İZMİR MEKTUBU
Solcular Entelektüel midir? Yoksa entelektüeller sağcı mıdır?
Entelektüel kelimesinin kökeni Latince intellectus yani anlamak sözcüğüne dayanır.
Sözlüğe baktığımızda kapsamlı bilgi ve birikim gerektiren soyut konularla derinlemesine ilgilenen kişi. Mesleği fikir ve bilgi üretmek ve/veya yaymak olan kişi (akademisyenler, bilim insanları vb.). Kültür ve Sanat konularında uzman kabul edilen, bu konulardaki bilgisi birikimi kültürel bir otorite olmasına olanak sağlayan ve toplum karşısında çeşitli konularda değerlendirmeler yapan kişi, şeklinde açıklanıyor.
Bir düşünceye göre üç kuşak üniversite mezunu olmak. Yani, dedeniz, babanız ve en son siz üniversite mezunu olduğunuzda entelektüel olabiliyorsunuz.
Entel-Dantel kelimelerini duymuşsunuzdur. Türkçedeki argo ifadeyle entelektüeli Ti’ ye alan sözcüklerdir. Belki de “Kedi uzanamadığı ciğere mundar dermiş” hesabı.
İlginçtir, aynı sözlükte entelektüeller, bilginin bireyselleşmesi ve spekülatiften aksiyona geçmesiyle bir sınıfın, bir ideolojinin temsilcisi olarak yerleşti. Siyasi iktidarın karşısında oldu, deniyor. Yani siyasi iktidarın karşısında olmak kimilerine göre entelektüel olmak anlamına geliyor.
Solcu kimdir?
Solcu demek entelektüel olmak mıdır? Bu soru pek çok kez sorulmuştur. Her solcu entelektüel olmayabilir. Ancak Üstad-ı azamları Murat Belge olan "cihangir solu" olarak da bilinen solcular bu kavrama girebilir.
İnternete girip Uludağ sözlükte Solcuyu sorduğunuzda, ülkeye hiçbir hayrı olmamış kesimdir, deniyor. Entelektüel olarak kendini tanıtan Sol’un Türkiye’de iktidar olamayışı ayrı bir çelişkidir. Entelektüel kişi, aydın duruşuyla kendisini sürekli yenileyip geliştirdiği için herhangi bir kanatta; yani ne sağda ne de solda sürekli duramaz. Ki bu eşyanın tabiatına da aykırıdır.
Münevverlikten Entelektüele geçiş
Geçmişte tahsilli, bilgili kişiye münevver denilirdi. Daha sonraları aydın sözcüğü "kültürlü, okumuş, görgülü, ileri düşünceli (kimse)" anlamında kullanılmaya başlandı. Ne kadar ilginçtir ki; sözüm ona Türkçeyi çok okuyanlar, kendi dillerini inkâr ettiler ve Sözcüğe evrim geçirdiler. Fransa’dan ithal ettikleri “Entelektüel” kelimesini hayatımıza ilave ettiler. Zengin Osmanlı dilinden “Münevver “ gibi kelimeler atılıp yerine Fransızcadan Entelektüel kelimesi ithal edildi. Sağcı münevverlikten solcu entelektüele geçişin tarihi özeti böyledir.
Muharrem İnce: “Solcular 100 yıldır okuyor”
CHP Yalova milletvekili Muharrem İnce geçenlerde bir TV kanalında “Kimse bizim entelektüel derinliğimizi ölçmesin. Onlar (AK Parti’ye oy verenleri kastediyor) 15 yıldır kitap okuyor, biz solcular 100 yıldır okuyoruz.” Demişti.
Star gazetesi yazarı Ahmet Kekeç, Solcu olmak istiyorum olamıyorum, niye olamıyorum isimli makalesinde şöyle yazmış: “Okumakla “solculuk” (daraltarak söylersek CHP’lilik) arasında irtibat kuran Muharrem İnce en son hangi kitabı okudu, bilmiyorum ama 54 yıllık hayatının neredeyse 40 yılı okumakla geçmiş bir müptedi olarak bir türlü solcu olamadım. Olamıyorum. Kemal Kılıçdaroğlu, en son “İnce Memed”i okuduğunu söylüyordu. 70’li yıllarda, öğrenciyken okumuş... Ve solcu olmuş... Ben İnce Memed’le birlikte bütün Yaşar Kemal külliyatını devirdim... En ağır, en sofistike, “deneysel”in tillahı sayılacak en kazık metinleri okudum. Bir türlü solcu olamadım. Belki de nasip işidir, bilmiyorum.”
Sağcı veya solcu, kim olursan ol oku
Birileri 100 senedir okuyor olabilir. Ancak gerçek münevver (Onların deyimiyle entelektüel) için güzel bir örnek olarak on dört asırdan fazla önce miladi 633 yılında gelen Kitabımız Kuranda Alak süresinde Yüce Allah şöyle emreder: “Oku! Yaradan Rabbinin adı ile! O, insanı bir kan pıhtısından yarattı. Oku! İnsana bilmediklerini belleten, kalemle yazmayı öğreten Rabbin en büyük kerem sahibidir.” (Alak,96:1-5)
Rifat Sait
24.Dönem İzmir milletvekili
Balkan Stratejik Araştırmalar Merkezi (BASAM) Başkanı