Gazze’de yaşananların hukuksal, siyasi ve etik taraflarını araştırmak üzere “Gazze Mahkemesi” kuruldu

AA

LONDRA (AA) - İsrail'in Gazze'de işlemeyi sürdürdüğü savaş kabahatlerini araştırmak üzere bir ortaya gelen akademisyen, entelektüel, insan hakları savunucuları ile medya ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri, İngiltere'nin başşehri Londra'da "Gazze Mahkemesi (Gaza Tribunal)" teşebbüsünü başlattı ve iki gün boyunca 100'e yakın kişinin katıldığı çeşitli toplantılar yapıldı.

Birleşmiş Milletler (BM) Filistin eski Özel Raportörü Richard Falk'ın liderliğinde yürütülen projenin başkanlık heyetinde tekrar BM eski özel raportörlerinden Michael Lynk ve Hilal Elver üzere isimlerin yanı sıra akademi dünyasından Noura Erakat, Susan Akram, Ahmet Köroğlu, John Reynolds, Diana Buttu, Cemil Aydın ve Penny Green bulunuyor.

Mahkemenin değerli bileşenlerinden olan "mahkeme üyeleri" ortasında farklı art planlara sahip dünyanın çeşitli bölgelerinden pek çok değerli isim yer alıyor. Londra’daki toplantıya da katılan bu isimler ortasında Ilan Pappe, Jeff Halper, Ussama Makdisi, Ayhan Çitil, Cornell West, Avi Shlaim, Naomi Klein, Aslı Bali, Mahmood Mamdani, Craig Mokhiber, Hatem Bazian, Mehmet Karlı, Sami Al Arian, Farank Barat, Hassan Jabareen, Willy Mutunga, Victor Kattan ve Victoria Brittain da yer alıyor.

Londra'daki toplantının birinci gününde ayrıyeten, mahkeme için kıymetli fonksiyonu olacak Filistinli sivil toplum kuruluşları ve hak örgütleri temsilcileri ile özel oturum düzenlendi. Bu oturuma katılan sivil toplum kuruluşları ortasında Law for Palestine, Filistin STK'leri Ağı (Palestinian Environmental NGOs Network), Arap Besin Egemenliği Ağı (APN), İsrail'deki Arap Azınlık Haklarını Muhafaza Hukuk Merkezi (Adalah), Filistinli insan hakları örgütü Al-Haq, BADIL, Al-Mezan Center for Human Rights, Filistinli tutukluların haklarını aramak için kurulan sivil toplum kuruluşu" Addameer Mahkum Dayanağı ve İnsan Hakları Derneği, Filistin İnsan Hakları Merkezi (PCHR) bulunuyor.

Mahkeme, 50 üye ülke gençlik kuruluşu ve 16 Müslüman azınlık temsilcisi memleketler arası gençlik kuruluşu olmak üzere 66 gençlik kuruluşu üyeden oluşan İslam İşbirliği Teşkilatı Gençlik Forumunun (ICYF) dayanağıyla düzenleniyor.

İlk hazırlık toplantıları Londra'da yapıldı

Gazze Mahkemesi kapsamında birinci hazırlık toplantılarının yapıldığı Londra'da, lojistik süreçler, mahkemenin tertip yapısının oluşturulması ve çalışma temelleri belirlendi. Toplantılarda, mahkemenin işleyişine dair temel prensipler, yürütme ve bağlantı stratejileri üzere mevzular da detaylı olarak gündeme geldi.

Halk vicdanına dayanan mahkemenin ikinci ayağının, Mayıs 2025'te Bosna Hersek'in başşehri Saraybosna'da, üçüncü ve son evresinin ise Ekim 2025'te İstanbul'da yapılması öngörülüyor.

Saraybosna'da yapılacak oturumda, hazırlanan raporlar, şahit tabirleri ve taslak beyanname kamuoyuna sunulacak. Toplantıya, Gazze'deki durumdan etkilenen bireylerin yanı sıra bölgedeki sivil toplum temsilcileri ve uzman şahitler da katılacak.

Ana duruşma, Ekim 2025'te İstanbul'da yapılacak

Gazze Mahkemesi'nin en kıymetli evrelerinden biri olan ve Ekim 2025'te İstanbul'da yapılacak ana duruşmada, ortalarında hukuk, kültür, siyaset ve sivil toplum alanlarında uzmanlaşmış isimlerin yer aldığı şura, kurban ve şahit tabirlerini dinleyecek, kesin kararın taslağını açıklayacak. Ayrıyeten, Gazze Mahkemesi'nin sürecine dair son gelişmeler doğrultusunda özel bir yetki ve tavsiye içeren kararlar da açıklanacak.

Amaç: Gazze'de yaşananları farklı taraflarıyla ele almak ve farkındalık yaratmak

Gazze Mahkemesi, temel olarak 7 Ekim'in akabinde İsrail tarafından işlenen önemli insan hakları ihlalleri ve soykırım dahil memleketler arası hatalara ait tezleri araştırmak ve pahalandırmak hedefiyle kuruldu.

Mahkeme, ilgili insan hakları savunucuları, memleketler arası hukuk uzmanları ve Gazze'deki insan hakları ihlalleriyle ilgilenen milletlerarası ve bölgesel sivil toplum örgütleri tarafından organize edilen bir teşebbüs olarak dikkati çekiyor.

Bağımsız bir inisiyatif olarak kurulan mahkeme, Filistin halkına yönelik ağır insan hakları ihlallerini gündeme taşıyarak memleketler arası toplumun dikkatini çekmeyi hedefliyor.

Mahkeme üyelerinin, Gazze'deki insani krizin boyutlarına odaklanacağı duruşmalar kapsamında, İsrail'in devam eden savaş hatalarına ait hesap verebilirlik eksikliği giderilecek ve bu hatalardan etkilenen bireyler ve sivil toplum örgütlerinin tanıklıkları dinlenecek. İsrail, Gazze'de soykırım ve savaş kabahati işlediği gerekçesiyle gıyabında yargılanacak.

Mahkemenin, yargılamalarını tam bir şeffaflıkla yürütmesi, memleketler arası güç etraflarından bağımsız ve kısıtlamalar olmaksızın çalışması ve vazifesini ulaşılabilir bir takvim içinde tamamlaması hedefleniyor.

Gazze Mahkemesi, Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Memleketler arası Adalet Divanı (UAD) üzere milletlerarası yargı kurumlarının siyasi tesirler nedeniyle ele alamadığı yahut davaların sonuçlanmasının hayli uzun sürdüğü insan hakları ihlallerine ait alternatif forum sunmayı amaçlıyor. Bu tarafıyla UCM ve UAD'a alternatif değil, bu kuruşları desteklemeyi amaçlayan mahkeme, türel açıdan sağlam sonuçlar üretmeyi ve global farkındalık oluşturmayı hedefliyor.

Muhabir: Zuhal Demirci