“Hemimelia”, Amerikalı hekimle Afgan çocuk hastasını bir ortaya getirdi

AA WASHINGTON (AA) - ABD’nin California eyaletinde 1947'de çiftçi bir ailenin dört çocuğundan biri olarak dünyaya gelen Benjamin Allen’ın sağ bacağı, doğuştan başkasına nazaran besbelli bir biçimde kısaydı ve kalça çıkığı vardı. Ailesi, pürüzüne karşın özgüvenle büyümesi için elinden geleni yaptı. Allen, mahallî bir demircinin kendisi için özel tasarladığı takma bacağı kullanarak yürüyor, koşuyor, basketbol oynuyor, bisiklete biniyor, hatta babasına çiftlik işlerine yardım ediyordu. Allen 16 yaşına geldiğinde, onu çocukluğundan beri takip eden ortopedi hekimleri, başkasından 32 santimetre daha kısa olan sağ bacağının diz üzerinden kesilmesine karar verdi. Onun için hazırlanan protez, hekimlerinin planladığı üzere bacağına tam oturunca Allen’ın hayatında yesyeni bir sayfa açıldı. Çocukluğundan beri kendisiyle ilgilenen ortopedi tabipleri için “Benim kahramanlarım.” diyen Allen, onlardan aldığı ilhamla bir gün doktor olmak ve kendi durumundaki insanlara yardım etmenin hayalini kuruyordu. Allen, California Üniversitesinden sonra Boston’daki Tufts Üniversitesi Tıp Fakültesi'ni bitirdi, eşi Mary ile orada tanıştı. Genel cerrahi ve ortopedik cerrahi uzmanlıklarını da Harvard Üniversitesinde tamamlayan Allen, ailesiyle hayatının ve mesleğinin geri kalanını geçireceği Virginia’nın kuzeyindeki bir kasabaya yerleşti. Buradaki bölge hastanesinde uygun bir ortopedi takımı kuran Allen, bir yandan da tıpkı çocukluğunda olduğu üzere faal bir ömür sürdü; ava gitti, at bindi, yüzdü, protezine taktığı özel aparatlarla su ve kar kayağı yaptı. Allen çiftinin üç çocuğu da ABD’nin başşehri Washington’a 120 kilometre aralıktaki bu kırsal bölgede büyüdü. Kabil’den Virginia’ya uzanan öykü ABD’nin Afganistan’a askeri müdahalesi ile başladı Allen’ın büyük kızı Amanda Jane, her ne kadar babası üzere doktor olmak istese de liseden sonra kendine çok farklı bir meslek belirledi. Milletlerarası alakalara merak salan Amanda Jane, mezun olduktan sonra ABD hükümeti için dünyanın farklı köşelerindeki projelerde vazife aldı. 11 Eylül 2001’de düzenlenen ABD’deki terör akınları sonrası ülkesinin Afganistan’a müdahale etmesi, Amanda Jane için bir dönüm noktası oldu. 2012 yılında ABD Savunma Bakanlığı için Afganistan’a giden Amanda Jane, ülkede 2 yıl geçirdi. Orada bulunduğu süreçte Amanda Jane ile Afgan çalışandan biri olan Dawoud Noristani ortasında güçlü bir bağ oluştu. Noristani, Amanda Jane'in çalıştığı programda güvenlik grubunu yönetiyordu. Amanda Jane, Noristani’nin o vakitler bir yaşında olan oğlu Yahya’nın, tıpkı babası Benjamin üzere, sağ bacağında doğuştan uzuv eksikliği olduğunu fark etti. Yahya’nın birinci tetkikleri Kabil’de yapıldı. Amanda Jane, sonuçları büyük bir heyecanla babasıyla paylaştı. Allen ve grubunun yaptığı inceleme sonrasında küçük çocuğun gelişmeyen uzvunun kesilerek, protez bacakla bir an evvel yaşıtlarıyla kaynaşması gerektiğine karar verildi. Bu noktada iki seçenek vardı: Ya Doktor Allen Afganistan’a gidip ameliyatı Kabil’deki hastanede yapacaktı ya da Yahya ABD’ye getirilecekti. Sonunda Yahya’nın ameliyatı ile ilgili doğabilecek meseleler ve ameliyat sonrası yapılacak fizyoterapiler göz önüne alınarak Allen’ın yıllardır çalıştığı takımı ile operasyonu Virginia’da yapmasına karar verildi. Tıbbi inceleme ve akabinde Yahya ve babası Dawoud’un ABD’ye gidişi için gerekli vize süreçleri toplam 18 ay sürdü. Afganistan’daki misyonu son bulan Amanda Jane, Yahya ve babası Dawoud’u da yanına alarak ABD’ye döndü. Bu sırada Doktor Allen da hastaneyi seferber etmiş, takımıyla Yahya’nın gelişini beklemekteydi. Allen’ın tüm grubu bu operasyona istekli olarak takviye verdi. Operasyon sonunda ayağına takılacak proteze kadar Yahya’nın her masrafını onlar üstlendi. Başarılı geçen ameliyatın akabinde Yahya, protez bacağı takılır takılmaz yürüteci yardımıyla hastane koridorunda birinci adımlarını büyük bir memnunlukla attı. Yahya, Dari lisanında bir sözcüğü tekrarlayıp duruyordu. Hekimleri babasına manasını sorunca “Önümden çekilin diyor.” diye çevirdi. Dawoud ve oğlu ameliyat sonrası fizyoterapi seansları bitene kadar toplam iki ay Doktor Allen’ın evinde kaldı. 2014 yılında Yahya protez bacağı ile Kabil uçağına binerken üç yaşındaydı. İki aile o tarihten sonra daima internet üzerinden bağlantı halinde kaldı. Doktor Allen, Afganistanlı minik hastasının her evresini, uzaktan da olsa takip etmeye devam etti. Lakin tekrar yüz yüze görüşmeleri için ortadan 10 yıl geçmesi gerekti. 10 yıl sonra iki aile Virginia’da birinci kere buluştu Yahya ortadan geçen vakit içinde büyüdü, okula başladı. Uzunluğu uzadıkça bacağına taktığı protezin ölçüsü de değişti. Bu mühlet zarfında Allen ile tıbbi hususlarda irtibatı de hiçbir vakit koparmadılar. Ağustos 2021 tarihi, Noristani ailesi için bir dönüm noktası oldu. ABD askerleri ani bir kararla süratle Afganistan’dan çekilmeye başladı. Dawoud beş çocuğunu ve eşini yanına alarak Kabil Havalimanı’na gitti. Ağustos sıcağında, patlayan silahların ve bombaların kaygısıyla günlerce, bir Amerikan uçağına binebilmek için sıra beklediler. Lakin onları hiçbir uçağa almadılar. Evvelden beri tehditler alan Dawoud kesinlikle ülkeden çıkması gerektiğini biliyordu. Bu noktada eski arkadaşı Amanda Jane tekrar devreye girdi. Washington’dan tanıdığı herkesi arayarak aileyi ABD’ye almak için çalıştı. Sonunda Noristani ailesi kuzeydeki Mezar-ı Şerif kentine geçti. Buradan Amanda Jane’nin uğraşları ile Birleşik Arap Emirlikleri'ne (BAE) uçan sivil bir yolcu uçağına binmeleri sağlandı. Aile vize süreçlerinin tamamlanması için 6 ay boyunca BAE’de bekledikten sonra Nisan 2022’de ABD’ye ulaştı. Amerikan hükümeti, Noristani ailesini Missouri eyaletine yerleştirdi. Noristani ailesi nihayet bu yaz Amanda ve babası Benjamin’i görmek için Virginia’ya geldi. İki aile 10 yıl sonra tekrar yüz yüze görüştü. Benjamin ve eşi Mary, Noristani ailesini meskenlerinde konuk etti. Amanda Jane de kendi çocuklarını onlarla tanıştırma fırsatı buldu. Bu büyük buluşma herkes için farklı bir mana taşıyordu. Lakin en çok da Yahya için değerliydi. Kendisi üzere uzuv eksikliği ile doğan birinin üniversite okumuş olması, bir aile kurması, mesleğinde ve hayatında birçok muvaffakiyete imza atması Yahya için en büyük motivasyon kaynağı. Allen, “En büyük hayalim benim hayatımı değiştiren hekimlerim üzere benim de bir gün oburlarının hayatını değiştirmekti. Yahya bana bu memnunluğu tattırdı.” kelamlarıyla duyduğu memnunluğu lisana getirdi. “Afganistan’da Yahya’nın durumunda daha pek çocuk var” Yahya’nın babası Dawoud Noristani, oğlu için kıssanın hoş sonlanmasından ötürü memnun. Fakat bu buruk bir memnunluk. “Afganistan’da Yahya’nın durumunda daha pek çok çocuk var.” tabirlerini kullanan Noristani, milletlerarası yardım kuruluşlarının ülkesindeki engellilere, bilhassa de engelli çocuklara yardım eli uzatmasını talep ediyor. ABD’nin ülkeden çekilmesinden sonra insani yardım kuruluşlarının faaliyetlerinin de durma noktasına geldiğini söyleyen Noristani, yoksul Afgan halkının mevcut şartlarda engellilere gerekli ilgiyi gösteremeyeceğinin altını çiziyor. Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Uyum Ofisi (OCHA) 2024 yılı datalarına nazaran, 41 milyonu aşkın nüfusa sahip Afganistan’da 1,5 milyonu aşkın engelli bulunuyor. Doğuştan gelen durumların yanı sıra ülkede yıllardır devam eden savaşlar ve son 20 yıllık ABD askeri müdahalesi sonrası her beş aileden birinde ağır engelli bir ferdin olduğu öngörülüyor.
Muhabir: Can Hasasu