziraî Kalkınma ve Aile Tarımı Bakanlığı'na bağlı olan Ulusal Tedarik Şirketi de (Conab) 2023/2024 döneminde ülkede soya fasulyesi üretiminin artacağı öngörüsünde bulundu. Analistler, mısır ve pirinç fiyatlarında arz fazlası nedeniyle birkaç ay boyunca satış baskısı olabileceğini kaydetti. ABD'de üretimin artmasıyla Çin'den gelen talebin azalmasının bir ortaya gelmesi mısır, pirinç ve soya fasulyesi fiyatlarının düşmesinde kıymetli bir öge oldu. Conab, ayrıyeten 2023/2024 döneminde şeker üretiminin de artacağı öngörüsünde bulundu. Brezilya'da don olaylarına ait telaşlarla kahve fiyatları yükseldi. Kakao fiyatları, Batı Afrika kakao üretiminin son zamanlardaki ortalamanın altında yağışa rağmen toparlanacağına dair optimistlikle sert bir halde düştü. Kamerun'da kakao üretiminin artması da fiyatlar üzerinde baskı oluşturdu.
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu