FUTBOLUN EKOL VE STİL YAPISI
Ramazan Kurşunlu
Stil;
Konumuzla ilgisi açısından sözcük anlamı olarak stili; üslup, biçim, tarz (The Oxford English-Turkish Dictionary, 1986:528) olarak tanımlamak olasıdır. Buradan hareketle, sporcular küçük yaşlardan itibaren edindikleri motorsal öğrenmeleri esnasında kendi vücut yapılarına ve bilişsel yetilerine bağlı olarak hareketlerinde kendilerine özgü bazı farklılıklar oluşturmaktadırlar.
Futbolda stil, daha çok oyuncunun tekniğini uygulamada gündeme gelmektedir. Pas, top kontrolü, şut vb. teknik becerilerde bazı oyuncuların kendilerine özgü bir biçim geliştirmiş olmaları onların stili olarak yorumlanır.
Futbolda, becerilerin öğreniminden ve uygulanmasından sonraki aşamalarda sorun yaratmayacak bir şekilde, gençlerin stil oluşturulmalarına izin verilmelidir. Ancak, stil geliştirmek adına da yanlış teknik beceri öğrenimine izin verilmemelidir.
Stil, bireyin kendine özgü becerisidir. Aktarılamaz ve öğretilemez bir özelliktir. Stil ancak kazanılabilir. Yeti ve yetenekle yakından ilgili bir özellik olup, çok çalışmayla da kazanılabilecek bir ayrıcalıktır. Futbol dünyasında, birçok futbolcunun kendisine özgü bir stili vardır ve bu tür özelliğe sahip oyuncuların başarılı olmaları açısından bu bir avantaj oluşturmaktadır.
Stili sadece görsel estetik açısından değil, yapılacak olan işi, örneğin gol atmayı, daha kolay ya da daha olanaklı kılmak açısından bir özellik olarak değerlendirmek gerekir. Yani, salt göze hoş gelen estetik hareketler yapıyor diye bir futbolcuyu yararlı saymak ya da böyle bir futbolcuya stil sahibi demek yanlıştır. Stil, mutlaka amaca dönük pozitif hareketlerin özgünlüğüdür.
• Futbol temel eğitiminde ve sonraki gelişim süreçlerinde belli bir hareket ve davranış özgürlüğü sağlama (demokratik tutum) yaratıcılığı, dolayısı ile stili geliştirici bir etkendir.
• Bir futbol oyun kültüründe, stilin önemli yeri vardır. Ekolü doğuran faktörlerden birisi de stildir. Pozitif anlamda, farklı stildeki oyuncuları bünyesinde taşıyan takımların başarılı olma olasılıkları daha fazladır.
• Performans antrenmanları ve müsabakalarda futbolcuların bireysel anlamda kendi doğal ve kazanımsal hareket kültürlerini oyun düzenini bozmamak koşulu ile müsabakalara yansıtabilmelerine olanak sağlanmalıdır. Bu, takım içi demokrasi anlayışının da pratikteki bir yüzüdür. Bu davranış, takım performansını da arttıracaktır.
Ekol
Ekol; bilim, felsefe alanlarında dünyaca kabul görmüş yaklaşımları, bakış açılarını, teknik ve yöntemleri ile ortaya konmuş düşünceleri ifade eder.
Ekol bir tavrın, yaklaşım biçiminin, düşünüş ve uygulama biçiminin bir gruba, topluma ya da ulusa ait olmasıyla anlamını bulur. Stil kavramından ayrıldığı en önemli nokta da buradadır.
Futbol açısından ekol kavramı, belirginleşmiş bazı oyun anlayışlarının futbol dünyasında kabul görmesidir.
Futbol oyuncusunun özelliklerini oluşturan kondisyonel özellikler, teknik özellikler ve taktik özelliklerden birisinin oldukça ön plana alınarak futbol oyununun kurgulanması ve bunun belli ölçüde kabul görmesi yine bir ekol kavramı ile yorumlanabilir. Görüleceği üzere, günümüz futbolunda sadece tekniğe dayalı ya da sadece kondisyona dayalı bir futbol anlayışı geçerli olmamasına rağmen, böylesi bir futbol ekol olarak değerlendirilmektedir. Ekol, futbolda “dört dörtlük” bir model anlayışı demek değildir. Ekolden algılanması gereken, sıradanlığın dışına çıkma, farklı bir şeyler ortaya koyma ve elbette bu farklılıkların dünya ölçeğinde kabul görmesidir.
Tarihsel bir süreç olarak futbol ve ekol kavramlarının ilişkileri incelendiğinde, ekol açısından kabul gören tüm ulus ve kıta takımlarının başarısından söz etmek gerekir. O halde, ekol “en doğru” olan olmasa bile, genel olarak bir başarı göstergesi olabilmektedir. Ekol, sonuçta, bir düşünce biçimini pratikte uygulayabilmenin sonucudur.
Ekol olabilmek, bir düşünceyi (futbol oyun anlayışını) seçmek, ulusal özelliklerden bir şeyler ekleyerek ve öncelikle bu anlayışın (felsefenin) çalıştırıcılarını yetiştirerek, yıllarca ısrarlı bir şekilde eğitim-öğretim ve performans süreçlerinde çalışarak, zamanın ve koşulların gereği bazı yeniliklere de uzak kalmadan bir futbol kültürü oluşturabilmektir.