Kardeş Kavgası

  Evvela siz sevgili okurlarima sevgi ve selamlarimi yolluyor ve bir yazimda daha bizi bulusturdugu icin Rabbimize hamd ediyorum. Yaklasik alti aydir profesyonel photo-muhabiri olarak calistigim icin yazi yazmaya pek firsat olmadigim icin bazi haftalarda sizlerin karsisina cikamiyorum ve bu yuzden affiniza siginiyorum. Bugunku yazimda sizlere Kuzey Amerikada bulunan iki devlet arasinda yasanan bir sikintidan bahsedecegim ve yazimin basligindanda bu anlasilacakdir. Evvela sizlere biraz tarihden bahsedecegimki yazinin ana konusu daha iyi anlasilsin. Yaklasik 1500 lu yillarda Avrupalilar Kuzey Amerika kitasina yavas yavas ayak basmaya ve ilgilerini yogunlastirmaya basladilar. Ozellikle Ispanyadan, Ingiltereden ve Fransadan hem ticaret ve hemde yagmalama amacli gemiler Kuzey Amerika sahillerine sik sik gelmeye ve buranin yerli halkiyla temaslar kurmaya basladilar. Bilindigi uzere Amerika kitasinin yerlileri tek devlet anlayisindan uzakda kabileler halinde hayatlarini idame ettiriyorlar ve ozgurce Kuzeyden Guzeye kadar birbirleri ile ticari iliskiler kurabiliyorlardi. Tabiki o zamanlar sinirda gezen gumruk muhafaza memurlari veya guvenlik gucleri yokdu. Yerli insanlar bagli bulunduklari kabile halkina ozgu, sembolikde olsa bir anayasalari vardi. Bunlarin anayasalari genelde bir parca bez uzerine islenmis sembollerden olusurdu.  Bu islemeli bez kusaklara yerliler “Wampum belt” ismini vermislerdi. Uzerlerindeki semboller tarih ve kanunlari temsil icin yol gosterici olarak kullanilirdi. Wampum kusaginin oncesi Aiionwatha veya diger ismi ile Hiawatha olarak bilinen bes yerli kabileyi birlestiren bir yerli birlige dayanmaktadir. Anlasildigi uzere Avrupali insanlarin bahsettigi gibi yerliler kanun nedir, nizam nedir bilmez insanlar degillerdi ve onlarin o gunku sartlarina uygun kulturleri ve kanunlari mevcuttdu. Bununla birlikde basta Ingilizler ve Fransizlar olmak uzere o zamanin Avrupali devletleri Kuzey Amerika kitasini isgal etme yollari ariyorlardi ve bunu yeni dunya duzeninin temellerinin atildigi ilk asamalardan birisi olarakda gorebiliriz zira Kapitalist sistemin sadece kendi bulundugu yerden yani Ingiltereden gucunu arttirmasi dusunulemezdi. Britanya ve Fransa kralligina bagli donanmalara bagli askerler Kuzey Amerika kitasini bir sekilde isgal ettiler ve yerli halka ultimatom vererek ya kralliga bagli kalinacagini veyahutta surgun edilecekleri bildirilerek bir sekilde tehtid edilmis ve bu kanunsuz ve zalim isgalin kabulu zorla dayatilmisdir. 1775 li yillarda Fransizlar ve Britanya kralligi arasinda Kanadayi kim elegecirecek savasi patlak verdi. Isin ilginc tarafi Kanada kisminda hayatini idame ettiren yerlilerin politik cikarlari Amerika tarafinda bulunan yerlilerinkinden farkli oldugundan, Kuzey yerlileri Britanya kralligi tarafinda olmaya karar verdiler ve bir kismida tarafsiz kaldi. Britanya askerleri ile isbirligi yapan yerli kabilenin ismi Mohawkdir. Bu iki Avrupa kralliginin verdigi cok sayida olu ile sonuclanan savasin galibi Britanya kralligidir. Yaklasik 1775 lu yillarin basinda, Fransa ile Britanya arasindaki savasin ardindan Kuzey Amerika kitasinda Avrupalilar arasinda bu sefer cok kanli olacak bir ic savas cikdi ve daha sonralari bu ic savas Fransa kralliginin politikalari sonucu ve Amerikalilarin yaninda almasi ile birlikde uluslararasi bir soruna donusdu. Tarihin kaydettigi bu kanli ic savasin tek sebebi Britanya kralligina bagli kalip kalinmayacagiydi. Guney kisminda yasayan Avrupalilar ve ozellikle Fransizlar Britanya kralligindan bagimsizliklarini almalarinin daha anlamli olacagini ve bu sebeblede savasa hazir olduklarini ilan ettiler. Guzeyde ve Kuzeydeki Avrupalilarin koca kitayi paylasamamalarindan sebebdirki binlerce insan olmus ve yasam yerleri atese verilmisdir. Bu kanli ic savas 1783 yilina kadar devam etmisdir ve sonucunda Guneydeki George Washington altindaki sivil halk galip gelmis ve bagimsizliklarini ilan etmislerdir. Tarihe American Revolution olarakda gecen bu kanli ic savas sonucu Britanya kralligi Kuzey Amerikada guney kisimlarda etkisini kaybetmis ve sadece Kanada kisminda etkisini devam ettirmisdir. Bu sebebdendirki Kuzey Amerika kitasi ikiye bolunmus ve Kanada ve Amerika isminde iki devlet ortaya cikmisdir. Tarihden kalan bu hesaplasma gunumuze kadar devam edegelmis ve Kanada devleti siyasi politika olarak Ingiltereye bagliligina her defasinda ilan etmisdirki, Kanadanin anayasasinda devletin basinin Ingiltere kralicesi oldugu bugun bile kanunda yerini korumaktadir. Donalt Trump’in ABD nin yeni baskan secilmesi mutakibilinde, Ingiltere ile ABD pentagon yanlilari arasinda soguk savas donemlerini aratmayacak bicimde surtusme cikmis ve Kanada bu surtusmede Ingilterenin yaninda yer aldigini ilan etmisdir. Bu sebebdendirki Trump yonetimi NAFTA anlasmasinin tekrar gozden gecirilmesini ve gerekirse Kanada ile cogu basliklarin iptal edilmesini dahi goze almisdir. Bu soguk savas Kanadanin en buyuk ucak yapim sirketi olan Bombardier ile Amerikanin Boeing sirketlerine sicramisdir. Iki uc hafta oncesinde, Boeing, Bombardier sirketinin ABD devletinden haksiz kazanc  sagladigini iddia edip konuyu Amerikan Kongresine tasidi ve sonucda yuzde 220 yi asan TARIFF uygulamasina gecilip Trump kabinesi tarafindan Bombardier sirketine karsi adeta bir savas baslatildi. Sonuc olarak, Bombardier sirketi Ingiltere hukumetinin araya girmesi ile Airbus sirketi ile anlasma saglayarak Amerikadaki islerine devam karari aldi ve bu siyasi surtusmeden yara almadan simdilik kurtuldu. Tarihden gelen bu olaylar, Avrupalilarin herdaim cikarlari ugruna birbirleri ile dahi savasmakdan geri durmayacagini bizlere ogretmektedir ve bu sebebdendirki bizler, ortadogudaki kardes insanlar birlesmeli ve tek vucut olmaliyizki karsimizdakilerinde zayifliklari ortaya ciksin. Yoksa, bugun cografyamizda devam ede gelen tum kotu olaylari bitirecek care olarak gorulen yabanci gucler bolgeye hicbir zaman refah getirmeyecek olup aksine atese benzinle gideceklerdir cunku onlar icin tek sey vardir o da kendi cikarlari. Saygilarimla Yusuf Basaran