Fransa, sömürgesi Yeni Kaledonya’da gece sokağa çıkma yasağını 24 Eylül’e kadar uzattı

AA PARIS (AA) - Fransız hükümeti, Hint Pasifik'teki kolonisi Yeni Kaledonya'da, yerli halkın seçimlerdeki tesirini azaltacak anayasal ıslahat teşebbüsüne karşı çıkan bağımsızlık yanlılarını güç kullanarak bastırmayı sürdürürken, Ada'da gece saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı 24 Eylül'e kadar uzatıldı. Fransız ana karasından yaklaşık 17 bin kilometre ötedeki Yeni Kaledonya'da, Fransız hükümetinin, daha evvel yerli halk ile yaptığı mutabakatlara ters bulunan bir anayasal ıslahatı yürürlüğe koymak istemesinin akabinde başlayan olaylar sürüyor. Fransa hükümeti Ada'ya sevk ettiği 3 bine yakın güvenlik vazifelisi ile 4 ayı aşkın müddettir yerli halkın seçimlerdeki tesirini azaltacak anayasal ıslahat teşebbüsüne karşı çıkan bağımsızlık yanlılarını bastırmaya çalışıyor. Fransız güvenlik güçlerinin mayıs ayından bu yana yürüttüğü operasyonlarda 11 kişi hayatını kaybederken, Ada’da gece saatlerinde uygulanan sokağa çıkma yasağı da 24 Eylül'e kadar uzatıldı. Buna nazaran halkın, 16-21 Eylül'de 22.00-05.00 ve 21-24 Eylül'de ise 18.00-06.00 saatleri ortası sokağa çıkması yasaklandı. Ada'da 16-24 Eylül'de silah taşıma ve transferine ait yasak uygulanacak. Tıpkı tarihlerde, alkol satışına ve kamusal alanda tüketimine yasak getirildi. Bu tarihlerde Yeni Kaledonya'da çiftçi ve balıkçılar üzere muhakkak çalışan kümeleri haricinde vatandaşlar için her türlü taşınabilir kapta akaryakıt ve yanıcı husus satışına ve taşınmasına müsaade verilmeyecek. Öte yandan, vatandaşlar, Ada'nın başşehri Noumea ve etrafında spor ve pazar faaliyetleri dışında bir ortaya toplanamayacak. Paris idaresi Ada'da daha evvel de sokağa çıkma yasağını 16 Eylül'e kadar uzatmıştı. Yeni Kaledonya, 24 Eylül 1853'te Fransız vesayeti altına girmişti. Yerli halk anayasal ıslahata karşı Yeni Kaledonya’nın yerli halkı Kanaklar, Fransız hükümetin kelam konusu anayasal ıslahat teşebbüsünü 1988'de imzalanan Noumea Mutabakatı'na ters buluyor. Anayasal değişiklik tasarısı ile hükümet, en az 10 yıldır Ada'da yaşayan Fransızların lokal seçimlerde oy kullanmasının yolunu açıyor. Yeni Kaledonya 1998'de Noumea Muahedesi ile özerklik statüsü kazanmış ve mutabakatta yerli halkın kendi topraklarında azınlık statüsüne düşmesini önlemek için oy kullanma hakkı, 1998'den evvel Ada'da ikamet eden şahıslar ve onların çocuklarıyla sonlandırılmıştı. Ada'da 2018, 2020 ve 2021'de olmak üzere toplam 3 kere bağımsızlık için referandum yapılmış ve sandıktan "hayır" oyu çıkmıştı. Bağımsızlık yanlısı Kanak Sosyalist Ulusal Kurtuluş Cephesi (FLNKS), Fransa'nın seçimlere tesirini protesto ederek, 2021'de yapılan referandumu boykot etmişti. FLNKS referandumun Kovid-19 salgınının tesirinden daha uzak bir tarihte yapılmasını istemişti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransız hükümetinin yerli halkın seçimlerdeki nüfuzunu azaltacak anayasal ıslahat tasarısına karşı harekete geçen bağımsızlık yanlıları ile "diyalog" için 23 Mayıs’ta Yeni Kaledonya’ya gitmiş fakat buradaki temaslarının akabinde ıslahat tasarısını geri çekmeyeceğini duyurmuştu. Daha sonra Macron, Fransız Ulusal Meclisinden geçen fakat şimdi Senatoda oylanmayan anayasal ıslahatı askıya almıştı. Ada'daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal ıslahatın yürürlüğe girebilmesi için Fransız Parlamentosunun iki kanadının bir ortada toplandığı Kongre'de kabul edilmesi gerekiyor.
Muhabir: Esra Taşkın