İstanbul’da mal sahiplerinin müsaade vermemesi üzerine 79 bin binada zelzele taraması yapılamadı

AA İSTANBUL (AA) - İstanbul Büyükşehir Belediyesinden (İBB) alınan bilgiye nazaran, İBB, 2020'den itibaren İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) ile bir arada çalıştığı "Pera 2019" formülüyle kentteki yapılarda fiyatsız "hızlı tarama ile bina testi" süreci gerçekleştiriyor. Kent sakinleri tarafından https://binatespitiformu.ibb.gov.tr/ internet adresinden yapılan müracaatların akabinde gruplar kelam konusu adreslere gidiyor. Binalarda birinci evvel 5 kolonda sıva kaldırıp betonda okuma alınırken, röntgen aygıtıyla da demir sayısı, aralıkları ve yerleri belirleniyor. Daha sonra bir kolondan "sıyırma" diye tabir edilen süreçle içerisindeki donatıya erişene kadar pas hissesi alınıp kullanılan demirin özellikleri ve korozyon durumu ölçülüyor. Binanın genel bir rölövesini ve projesini çizen takımlar, yapıdan toplanan bütün bilgileri ofiste yer bedelleriyle tahlil ederek binanın sarsıntı güvenliğini belirliyor. Test sonucunda binalara A ve B düşük risk, C orta risk, D yüksek risk, E çok yüksek risk sınıflandırması yapılıyor. Hızlı tarama sonucunda D ve E sınıfı olan binalara, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun yeterince kapsamlı tahlil yapılması öneriliyor. Kentte 2000 yılı öncesi inşa edilmiş binalar öncelikli olmak üzere 10 kata kadar betonarme ve 5 kata kadar yığma taşıyıcı sisteme sahip konut tipi binalarda uygulanan projeye müracaatlar 2020 yılından beri alınıyor. Toplam 162 bin müracaat yapıldı, 35 bin bina incelendi Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'teki sarsıntılardan sonra talebin arttığı teste, bugüne kadar 162 bin müracaat yapıldı. Başvuru üzerine takımlar 114 bin binayı ziyaret etti. Ziyaret edilen yapılardan 79 bininde başka kat malikleri tarafından müsaade verilmemesi üzerine bu binalara "hızlı tarama ile bina testi" süreci yapılamadı. Ekipler, 35 bin binada ise süratli tarama sürecini gerçekleştirdi. İncelemeler sonucunda çoğunluğu 1999'dan evvel yapılan binaların yarısının D ve E sınıfı olduğu belirlendi. İncelenen bu 35 bin binanın 318'nin kendi kendine çökebilecek durumda olduğu, 1238'inin ise sarsıntı güvenliğinin hiç olmadığı tespit edildi. Bugüne kadar "hızlı tarama ile bina testi" yapılabilen binalardan 293'ü yıkıldı ya da "riskli bina" kararı alınarak tahliye sürecine girdi. Bu 293 binada bulunan 3 bin 60 bağımsız ünitede yaşayan 10 binden fazla kişi bu sayede riskten kurtulmuş oldu. E sınıfında çok yüksek riskli olarak tespit edilen 5 bin 381 binanın tahliye, yıkım ve yenileme süreçlerinin hızlanması için de bu binalarda ikamet eden konut sahiplerine kira yardım paketi hazırlandı. İBB'deki bilgilere nazaran, İstanbul'da 800 bini 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş durumda olan 1 milyon 200 binden fazla bina bulunuyor. Bu binalar zelzele riski gözetilerek öncelik verilip yenilenmeyi bekliyor. Kentteki bu 800 bin binanın 200 bininin ise öncelikle yenilenmesi hedefleniyor. Kentteki tarihi yapı stokunun yüzde 10'u metruk ve harap halde İstanbul genelinde 35 bin 627 tarihi eser bulunuyor. Bu tarihi yapı stokunun yüzde 10'unun metruk ve harap halde olduğu belirlenirken, kritik ve metruk durumda olanların sayısı ise 3 bin 500'e ulaşıyor. Bu 3 bin 500 metruk yapının da 1000'ine, Müdafaa Uygulama ve Kontrol Ofisleri (KUDEB) tarafından belgeleme ve acil müdahale ihtar yazısı yazıldı.

Muhabir: Hasan Hüseyin Kul