İzmir’deki yangınlar endemik bitkileri de tahrip etti

AA IZMIR (AA) - Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) datalarına nazaran, bu yıl orman yangınlarından en çok etkilenen kent, 3 bin 284 hektarla İzmir oldu. İzmir'de Karşıyaka Yamanlar yangınında neredeyse tüm kent duman altında kaldı. Yeşil alanların yanı sıra 16 mesken yandı. Süratle büyüyen alevler, Bayraklı ile Çiğli ilçelerindeki ormanlık alanlara da yayıldı. Yangın, 3 gün sonra denetim altına alındı. Menderes ilçesi Şaşal Mahallesi yakınlarındaki ormanlık alanda 17 Ağustos'ta kopan elektrik telinin oluşturduğu kıvılcımdan çıktığı belirtilen yangın da grupların 3 günlük çalışması sonucu söndürülebildi. Orman yangınları sonrası yeşil alanların gri ve siyaha dönüştüğü kentte ağaçların yanı sıra birçoğu endemik olan bitkiler de kül oldu. Bugüne kadar yüze yakın yeni bitki tipinin keşfini gerçekleştiren Ege Üniversitesi Botanik Bahçesi Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürü Prof. Dr. Hasan Yıldırım, AA muhabirine, İzmir'de bu yıl çok sayıda orman yangını çıktığını ve bunun doğal ömrü etkilediğini söyledi. Yangının Yamanlar Dağı civarındaki mevcut flora ve fauna üzerinde tahribatının yüksek olduğunu anlatan Yıldırım, "Yamanlar Dağı'na baktığımızda burada literatürde yaklaşık 720 civarında bitki çeşidi tespitimiz var, 30'u endemik. Ama bunun dışında bölgede ülkemizde çok sık görülmeyen 'titrek kavak' popülasyonu bulunuyor. Yeniden Anadolu kestanesinin bir sığınma bölgesi..." dedi. Hasan Yıldırım, endemik bitkiler açısından bilhassa Menderes ilçesinin çok kıymetli bir pozisyonda olduğunu, son yıllarda bilim dünyasına tanıttıkları 3 yeni cinsin de bu bölgede bulunduğuna dikkat çekti. Yıldırım, şöyle devam etti: "Örneğin Efe çayı, Efe rezenesi, İzmir borçağı ve Kaya sığırkuyruğu üzere bitkiler, dünyada yalnızca burada bulunmakta. Çabucak çabucak her yıl Menderes civarında çıkan yangınlar, floristik yapıyı çok etkilemiştir. Bu alanda 750 civarında tıp bulunmakta, neredeyse 50'ye yakın endemik tıp var. Münasebetiyle yangınlarda önemli manada bir tahribatın olduğunu söyleyebilirim. Sadece bitkilerin kaybı değil bitkilerle birlikte yaşayan, onlarla beslenen böceklerden tutun kelebeklere kadar birçok canlının varlığı büsbütün bu habitatlara ve ekosistemlere bağlı. Buradaki yangınlar birinci başta bitkiler üzerinde ziyanı olmasına karşın hem flora hem faunayı önemli manada etkilemiş durumda." İzmir borçağı için büyük tehlike Akdeniz iklim jenerasyonunda yangınların sıklıkla çıkması nedeniyle bitkilerin de yangına uyumlu bir döngü geliştirdiğine işaret eden Yıldırım, buna karşın ortalarında endemiklerin de bulunduğu birçok cinsin yangınlarla oluşan tahribata karşılık vermekte zorlanabildiğini kaydetti. Bu çeşitlerin yangınlarla büsbütün kaybolmasalar da yayılım gösterdikleri alanları kaybedebildiklerine işaret eden Yıldırım, İzmir'deki yangınlardan etkilenen Efe çayı ve Kaya sığırkuyruğu endemik çeşitlerinin kayacıl olması nedeniyle daha güçlü olabileceğini kaydetti. Yıldırım, şöyle konuştu: "Fakat 2024 yılında keşfedilip bilim dünyasına tanıtılan İzmir borçağı için durum vahim görünmekte. Bu cins toplamda 50 civarında bir popülasyona sahip ve yangından korunma talihi çok düşük. Bu yangınlar İzmir borçağı için epeyce büyük bir tehlike oluşturmaktadır. Durumun yerinde bakılarak bitkinin son durumunun incelenmesi gerekmektedir." Yangın bölgelerindeki bilinçsiz ağaçlandırma çalışmalarının toprak altı gövdeleriyle hayatta kalmaya çalışan bitki çeşitlerini tehdit edebildiğine işaret eden Yıldırım, "Yeniden ağaçlandırma için alanın taraçalandırılması, yeni orman yollarının açılması, kayalıkların kırılması endemik çeşitleri yok olma noktasına getirebilmektedir. Bilinçsizce yapılan ağaçlandırmalar yahut o alana ilişkin olmayan egzotik cinslerin dikimi, geri dönülmez bir kaosu da getirebilir. Bu da başta endemikler olmak üzere tüm flora ve faunayı tehdit edebilir." ikazında bulundu.


Muhabir: Halil Fidan