Kamala Harris, “ufak dokunuşlarla” Biden’ın dış siyaset perspektifini sürdürmeye aday

AA WASHINGTON (AA) - ABD Başkanı Joe Biden'ın 5 Kasım'da yapılacak başkanlık seçiminde adaylıktan çekilip yerine önerdiği Kamala Harris, "ufak dokunuşlarla" Biden'ın dış siyasetteki stratejilerini kıymetli ölçüde sürdürmeye, ABD'nin Ukrayna'ya ve kimi ayarlamalarla İsrail'e güçlü dayanağını devam ettirmeye ve Çin ile Rusya karşısındaki duruşunu sürdürmeye aday gözüküyor. Biden'ın başkanlık yarışında çekilmesiyle Donald Trump karşısında Demokratların en kıymetli adayı pozisyonuna yükselen Lider Yardımcısı Harris, Biden devrinde izlenen temel dış siyaset stratejilerini büyük ölçüde sürdürecek biri isim olarak görülüyor. Amerikan kamuoyunda, lider yardımcılığı sürecinde zayıf bir performans sergilemekle ve bilhassa milletlerarası sorunlarda Biden'ın gölgesinde kalmakla eleştirilen Harris, gerek geçmişteki senatörlük yıllarında, gerekse lider yardımcılığı periyodunda dış siyaset bahislerinde güçlü ve dikkati cazibeli çıkışlar yapamadı. Siyasi mesleğinden evvel uzun yıllar California eyaletinde savcılık vazifesi yapan ve 2011-2017 yıllarında California'nın başsavcılığı vazifesini yürüten Harris, 2017'de bu eyaletten senatör seçildi. 2020'deki başkanlık seçimlerini Biden'ın kazanmasının akabinde Ocak 2021'de lider yardımcılığı vazifesine başlayan Harris, bu devirde başta yasa dışı göçmenler üzere iç siyaset meseleleriyle ilgilendi. Bununla birlikte Demokratların son devirdeki ana başlıklarda takip ettiği dış siyaset stratejilerini büyük ölçüde benimseyen Harris, Ukrayna, İsrail, Çin ve Rusya ile ilgili hususlarda son devrin dış siyaset istikrarlarını sürdürecek üzere gözüküyor. Ukrayna'ya güçlü takviye, Rusya'ya sert tavır Biden'la Oval Ofis'te birlikte vazife yapan Harris'in misyonu boyunca yaptığı açıklamalarda Rusya karşısında Ukrayna'ya güçlü takviye verdiği ve bu dayanağı sürdürmeye kararlı olduğu görülüyor. Haziranda Ukrayna'da düzenlenen konferansa katılan ve burada Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile görüşen Harris, NATO ittifakının birlikteliğinin kıymetini ve Rusya karşısında Ukrayna'ya verdikleri güçlü dayanağın ittifakın geleceği için kıymetli olduğunu vurguladı. Harris, "Ukrayna'ya gerektiği sürece ABD olarak dayanak vermeye devam" edeceklerini tabir etti ve Biden idaresinin Ukrayna siyasetinin sıkı bir takipçisi olacağını gösterdi. 2022 ve 2023 yıllarındaki Münih Güvenlik Konferansı'na ABD ismine katılan Harris, burada yaptığı konuşmada, Ukrayna'ya ve Devlet Başkanı Zelenskiy'e güçlü destek verdiklerini ve bu dayanağı kararlı formda sürdüreceklerini açıkladı. Münih'teki "liderlik" performansı genel olarak övgü toplayan Harris'in lider olması durumunda Ukrayna konusunda ABD'nin 2021'den bu yana sürdürdüğü politikayı büyük ölçüde koruyarak sürdürmesi bekleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le ilgili de bugüne kadar birçok kere sert açıklamalar yapan Harris, gerek Ukrayna'ya saldırması konusunda, gerekse Rus muhalif Alexander Navalnıy'ın mevti konusunda Putin'e yüklendi. İsrail'e güçlü takviye, Netanyahu'nun siyasetleriyle kısmi ayrışma Senatörlüğü devrinde İsrail'e takviyeyle ilgili tasarılara dayanak veren Harris, lider yardımcılığı periyodunda de Demokratların hem İsrail'e dayanak veren hem de iki devletli tahlili savunan "denge politikasını" güçlü biçimde benimsedi. Trump periyodunda imzalanan İbrahim Mutabakatlarına takviye veren Harris, sonraki açıklamalarında iki devletli tahlil konusunda ABD'nin mümkün olan adımları atması gerektiğini vurguladı. ABD'nin İsrail'e 7 Ekim taarruzlarından sonraki şartsız takviyesinde de Biden'ın yanında duran Harris'in vakit zaman "Filistin halkına daha fazla yardım gönderilmesi"ne dair sözleri ABD kamuoyunda dikkati çekti. Harris, Biden idaresi içinde süreksiz ateşkes konusunu (mart ayında) birinci lisana getiren isim oldu ve sivil vefatları konusunda vakit zaman çıkışlar yaptı. Gazze'deki durumu "insani yıkım" kelamlarıyla tanımlayan Harris, Demokratlar içindeki "ABD, (Binyamin) Netanyahu'nun Gazze'deki soykırımına ortak oluyor" hissiyatına yönelik açıklamalarıyla dikkati çekti. İsrail idaresinin Filistinlilere giden yardımları engellemesine reaksiyon gösteren Harris, tıpkı Biden üzere, bu konuda Netanyahu idaresinin çok sağcı siyasetlerini dolaylı biçimde eleştirdi. Ancak bununla bir arada İsrail'in, ABD'nin en kıymetli müttefiklerinden olduğunu vurgulayan Harris'in, klasik İsrail'e dayanak siyasetini küçük ayarlamalarla sürdürmesi bekleniyor. Harris'in Orta Doğu ve Türkiye yaklaşımı Öte yandan Harris'in İran'la nükleer muahedeye imza atmış olması, Yemen'de savaştaki rolü ve Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesi nedeniyle Suudi Arabistan'a silah satışını engelleyen tasarıya evet demesi akıllarda kalan başlıklardan. Diğer yandan Harris, 2019'da ABD Senatosunda kabul edilen 1915 olaylarına ait Ermeni tezleriyle ilgili tasarıyı hazırlayan ve tasarıya dayanak veren isimlerden biri olarak kayıtlara geçti. 2021'de lider yardımcısı olan Harris, Biden'ın birinci misyon yılında 1915 olaylarını kelamda "soykırım" olarak tanıyan açıklamasına da dayanak verdi. Türkiye konusunda hudutlu açıklamaları olan Harris'in dış siyaset danışmanı olan Phil Gordon'ın Türkiye'yi ve Orta Doğu'yu yakından tanıyan bir isim olması da dikkati çekiyor. Çin'le global rekabette Biden'ın izinde Senatörlüğü ve lider yardımcılığı devrinde Demokratların Çin siyasetini benimseyen Harris, Biden idaresinin Çin'le rekabet konusundaki önceliklerini tertipli olarak savundu. Trump'ın Pekin'le "ticaret savaşlarını" eleştiren Harris, Amerikan üreticilerine ziyan verecek gümrük vergilerine karşı çıktı ve Trump'ın Çin'le ticari çabayı kaybettiğini savundu. Senatörlüğü devrinde Hong Kong'da insan haklarıyla ilgili Çin tesirine karşı tasarı hazırlayan Harris, daha sonra da Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Uygur Türkleri ile ilgili Çinli yetkilileri maksat alan bir öteki tasarının hazırlanmasına katıldı. 2023'te Biden'ın yerine Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) doruğuna katılan Harris, buradaki iletilerinde ABD olarak Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki tesirlerini sonlandırmak ve bu bölgedeki öteki müttefiklerle çalışmaya devam etmek konusunda kararlı olduklarını vurguladı. Tayvan konusunda da Biden'ın telaffuzlarını tekrarlayan Harris'in bu mevzuda da Pentagon'un stratejilerine büsbütün güvendiği belirtildi. Harris'in Hindistan görüşü Annesi Hindistanlı olan Harris, hala güçlü halde seyreden ABD-Hindistan bağlantılarında bugüne kadar Biden'la emsal telaffuzları kullanırken, senatörlüğü periyodunda Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin bilhassa insan hakları ve Cammu Keşmir'le ilgili siyasetlerini eleştirdi. Harris, Modi idaresinin, 2019'da Cammu Keşmir'in özel statüsünü kaldırmasına reaksiyon gösterdi ve Keşmir'in "yalnız olmadığı" açıklamasını yaptı. 2021'de lider yardımcılığı vazifesine başlayan Harris, Hindistan ve Modi konusundaki çizgisini belirli ölçüde değiştirdi ve Modi idaresine tenkitlerini azalttı. Harris, 2023'de devlet yemeğinde ağırladığı Modi tarafından övgüyle anıldı.
Muhabir: Hakan Çopur