Kuzey Kutbu’nun eşsiz ekosistemi: Arktik Okyanusu

AA SVALBARD (AA) - Arktik okyanus sistemi, bölgeyi eşsiz kılan birçok özelliği de ekosistemi içinde barındırıyor. Sığ su ve derin su dinamikleri, dönemsel uzun müddetli aydınlık ve karanlık süreçlerdeki ışık düzeyleri ve eriyen buzullardan gelen tatlı su kaynakları üzere özellikleriyle öne çıkan kutup ekosistemi, gezegenin hiçbir yerinde bulunmayan eşsiz endemik canlılara da konut sahibi oluyor. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü uyumunda bu yıl dördüncüsü düzenlenen Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferi'nde Türk bilim insanları, arktik ekosistemindeki deniz memelilerinin müşahedelerini de gerçekleştirdi. AA muhabirinin derlediği bilgiye nazaran, yaklaşık üçte ikisi okyanuslardan oluşan Kuzey Kutbu, pek çok canlıya da mesken sahipliği yapıyor. Arktik deniz memelileri, 1,6 milyon yıl evvel karadaki misal tiplerin kitlesel yok oluşundan kurtularak, deniz göğüslü ve yırtıcıları olarak bu büyük faunada ömrünü sürdürüyor. Arktik Okyanusu'nda bulunan ve seferin seyrinin de gerçekleştiği Barents Denizi de bu okyanusun en varlıklı alanlarından birisi olarak öne çıkıyor. Sefere katılan bilim insanları, ömrünü bölgede sürdüren en bilindik çeşitlerin başında gelen kutup ayılarının yanı sıra kambur ve minke balinaları, beyaz balina (beluga), mors kolonileri, fok çeşitleri ve puffin, kara ayaklı martı üzere birçok kuş tipinin de müşahede çalışmalarını gerçekleştirdi. "Son devirde canlılıkta bir azalma görüldüğünü rahatlıkla görebiliyoruz" Arktik Okyanusu'nda çalışmaları yürüten takımın başkanı Prof. Dr. Ersan Başar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, rotalarında bulunan örnekleme noktalarında yaptıkları çalışmaların yanı sıra deniz memelilerinin müşahedelerini de gerçekleştirdiklerini söz etti. Prof. Dr. Başar, "Deniz memelilerinin bilhassa son devirde bulundukları bölgelerde ağır aktivite göstermediklerini de görüyoruz." dedi. Gözlem noktalarında bulunan en kıymetli canlıların balinalar ve kutup ayıları olduğunu aktaran Başar, "Balina, beyaz balina ve kutup ayılarının müşahedelerini yapıyoruz. Bilhassa son periyotta canlılıkta bir azalma görüldüğünü rahatlıkla görebiliyoruz." görüşünü kaydetti. Balinaları ekseriyetle kümeler hainde gördüklerini lisana getiren Başar, şu bilgileri verdi: "Pek çok balina kümesinin beslenmek için aşikâr noktalara geldiğini görüyoruz. Nadiren balinaları tek görüyoruz. Lakin beyaz balinalar her vakit birebir bölgelerde ve küme olarak yüzüyor ve besleniyorlar. Arktik bölgenin değişmez tiplerinden bir tanesi de kutup ayıları. Bilhassa genç bireyler, yani yavrular aile halinde dolaşıyorlar. Kutup ayıları bilhassa ağır olarak foklarla besleniyor. Foklarla beslendiği noktalar suyun içerisinde biraz sıkıntı lakin kovalayabiliyorlar fakat maalesef foklara yetişemiyorlar. Buzların üzerinde ve karada onlar için çok rahat oluyor. Buzun üzerinde bekliyorlar ve birtakım notlarda deniz buzunda bulunan deliklerin başında fokların oradan çıkmasını bekliyorlar ve buradan çıkan fokları direkt olarak avlayabiliyorlar."
Muhabir: Şebnem Coşkun