Gelecekteki kankamız Arnavutluk

Arnavutluk… Hiç gitmediğim halde görmek istediğim ender yerlerden… Türkiye ile olan düzeyli ilişkileri şimdiye kadar mahremiyetini korumuş durumdadır. Diğer Balkan ülkeleriyle olduğu gibi çok yıpratmamışız birbirimizi. Daha önceki yazılarımda da özellikle belirttiğim gibi Balkan ülkeleri Osmanlı yönetiminden ayrıldıktan sonra bazı zorlanmalar yaşamışlardır. Bunların arasında sadece Arnavutluk hükümeti şimdi ki Türkiye Cumhuriyeti ile ilişkilerini sağlamlaştırmak için çabalamıştır. Tabi Arnavutluk için bu çok zor olmamıştır. Çünkü ortak tarihimizi iki tarafta birbirine her fırsatta hatırlatmış ve ortak paydayı yakalamak için gerçek ve kıskandırıcı bir çaba harcamışlardır…

1990’DA DEMOKRASİYE DÖNÜŞ

Kısaca Arnavutluğu tanımak istersek; *Arnavutlar Balkanlar’daki uluslar arasında Osmanlı yönetiminden ayrılan en son ulus olmuşlardır. Ancak 1913 yılında Balkan Savaşları'ndan sonra yapılan Bükreş Antlaşması'yla Arnavutluk Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını kazandı. 1925 yılında Arnavutluk Cumhuriyeti ilan edildi. 1928 yılında ise Ahmet Zogu kendini kral ilan ederek Arnavutluk Krallığını kurdu. 1939 yılında  İtalya Arnavutluk'u işgal etti. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Enver Hoca'nın önderliği altında Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1990 yılında tekrar demokrasiye geri dönene kadar Arnavutluk dünyanın en içine kapanık ülkelerinden biri olarak kaldı. 1913-1992 yılları arasında Türkiye'nin Arnavutluk'la olan ilişkileri çok zayıf bir düzeyde kaldı. Ancak Türkiye'de yaşayan Arnavut kökenli Türkler iki toplum arasında bir köprü oluşturmaya devam ettiler. Aslında Arnavutluk, soğuk savaş zamanında önce o zaman ki Sovyetler Birliğiyle, daha sonra da Çin’le işbirliğini denemiş, ancak sonrasında tamamen içine kapanıp Enver Hoca tarafından izolasyona sürüklenmişlerdir…

**Kuzey ve kuzeydoğusunda Sırbistan-Karadağ, doğusunda Makedonya, güneyinde Yunanistan, batısında ise Adriyatik ve İyon Denizi bulunmaktadır. Arnavutluk etnik yapısı, yüzde 95 Arnavut, yüzde 3 Yunanlı ve yüzde 2 diğer etnik gruplardan meydana gelmektedir.

BEKTAŞİLİĞİN MERKEZİ

Müslümanlar içerisinde önemli sayıda Bektaşi mevcuttur…

**Arnavutlar halen bulundukları bölgeye gelmeden önce, bugünkü Azerbaycan’ın kuzeyinde yaşamışlar ve Hıristiyan inancına sahip olan bir kavim olarak tarihe geçmişlerdir. Bölgedeki kitlevi nüfus göçlerine bağlı olarak, kuzey göç yollarını kullanarak bugün yaşadıkları bölgelere gelmişlerdir.

**Arnavutlar Tosk ve Geg olmak üzere 2 büyük kabileye ayrılmaktadırlar. Arnavutluk nüfusunun çoğunluğunu (1/3,5 oranında) oluşturan Tosklar Skumbin nehrinin güneyinde, Gegler ise nehrin kuzeyindeki bölgeye yerleşmişlerdir. Kosova ve Makedonya’da yaşayan ve sayıları yaklaşık 2 milyon civarında olan Arnavutlar Geg kabilesine mensup olup, tamamı Müslüman’dır.

*Arnavutlar, Avrupa'nın en eski halklarından oldukları ve ayrıca milli kimliğini (aidiyetini) dinsel farka dayandırmayan tek Balkan milleti oldukları konusunu özellikle vurgularlar. Arnavut dili (Arn. Shqip, Shqipja, gjuha shqipe, gjuha shqiptare) Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur. Arnavutça’da, uzun süre komşu olmaktan ve 1000 yıllık Bizans idaresinden dolayı Yunanca ve Sırpça, 437 yıllık Osmanlı idaresinden dolayı da Türkçe ve Arapça kelimeler mevcuttur. Latin ve Germen dilleriyle de, bilhassa İtalyanca, Fransızca ve Almanca ile benzer yanları çoktur. Yine de Arnavutça kelime haznesi olarak saf bir dildir.

1946’dan 1990’a kadar Arnavutluk tek partili bir Cumhuriyet olarak idari yapısını kurgulamıştır. Yugoslav modeli izlenerek oluşturulan 1946 Anayasası, 1950’de Sovyet modeli doğrultusunda değiştirilmiş, 1976’da kabul edilen Anayasa ile Arnavutluk’a özgü sosyalizm modelinin hukuksal çerçevesi belirlenmiştir. 1976’da kabul edilen Anayasa, Nisan 1991 tarihinde hükümsüz kılınmış, yeni ve geçici bir anayasanın hazırlıklarına başlanılarak 30 Nisan

1991 tarihinde kabul edilmiştir. 28 Kasım 1998 tarihinde de yeni Anayasa kabul edilmiştir.

**Arnavutluk’un yönetim şekli parlamenter demokrasidir. Devletin ana prensibi güçler ayrılığı ilkesine dayanmakta olup, yasama, yürütme ve yargı güçleri birbirinden bağımsızdır. Arnavutlukta başta gelen siyasi partiler; Demokrat Parti, Sosyal Demokrat Parti, Sosyalist parti, Cumhuriyetçi Parti’dir…

En önemli dış problemi Kosova meselesidir. Bugün Yeni Yugoslavya sınırları içinde bulunan ve Sırbistan yönetimi tarafından özerkliği kaldırılarak Sırbistan'a ilhak edilmiş olan Kosova halkının yüzde 80'den fazlası Arnavut asıllıdır. Arnavutluk yönetimi Kosova meselesine sahip çıkmakta ve buranın bağımsızlığı için mücadele eden Kosova Arnavutlarını desteklemektedir. Makedonya'da yaşayan Arnavutlara baskı uygulanması da bu iki ülke ilişkilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Arnavutluk-Yunanistan ilişkileri de iyi değildir ve Yunanistan bazı konularda Arnavutluk yönetimine baskı yapmaktadır…

Başta da dile getirdiğim gibi, Osmanlı himayesinden çıkan Arnavutluk ile her zaman aramız iyi oldu. İki tarafında çabasının bunda büyük payı var. Saygı çerçevesinde olan karşılıklı antlaşmalar ve ziyaretler ile gerek siyasi gerekse dostluk açısından bunu güzelce başardık…

Arnavutlukla kurduğumuz kültürel, tarihi ve insani bağlar karşılıklı güven ilişkisini oluşturdu. Bence Arnavutlukla önemli bir benzerliğimiz var. Nasıl ki, Türkiye coğrafik konumu nedeniyle Avrupa tarafından önemli sayılıyorsa ve de dikkat çekiyorsa, Arnavutluk’ta Balkanlar için o kadar önem taşıyor…

Türkiye ile Arnavutluk arasında son zamanlarda güzel gelişmelerde olmuyor değil hani… Aramızdaki vize olayını kaldırıyorlar. Artık hem Arnavutlar ülkemize hem de biz Arnavutluğa para ödemeden rahatça geçebileceğiz. Tabi sınırlamalar da var…180 günde 90 iş gününü aşmayacak şekilde seyahatler için uygulanacak. Bu arada bu antlaşma Kasım 2009’da imzalandı…

Görünen şu ki, ilerde Türkiye gerçekten gelişebilen ya da az da olsa ilerleyebilen bir ülke olursa nasıl Amerika’nın kankası İngiltere ise… Bizim ki de Arnavutluk olabilir bence… Bu düşününce hoşuma gitti doğrusu…

Kaynaklar:* Bu kısımlar Vikipedia’dan alınmıştır…

**T.C. Başbakanlık Ekonomik Ticari ve Teknik İşbirliği Daire Başkanlığı (14 Şubat 2005)

(Ülke profilleri-Arnavutluk Cumhuriyeti)