Duygu Erdoğan

Koronavirüs pandemisi kaynaklı gıda talebi, ülkelerin stok tutma eğilimi ve sağlıklı beslenme nedenleriyle artışına devam ediyor. Dünyanın önemli üretici ülkelerinden yapılan alımlar da artışını sürdürüyor. Bu sayede 2020 yılı Türkiye’nin meyve, sebze, hububat gibi tarım ürünleri ihracatına ciddi yükselişler getirdi. Miktar bazında yaşanan artışların geliri de ciddi ölçüde yukarı taşıdığı görülüyor. Bu grafik, 2021 yılının ilk iki ayında da devam ediyor. Yaş meyve ve sebze grubunda tüm yıllara göre ilk iki aylık ihracatlar, 2021’de en üst seviyeye ulaştı. Salgın nedeniyle dünya çapında ihracatta lojistik ve kapalı sınırlar nedeniyle sorunlar yaşanmasına rağmen gerçekleşen bu artışlar, talebin de yükselmeye devam ettiğini gösteriyor. İhracatçılar, iklim temelli sıkıntıların üretimi olumsuz etkilememesi durumunda yıl genelinde ürün gruplarında yüzde 20’yi aşacak artışlara işaret ediyor.

2 ayda yarım milyar $

Taze sebze meyve ve narenciye gruplarını içeren yaş meyve ve sebze sektörünün koordinatörlüğünü yürüten Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Nejdat Sin, sektörün 2020 yılında 4 milyon 344 bin ton ürünü uluslararası pazarda değerlendirerek 2 milyar 730 milyon dolar döviz kazandırdığını hatırlattı. Sektörün 2021 yılında da ihracatını artırmaya devam ettiğini vurgulayan Sin, ilk iki ayda üç ürün grubunda toplam 877 bin ton ürünün dünya pazarlarına ulaştırıldığını söyledi. Bu sayede sektör 525 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu dönemde en fazla yaş meyve sebze ihracat edilen ülkelerde Rusya birinci, Irak ikinci, Romanya üçüncü sırada yer aldı. En çok mandalina ihracatı yapılırken, ardından domates ve limon yer aldı.

‘Yüzde 20 artışla başladık’

Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçılar Birliği Başkan Yardımcısı Senih Yazgan, yılın sektörde yüzde 20’ye yakın artışla başladığını vurgularken, yıl genelinde de trendin bu şekilde devam edeceğini öngördüklerini söyledi. “Ancak tarım üstü açık bir üretim alanı” diyen Yazgan şöyle devam etti:

“İklimsel veriler çok önemli. Üreticiler kuraklık, aşırı yağışlar, don gibi pek çok faktörün olumsuz etkisini görebiliyor. Bu nedenle iklim konusunda stratejik bir yol haritamız olmalı. Özellikle suyun randımanlı kullanımı konusunda tüm tarım alanları acil olarak damlama sulama gibi sistemlere geçmeli. Diğer taraftan ise, ülkemizin üretimi insanlarımızın ihtiyaçlarını ve dışarıdan gelecek ek talebi karşılayacak boyutta. Planlı üretim ile daha da iyi boyutlara gelecektir.”

‘Talep artışı sürer’

Özellikle pandeminin de devam ettiği 2021 yılında tüketicinin sağlıklı gıdaya erişim talebinin artmaya devam edeceğini bildiklerini belirten Nejdat Sin, “Türk üreticisinin alın teri ve emeğini küresel pazarlarda en iyi şekilde değerlendirmek için yoğun çaba göstermeye devam edeceğiz. Sektörümüze talebin arttığı bugünlerde pazar çeşitliliğini artırmak gündemimizin üst sıralarında yer almakta. En fazla yaş meyve sebze ihraç ettiğimiz ülkelere baktığımızda toplam ihracatımızın yüzde 65’ini 5 ülkeye gerçekleştirdiğimizi görüyoruz. Rusya, Almanya, Irak, Ukrayna ve Romanya, yaş meyve sebze ihracatında en önemli pazarlarımızı oluşturuyor. Oysa bizler bu ürünlerimizi dünyanın birçok ülkesine ulaştırabiliriz. Bunun için hükümetimizden lojistik maliyetler konusunda destek bekliyoruz” diye konuştu.

‘Tamamını alıyorlar’

Uludağ Meyve Sebze Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Kamiloğlu, gıdaya olan talebin pandemiyle birlikte başlayan artışının devam edeceğini tahmin ettiklerini dile getirdi. Özellikle pandeminin uzun süreceği öngörüsüyle ‘stokta tutma’ eğilimi olduğunu anlatan Kamiloğlu, “Dondurulmuş yani uzun süre muhafaza edilebilen ürünlere ilgi arttı. Dondurulmuş meyve sebzenin iki yıl raf ömrü var. O yüzden talep artışı var. Mesela daha önce ticaret yaptığımız firmalar, üretim yaptırıp onu bir dahaki sezona kadar peyderpey alıyordu. Şimdi ise ürettirdiğinin tamamını hemen almaya çalışıyor. İhracata tabii artış olarak yansıtılıyor ama sürdürülebilir olması lazım” diye konuştu.