Kamuda tasarruf önlemlerine ait düzenlemeler içeren kanun teklifi kurulda kabul edildi

AA TBMM (AA) - Teklifle, Anayasa Mahkemesinin, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Türk Standartları Enstitüsünün gelirleri ortasında sayılan "genel bütçeden yapılacak Hazine yardımlarına" ait karara yönelik kararı doğrultusunda düzenlemeye gidiliyor. Buna nazaran kelam konusu karar, Türk Standartları Enstitüsü ile İlgili Birtakım Düzenlemeler Hakkında Kanun'a derç ediliyor. Karayolları Trafik Kanunu'nda tanımlanan taşıt ve iş makineleri ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına devredilen bu tıptaki taşıt ve iş makinelerinin yönetimler ismine bütüncül ve süratli bir formda, belirlenecek temel ve tarzlar çerçevesinde satışının gerçekleştirilmesi hedefiyle Özelleştirme Yönetimi Başkanlığına yetki veriliyor. Bu kapsamdaki süreçler ve ihale sürecinin yürütülmesi dahil, gereksinim duyulan her türlü danışmanlık hizmeti alımı, Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun kararları çerçevesinde gerçekleştirilecek ve sarfiyatlar Özelleştirme Fonu'ndan karşılanacak. Satış bedellerinden masraflar düşülecek ve kalan fiyat genel bütçeli yönetimler için Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkez Muhasebe Müdürlüğü hesabına, başkalarında ise ilgili yönetim muhasebe ünitesi hesaplarına aktarılacak. Aktarılan bu meblağlar ilgisine nazaran genel bütçeye yahut ilgili kamu kurum ve kuruluşu bütçelerine gelir kaydedilecek. Komisyonda kabul edilen önergeye nazaran, kelam konusu satışlar, açık ihale ve/veya e-ihale teknikleriyle yapılacak. Damga Vergisi Kanunu'nda yapılacak değişiklikle, Sanayi ve Teknoloji Bakanı ile yatırımcılar arasında imzalanan ve yatırım teşviklerine ait kararlar içeren yatırım kontratları, yatırım teşvik dokümanlarına istinaden uygulananlara emsal halde damga vergisinden istisna tutulacak. Bu karar, 1 Temmuz 2024'ten geçerli olmak üzere düzenlemenin yayımı tarihinde yürürlüğe girecek. Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu'nun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen kararı yine düzenleniyor. Buna nazaran, iptal münasebetine uygun olarak üniversitelere öğretim elemanı takımları ihdas ediliyor. Komisyonda kabul edilen önerge doğrultusunda Ondokuz Mayıs Üniversitesi'ne ait takım cetvelinde değişikliğe gidiliyor ve kimi üniversite takımlarına öğretim elemanları ekleniyor. BOTAŞ ve TPAO'ya yönelik hükümler Doğal Gaz Piyasası Kanunu'nda yapılacak değişikliğe nazaran, BOTAŞ'ın nakit idaresinin sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesi için doğal gaz ithalatından kaynaklanan şirketin ödenmemiş her türlü vergi, fon ve hisseler ile idari para cezaları, bunlara bağlı gecikme artırımı ve gecikme faizlerinden oluşan borçları, Hazineden görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık mahsup edilecek. Bu kapsamda mahsuba bahis olacak borçlara kararın yayımlandığı tarihten sonra feri alacak hesaplanmayacak. BOTAŞ'ın Hazineden olan görevlendirme bedeli alacağı fiyatını tespit etmeye ve mahsup suretiyle yapılacak terkin süreçlerini belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak. Anayasa Mahkemesinin, Elektrik Piyasası Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Kamu İhale Kanunu'nda yapılan doğal gaz alımlarına yönelik değişikliğe yönelik iptal kararı doğrultusunda da düzenlemeye gidiliyor. BOTAŞ tarafından yapılacak her türlü doğal gaz alımı, Kamu İhale Kanunu'ndan istisna tutulacak. Anayasa Mahkemesinin ilgili kararı doğrultusunda Kamu İhale Kanunu'nda da değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, BOTAŞ tarafından yapılacak doğal gaz alımlarına yönelik olarak satın alma yolları dahil, alım sürecinin yürütülmesi ve sonuçlandırılmasına ait gerçekleştirilecek iş ve süreçler hakkında yol ve temeller, piyasa şartları, zımnilik, güvenilirlik, gereksinimlerin uygun kurallarla ve vaktinde karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması unsurları doğrultusunda Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek. Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda BOTAŞ'ın; Türkiye Petrolleri Anonim İştirakine (TPAO) sağlanan istisnalardan, bağlı iştiraklerini da kapsayacak biçimde yararlanabilmesi amaçlanıyor. Buna nazaran, Kamu İhale Kanunu'nda yapılan değişiklikle kanunun "istisnalar" kararında belirlenen nakdî limit, TPAO, BOTAŞ ve bu şirketlerin bağlı iştirakleri ile yurt dışında kurdukları şirketlerin petrol ve doğal gaz arama, sondaj, üretim, taşıma, depolama ve gazlaştırma faaliyetleri ile ilgili olarak yapacakları her türlü mal ve hizmet alımları ile imal işlerinde uygulanmayacak. BOTAŞ tarafından yapılacak alımlarda, belirlenen temel prensipler doğrultusunda uygulanacak satın alma teknikleri, ilan ve davet müddetleri ile kuralları, doküman hazırlanması, tekliflerin sunulması, kıymetlendirilmesi ve alımların sonuçlandırılması dahil, ihale süreci ve çerçeve mutabakatlara ait iş ve süreçler ile ilgili temel ve tarzlar kurum görüşü üzerine şirket tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek ve ihale sürecindeki süreçler kısmen yahut büsbütün Elektronik Kamu Alımları Platformu (EKAP) üzerinden gerçekleştirilebilecek. Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesi dış finansmanı Kamu Finansmanı ve Borç İdaresinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin Kuruluşu Hakkında Kanun ile kurulan Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesinin, Japonya hükümeti yahut Japonya ülke kuruluşlarından kendi ismine yatırım programında yer almaksızın sağlayacağı dış finansmana Hazine geri ödeme garantisi verilmesinde Hazine ve Maliye Bakanı yetkili olacak. Bu kapsamda verilen Hazine geri ödeme garantileri kapsamında doğacak Hazine alacakları hakkında Amme Alacaklarının Tahsil Tarzı Hakkında Kanun kararları uygulanacak. Teklifle, kamu bankalarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi hedefleniyor. Buna nazaran, Türkiye Varlık Fonu İdaresi Anonim Şirketi Piyasa İstikrar ve İstikrar Alt Fonu'na kamu bankalarının sermayelerinin güçlendirilmesi emeliyle 2024 mali yılı içerisinde ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç etme konusunda Hazine ve Maliye Bakanına yetki verilecek. TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda kabul edilen ve kamuda tasarruf önlemlerine ait düzenlemeler içeren Birtakım Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne nazaran, yalnızca araç dışından şarj edilebilen (plug-in) hibrit elektrikli araçlardan yüklü birleştirilmiş kilometre başına karbondioksit emisyonu 25 gramın altında ve muadil elektrik gücüyle katedilebilir menzili 70 kilometre ve üzerinde olanlardan, motor silindir hacmi 1800 santimetreküpü geçmeyenlerin motor silindir hacmi ve matrah eşiklerine nazaran ÖTV oranları ayrıyeten belirleniyor. Yeterli depolama ve kendi araçlarına akaryakıt ikmal kapasitesine sahip olmaları ve akaryakıtı kendi muhtaçlıkları için kullanmaları kaidesiyle; kamu kurum ve kuruluşlarına, fabrika, şantiye, maden yahut taş ocaklarına yapılan teslimler hariç, araçlara yapılacak akaryakıt ikmali bayilik lisansı ve kâfi donanımı olan akaryakıt istasyonları dışında yapılamayacak. Akaryakıt istasyonu dışında yapılacak akaryakıt teslimlerinde akaryakıtın alıcı deposuna taşınması yahut taşıttırılması bayilik lisansına sahip satıcı tarafından gerçekleştirilecek. Bu düzenleme 1 Ocak 2025'te yürürlüğe girecek. Tasarruf önlemlerine uymayanlara disiplin kararları uygulanacak Kamu kurum ve kuruluşlarının harcama ve uygulamalarının tasarruf önlemlerine uygunluğunun yönetimlerince yahut Hazine ve Maliye Bakanlığınca izlenmesi ve denetlenmesi sonucunda, alınan önlemlere alışılmamış iş ve süreçleri tespit edilenler hakkında tabi oldukları mevzuat uyarınca disiplin kararları uygulanacak. Sonuçları yönetimlerince Cumhurbaşkanlığına bildirilecek. Teklifle, bakanlıklar ve öteki merkezi yönetim kuruluşlarının, vilayet özel yönetimleri aracılığıyla yapacağı yatırımlarına ait kaynak transferlerinin avans ödemeleri hariç ilgili işe ilişkin hakediş raporlarına istinaden yapılması düzenleniyor. İl özel yönetimleri aracılığıyla yapılacak işlere ait ödenekler kamu kurum ve kuruluşlarının bütçelerinde farklı tertiplerde izlenecek, bu ödeneklerden başka tertiplere aktarma yapılamayacak ve öbür hedeflerle kullanılamayacak. Tertiplerde yer alan ödeneklerden harcanmayan kısımlar sonraki yıl bütçesine devren ödenek kaydedilebilecek. Bakanlıklar ve öbür merkezi yönetim kuruluşları tarafından vilayet özel yönetimlerine aktarılan kaynaklardan bu düzenlemenin yürürlük tarihi prestijiyle kullanılmayan kısımları vilayet özel yönetimlerince hizmeti yaptıran yönetime iade edilecek. Gelir Yönetimi Başkanlığı çalışanının vazife ve sorumlulukları düzenleniyor Teklifte, Gelir Yönetimi Başkanlığına bağlı ünitelerde vazife yapan gelir uzmanları ve gelir uzman yardımcılarının misyon ve sorumlulukları da düzenleniyor. Gelir Yönetimi Başkanlığına ilişkin defterdar takımı, mali ve toplumsal hak ve yardımlar ile başka özlük hakları bakımından vergi dairesi başkanı kadrosuna denk olacak. Düzenlemeye nazaran, 1 Eylül 2024 tarihi prestijiyle takımları kaldırılan "Defterdar Yardımcısı" unvanlı işçi, takım derecelerine uygun olarak Gelir Yönetimi Başkanlığı taşra teşkilatında bulunan Gelir Yönetimi Küme Müdürü kadrolarına başkaca bir sürece gerek kalmaksızın atanmış sayılacak. Anayasa Mahkemesinin iptal kararının münasebetlerine nazaran düzenleme Teklifte, avukatların, Hata Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun kapsamında yükümlü sayılmasına ait kararın Anayasa Mahkemesinin 18 Ocak tarihli kararıyla iptali nedeniyle bir düzenleme yapılıyor. Buna nazaran, avukatların, yalnızca "taşınmaz alım satımı, hudutlu birebir hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması" üzere işlerle sonlu olarak MASAK yükümlüsü oldukları düzenleniyor. Öte yandan düzenlemede savunma hakkı kapsamında icra edilen vazifelerin ve edinilen bilgilerin (meslek sırrı olarak), MASAK yükümlülüğü kapsamında olmadığı vurgulanıyor. Mali Suçları Araştırma Kurulu tarafından verilen idari para cezalarına ait ihtilafların görüleceği mahkeme, sulh ceza yerine idari yargı olarak belirleniyor. TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda kabul edilen Kimi Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile sarsıntı bölgesindeki nüfusu azalan belediyelerin genel bütçeden alacakları hissenin azalması engelleniyor. Buna nazaran, 30 Haziran 2027 tarihine kadar 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen zelzeleler hasebiyle genel hayata tesirli afet bölgesi olarak kabul edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa vilayetlerinde yer alan ve 2023 yılı ocak ayı datalarına nazaran nüfusu azalan belediyeler bakımından 2023 yılı ocak ayı nüfus bilgileri temel alınacak. Bu tarih aralığında 2023 yılı ocak ayı nüfus bilgilerinin geçildiği belediyelerde yüksek olan bilgiler dikkate alınacak. Devlet Dayanaklarının İzlenmesi ve Denetlenmesi Hakkında Kanunu'nda yapılacak değişiklikle, devlet takviyelerinin bildirimi ve denetlenmesine ait yönetmelikler, Cumhurbaşkanınca alınacak karar üzerine yürürlüğe konulacak. Strateji ve Bütçe Başkanlığı, kamu kurum ve kuruluşları, teşebbüslere mali yarar sağlayan uygulamalarına ait her türlü kayıt ve datayı, bünyesindeki bilgi sistemine aktaracak. Başkanlık ve devlet yardımının uygulanmasından sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve hukukî şahıslardan, devlet yardımlarının izlenmesi ve tesirlerinin kıymetlendirilmesi gayesiyle bilgi, evrak, kayıt ve bilgi talep edebilecek. Kelam konusu bilgi, doküman, kayıt ve bilgiler bunlara sahip olan genel idare kapsamındaki kamu yönetimleri ile kamu hükmî kişiliğini haiz kurumlardan da talep edilebilecek. Bu suretle kendisi ile bilgi paylaşılanlar, paylaşılan datanın kapalılığından ve güvenliğinden sorumlu olacak. Ferdî bilgilerin korunması ile ilgili kararları ihlal edenler, türlü kanunlar mucibince bâtın kalması lazım gelen bilgileri ifşa edenler ile bu fıkrada belirtilen maksat dışında kullananlar hakkında Türk Ceza Kanunu ve ilgili öbür mevzuat kararları uygulanacak. Devlet Dayanakları Bilgi Sistemi'nde yer alan her türlü kayıt ve bilgi ile sisteme ait mevcut teknik dokümantasyon ve kaynak kodları, bu hususun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bir protokol ile Strateji ve Bütçe Başkanlığına devredilecek. Düzenleme ile Vilayetler Bankasının sermaye tavanı arttırılarak 9 milyardan 60 milyar liraya çıkarılıyor. Yönetim kurulu üyelikleri Özel yahut kamu ayrımı gözetilmeksizin her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, müşavere şurası üyeliğinde ve komite, heyet, komite ile gibisi organlarda vazife alanlara, kurum içi ve kurum dışı ayrımı yapılmaksızın bu vazifelerinden yalnızca biri için fiyat ödenebilecek. Yürütülen vazifeler nedeniyle huzur hakkı, fiyat, ikramiye üzere her ne isim altında olursa olsun bir ayda yapılabilecek ödemelerin toplam net fiyatı 108 bin gösterge sayısının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak fiyatı geçemeyecek. İlgililere bu fıkrada belirtilen üst sona tabi ödemeler dışında, kelam konusu vazifeler nedeniyle direkt yahut dolaylı olarak rastgele bir isim altında tıpkı yahut nakdi menfaat sağlanamayacak. Yürütülen vazifeler karşılığında ödenmesi öngörülen fiyatlar, ilgili kurum yahut kuruluşlarca brüt meblağları üzerinden gerekli vergi kesintileri yapılarak işçinin asli vazifeli bulunduğu kurumca bildirilen bir emanet hesabına yatırılacak. Bu kapsamda birden fazla misyon alan işçi, fiyat alacağı misyonu asli misyonlu olduğu kuruma beyan edecek. İlgililere mevzuatı uyarınca yapılacak ödemeye ait süreçler bu unsurda belirtilen yöntem ve temeller çerçevesinde asli misyonlu bulundukları kurumlarca rastgele bir vergi kesintisi yapılmaksızın gerçekleştirilecek ve üst hududu aşan ya da fiyat alınamayan vazifelere ait ödeme fiyatları genel bütçe kapsamındaki yönetimlerde genel bütçeye, öteki yönetimlerde ise ilgili kurum bütçesine gelir kaydedilecek. Bu kararlar, belediye liderleri, belediye meclisi üyeleri ve vilayet genel meclisi üyeleri hakkında da uygulanacak. Öbür mevzuatın bu hususa alışılmamış kararları uygulanmayacak. Maddenin uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye Cumhurbaşkanlığı yetkili olacak. Komisyonda kabul edilen AK Parti ve CHP milletvekillerinin önergeleriyle, düzenlemenin genel aydınlatma kapsamında belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri hissesinden yapılacak kesinti oranlarına yönelik 28. hususu tekliften çıkarıldı. Görüşmelerden Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) Lideri Hasan Kaymak, teklifin avukatlara yönelik kararının, Anayasa Mahkemesinin iptal kararının akabinde yine düzenlendiğini söyleyerek, "Sır istemiyoruz. MASAK, avukatın müvekkili ile görüştüğü bir bahiste hiçbir bilgi istemiyor. Avukatların, finansal süreç yaptığında MASAK'ı bilgilendirmesinden ibaret bir düzenleme." diye konuştu. Komisyonda milletvekilleri, her statüdeki kurum ve kuruluşun yönetim kurulu, denetim kurulu, tasfiye kurulu, müşavere konseyi üyeliğinde ve kurul, heyet, komite ile gibisi organlarda vazife alanlara yönelik fiyat sınırlaması uygulanmasını öngören karardaki muğlaklığın giderilmesi talebinde bulundu. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş, teklifin gelecek hafta TBMM Genel Kurulu gündemine gelmesini beklediklerini belirterek, bu mühlet zarfında karara yönelik çalışma yapılmasını istedi. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı İsmail İlhan Hatipoğlu, bu kapsamdaki ödemelerin emanet hesabına aktarılacağını bildirerek, "Emanet hesabına gelecek, kişinin hesabına gitmeden kamu yönetimi o fiyatı aşan kısmı bütçeye gelir kaydetmek suretiyle sonun altında kalmasını sağlayacak." dedi. Hatipoğlu, bu karara yönelik muğlak kalan mevzuları not aldıklarını ve üzerinde çalışacaklarını söyledi.
Muhabir: Seval Ocak