Kars’taki “Gemli Tabya” turizme kazandırılmayı bekliyor

AA KARS (AA) - Kars Çayı'nın aktığı Dereiçi mevkisindeki vadinin üst kısmında makineli tüfek mevzisinin bulunduğu tabya, at nalı ve hilali andırmasıyla dikkati çekiyor. Kerim Paşa tarafından 1854'te yaptırılan, Ruslar ve Ermenilerle yapılan savaşlarda kullanılan tabyanın duvarları yıkılmış, belli noktaları define avcıları tarafından kazılmış ve bir kısmı hayvan barınağı yapılarak adeta talan edilmiş durumda. Düzgün kesilmiş bazalttan bordür süslemeli, "Kerim Paşa Tabyası" olarak da isimlendirilen yapının cephe duvarları, geçmişten bugüne epey sağlam biçimde ulaştı. Gemli, Kars Kalesi'ne doğu istikametinden gelecek ataklardan korumak hedefiyle yapılmış en yakın tabya. "Ruslara karşı savunma amaçlı yapılmıştır" Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Orta Çağ Tarihi Ana Bilim Kolu'ndan emekli Dr. Öğretim Üyesi ve tarih araştırmacısı Gürsoy Solmaz, AA muhabirine, Kars'taki 46 tabyadan biri olan, "Gemli ya da Kerim Paşa" olarak isimlendirilen tabyanın askerler tarafından yapıldığını söyledi. Solmaz, "13 kısımdan oluşan tabyanın kuzey kısmı açık, başka kısmı at nalı yahut hilal biçimindedir. Bu imal haliyle de Anadolu’daki tabyalar içerisinde özellik gösterir. Yalnızca Erzurum Palandöken'deki tabyalarla benzerliği vardır. Ruslara karşı savunma hedefli yapılmıştır. Kerim Paşa, buradaki savunmayı dışarı çıkıp bizatihi yapmak istese de muhalif arkadaşları ona mani olmuşlardır. 1853-1855 Kırım Harbi olarak isimlendirilen devrin yapısıdır." diye konuştu. Vatan şairi Namık Kemal’in de birebir yıllarda Kars’ta bulunduğunu hatırlamaları gerektiğini belirten Solmaz, kelamlarını şöyle tamamladı: "İşte o savaşın getirmiş olduğu gerilim, baskı, tansiyondur ki bu savaşın sonunda yapılacak olan 93 Harbi'yle Kars kaybedilince Namık Kemal, 'Vatanın bağrına düşman dayamış hançerini/Yok mudur kurtaracak bahtı kara maderini?' diyecektir. Hasebiyle bu tabyanın yapıldığı periyotta şair Namık Kemal de Kars’ta ikamet etmektedir. Şairliğini de bu tabyaların olduğu coğrafyada başlatacaktır. Tabyamızın üst tarafı toprakla örtülü ve 3 metreden fazla toprak olduğu biliniyor. Kente yakınlığı nedeniyle taş ocağı olarak kullanılmış. Gönül ister ki ilgililer, burayı düzenlesinler, turizme kazandırsınlar. Böylelikle Kars, tarihinin nişanesi olarak günümüze kadar gelmiş olan bu Kerim Paşa Tabyası'nı ziyaretçilerine, hayranlarına tanıtmış olsun."
Muhabir: Cüneyt Çelik