Gelişmiş dünya devleti; Türkiye Cumhuriyeti
Büyük devletlerde yaşanan iç siyaset değişiklikleri sadece o devletleri ilgilendiren bir mesele olmakla kalmıyor. Genelde ABD, Almanya, Fransa, İngiltere ve öteki gelişmiş ülkelerdeki siyasî gelişmeler bütün dünya devletleri ve halkları tarafından dört gözle takip ediliyor günümüzde. Mesela ABD’deki bir seçim sadece Amerika vatandaşlarını değil; bütün dünyayı ilgilendiriyor. Seçimler sonucu seçilecek başkan sadece ABD’yi değil; bütün dünyayı etkileyecek durumda çünkü. ABD sadece bir bölge veya kıtanın devleti değil; politikaları ile etki alanına dâhil ettiği Balkanlar, Ortadoğu, Afrika gibi birçok bölgenin de devleti sayılır. Bu tür devletlerin dünya devletleri oluşlarındandır ki iç siyasetlerindeki en küçük değişiklikler bile tüm dünyayı etkileyecek durumdadır.
DİASPORADAKİ TÜRKLER
Türkiye’de son zamanlarda yaşanan siyasî gelişmeler bizleri, yani diasporadaki Türkleri etkilediği gibi Balkanlar’daki diğer ülkeleri de etkilediği açıkça görülüyor. Hepsinin gözü Türkiye’ye yönelmiş durumda. Son birkaç yıl içinde Türkiye’de yaşanan siyasî hayatla ilgili demokratik gelişmelerden çok, bu tür ülkeler Türkiye’deki ekonomik gelişmelerin takipçisidir. Balkan ülkeleri komünist rejimlerden kurtulduktan sonra ekonomik krizin içine düştüler. Türkiye’den gelen kaliteli ve ucuz tüketim malları olmasaydı, bu krizler, Balkan halkları tarafından daha fazla hissedilecekti. Türkiye bir bakıma kurtarıcı simidi gibi yetişti bizlere. Böylece ekonomik krizler, Türkiye’den gelen tüketim malları ile daha hafif atlatılmış oldu. Bu yüzdendir ki Türkiye’deki küçük gelişmeler bütün Balkanları hatta Rusya ve Kafkaslardaki Türkî Cumhuriyetleri bile etkiliyor. Kısaca Türkiye, son yıllardaki ekonomik başarısı ve demokrasideki olumlu gelişmeleriyle daha geniş bir alanı etkiliyor. Böylece Türkiye’nin gelişmiş dünya devleti adayı olduğu, bu krizle daha iyi anlaşılmış oldu. Türkiye’nin bu konuma tam oturabilmesi için, gittiği yolda daha da temkinli davranması gerektiği anlaşılmıştır. Gelişmiş demokrasilerde hükümetle askerin veya herhangi iki devlet kurumu arasında problem çıktığı görülmüş müdür? Doğrusu çok nadir bir olay olmakla beraber görülmediği söylenemez. Hatta İngiltere gibi ülkelerde bile bazen askerle hükümet arasında sıkıntılar yaşanmıştır. Yakın geçmişte Kuzey İrlanda’daki İRA ile alakalı sıkıntılar bunun bir örneğidir. Ama bunu açıkça medya önünde yaptıkları söylenemez. MÜKEMMEL OLMAYAN DEMOKRASİLER
İngiltere’nin iç siyaseti olarak gizli bir şekilde halledilmiştir. Son Irak savaşında ABD’de bir takım siyasî ve askerî sıkıntıların yaşanmış olduğu; ancak birkaç yıl sonra ortaya çıkmıştır. Bütün bu gelişmeler bu tür devletlerin demokrasilerinin mükemmel olmadığını göstermekle beraber, bu olumsuzlukların dışarıya sızmayışı da medyadan uzak kalmayı başaran devlet anlayışlarını gösteriyor.
Türkiye bütün bu gelişmelerden ders almalı. Çoğunun düşündüğü gibi sınırları içinde hapsedilmiş bir Türkiye yok artık. Bunun tersine günden güne büyüyen kocaman şirketleri, dünyanın birçok ülkesindeki Türk okulları, hastaneleri ve dış siyasette ağırlığını koyarak komşularını uzlaştırıcı tavrıyla bambaşka bir Türkiye Cumhuriyeti vardır karşımızda. Belki de yıllar önce kurulurken hedeflenen amaçlara bir nebze olsun ulaşılmış bir Türkiye var. Yıllarca özlemi beklenen bir Muasır Medeniyetler seviyesine yetişmeye başlamış bir Türkiye var karşımızda. Bundan dolayı Türkiye vatandaşı olmasak da, özlemini ve sevgisini kalbimizde taşıyan bizler de bu sevginin hepimizi ilgilendirdiğini düşünüyoruz. Türkiye de artık kendisini kendi sınırları çerçevesinde görmemeli. Zira en başta söylendiği gibi içindeki değişimler sadece kendi halkını etkilemiyor. Başta Balkanlar olmak üzere geniş bir coğrafyayı fazlasıyla etkilediğini düşünmeli; iç çekişmeleri de bu gerçekleri göze alarak ayarlamalıdır.