İngiltere, ekimden bu yana İsrail’e silah satan firmalara 108 ihracat lisansı verdi

AA LONDRA (AA) - "Batı'nın İsrail'e silah desteği" başlıklı evrak haberin yedinci kısmında AA muhabiri, İngiltere'nin İsrail'e yönelik silah ihracatının ticari boyutunu ve bu ülkeye sağladığı askeri ekipmanları derledi.

• İsrail'e silah gönderen Avrupa ülkeleri AB kurallarına karşıt davranıyor

Silah Ticaretiyle Uğraş Kampanyası (CAAT) datalarına nazaran İngiltere'den İsrail'e son 10 yılda askeri ekipman ve silah ticaretinin boyutu 495 milyon sterlini buldu. Silah ticareti yapan şirketlere, satılan eserin ölçüsü ve verilen hizmetin sonlandırıldığı "Standart lisans" ile sayı ve hizmet kısıtlamasının olmadığı "Açık lisans" veren İngiltere hükümeti, son 10 yılda İsrail'e silah satan şirketlere 1335 standart lisans ve 66 açık lisans verdi. Son 10 yılda sağlanan lisanslarda başı 160 lisansla radar kesimleri çekti. Onu, 98 lisansla nişan alma ekipmanları kesim ve bileşenleriyle 94 lisansla elektronik harp gereci bileşenleri takip etti. İngiltere hükümeti; eğitim uçağı, insansız hava aracı, savaş uçağı ve öteki askeri uçaklara yönelik modül ve teknoloji alanlarında ise toplam 229 ihracat lisansını onayladı. Şirketler toplam 183 milyon sterlin kıymetinde askeri teknoloji ihracatı lisansı, 127 milyon sterlin kıymetinde uçak, helikopter, insansız hava aracı teknoloji ve donanım ihracatı için lisans aldı. CAAT bilgilerinde, firmalara belli eserler için verilen açık lisans kapsamında satılan eser ölçüsü yer almıyor. 7 Ekim'den 2023 sonuna kadar 13 ihracat lisansı İngiltere'nin 7 Ekim 2023 sonrası verdiği silah ihraç lisanslarını da açıklayan CAAT'a nazaran 7 Ekim-31 Aralık 2023 tarihlerinde İngiltere'den İsrail'e silah satmak isteyen şirketlere toplam pahası 666 bin sterlin olan 13 ihracat lisansı verildi. Bu periyotta şirketler İsrail'e askeri miğfer satmak için 3, kollayıcı kıyafet modülleri için 2, kollayıcı kıyafetler için 3, patlayıcılar için 1, zırhlı araçlar için 1, askeri uçak haberleşme ekipmanları kesimleri için 1, denizaltı ve genel askeri uçak kesimleri için 2 ihracat lisansı aldı. İngiltere 2023 yılının tamamında İsrail'e silah satan firmalara verdiği lisansların bedeli ise 17 milyon sterlini buldu. Başka ülkelerde birleştirilip İsrail'e satılan askeri eserlerin kesimleri İngiltere'de üretiliyor Londra merkezli Silahlı Şiddete Karşı Hareket (AOAV) isimli kuruluşun çalışmasına nazaran İngiltere'den İsrail'e silah satan firmalar ortasında İngiliz firmaları, bu ülkede üretim yapan İsrail firmaları ile İngiltere'nin modülü olduğu çok uluslu firmalar bulunuyor. Bu firmaların başında ülkenin en büyük savunma sanayi şirketi BAE Systems geliyor. Her F-35'in yüzde 15'ini oluşturan kesimlerin üretildiği İngiliz endüstrisinin kıymetli şirketlerinden BAE Systems, F-15, F-16 ve F-35'lerin kimi modüllerini yapıyor. AOAV bilgilerine nazaran İsrail'in Gazze akınlarının başladığı 7 Ekim 2023'ten sonra BAE Systems paylarında yüzde 12'lik artış kaydedildi. İsrail'e silah satan firmalardan bir başkası ise İngiltere'de üretim yapan İsrailli Elbit Systems. İsrail'in en değerli insansız hava aracı üreticilerinden Elbit, İngiliz ordusu için de üretim yapıyor. İtalyan Leonardo'nun İngiltere'deki şirketi Leonardo UK de İngiltere'de üretim yapıp İsrail'e satış yapan firmalar ortasında yer alıyor. Leonardo UK, İsrail'in Gazze'yi gözlemlemekte kullandığı radar sistemlerine kesimler üretiyor. CAAT'a nazaran ise İngiltere'den İsrail'e satış için lisans alınmamış, lakin öteki ülkelerde birleştirilerek İsrail'e satılan askeri eserler de bulunuyor. Bunların başında MRLS M270 çok namlulu roketatar sistemleri geliyor. ABD'li Lockheed Martin'in birtakım modüllerini Avrupa'da üretip ABD'de birleştirdiği MRLS M270, İsrail tarafından 2006'dan beri Gazze'de kullanılıyor. Raytheon firması ise İsrail'in de satın aldığı Paveway II lazer güdümlü füzelerinin montajını ABD'de yapıyor. Bu eserin modüllerini üretenler ortasında İngiliz firmaları da bulunuyor. "İngiltere mahkeme kararlarına karşın silah ihracatı lisanslarını geri çekmedi" AA muhabirinin sorularını yazılı yanıtlayan AOAV Yöneticisi Iain Overton, İngiltere'nin Milletlerarası Adalet Divanı ve Memleketler arası Ceza Mahkemesi kararlarına karşın İsrail'e silah satışını sürdürdüğüne dikkati çekti. Overton, "İngiltere hükümeti, 7 Ekim 2023 ile Mayıs 2024 tarihleri ​​arasında İsrail'e yönelik askeri ve askeri olmayan kategoriler dahil olmak üzere 108 silah ihracat lisansı verdi ve toplam etkin lisans sayısını 345'e çıkardı." tabirlerini kullandı. İsrail'in devam eden atakları ve savaş hataları argümanlarına karşın silah satışının durmamasının milletlerarası hukuk ve mahkeme kararlarını ihlal tasalarını artırdığına vurgu yapan Overton, "Uluslararası Adalet Divanı (UAD) ve Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM), Gazze'de bir soykırım ve İsrail'in memleketler arası insancıl hukuku önemli formda ihlal etme riski bulunduğuna işaret etti. Bu ikazlara karşın İngiltere hiçbir silah ihracatı ruhsatını geri çekmedi ve yeni müracaatları reddetmedi." değerlendirmesini yaptı. Overton, İngiltere'nin rastgele bir adım atmamasının tesirlerine değinerek "Eyleme geçmemek, soykırımı tedbire ve insan hakların korumak konusundaki milletlerarası yasal sorumlulukları yerine getirmemek olarak yorumlanabilir. Tıpkı vakitte hem İngiltere'nin hem de Türkiye'nin imzacısı olduğu Silah Ticareti Muahedesi'nin da ihlali olacaktır." değerlendirmesinde bulundu. İsrail'e silah satışının sürmesinin İngiltere'yi de soykırım ve savaş hatalarında işbirlikçi yapma riskine vurgu yapan Overton, İngiltere'nin silah satışlarını sürmesinin, İsrail hareketlerini kolaylaştırdığı halinde görüleceğine işaret etti. Overton, "Gazze'de büyük bir yıkım ve can kaybıyla ortaya çıkan insani kriz, İngiliz silahlarının tez edilen savaş hatası ve soykırım hatalarına katkıda bulunacak biçimde kullanılmış olabileceği riskini de artırıyor. Bu nedenle devam eden silah ticareti, İngiltere'yi memleketler arası hukukun önemli biçimde ihlali kabahatine dahil etme riski taşıyor." açıklamasını yaptı. Silah ticaretinin isimli kovuşturma süreçlerine yol açıp açmayacağının ise bilinmeyen olduğunu kaydeden Overton, "Sonuçta İngiltere, memleketler arası hukuku hiçe sayarak Irak'ı işgal etti lakin kimse tutuklanmadı." tabirlerini kullandı. 4 Temmuz'da vazifesi bırakan hükümet İsrail'e silah satışının yasal olduğunu savunmuştu İngiltere, halktan ve memleketler arası toplumdan gelen davetlere karşın İsrail'e silah satışını sonlandırmıyor. Ülkede 4 Temmuz'da değişen Muhafazakar Parti iktidarının son Dışişleri Bakanı David Cameron, hükümete sunulan türel incelemelere nazaran silah satışını sürdürme kararı aldıklarını açıklamıştı. Cameron, İsrail'in aldığı silahların yüzde 1'i civarında bir kısmını İngiltere'den aldığını öne sürmüştü. Muhafazakar Partili Başbakan Yardımcısı Oliver Dowden ise İsrail'e silah satışlarının yasal olduğunu tabir etmişti.​​​​​​​
Muhabir: Behlül Çetinkaya