MİTHAT YURDAKUL Ankara

Maden sektöründen devlet hakkı olarak 2020’de 1.2 milyar lira tahsil edilirken, bunun 216.5 milyon lirası doğrudan büyükşehir olmayan illerde yerel yönetimlere aktarıldı. Bu yılın ilk 3 ayında madende 1.2 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşılırken, Çin, ABD, İspanya, Belçika, Bulgaristan, Suudi Arabistan, İtalya, İsrail, Hindistan ve Romanya en çok ihracat yapılan ülkeler oldu.

Kovid – 19 pandemisinin en etkili olduğu 2020’de 4.27 milyar dolarlık ihracata imza atan maden sektörü, istihdama ve yerel yönetimlerin kalkınmasına katkı sağladı. Türkiye’de 150 bin kişiye doğrudan, 600 bin kişiye de dolaylı istihdam sağlayan maden sektöründen devlet hakkı olarak 1.2 milyar lira tahsil edilirken, bunun 216.5 milyon lirası doğrudan büyükşehir olmayan illerde yerel yönetimlere aktarıldı.

İhracat azaldı

2019’da tüm maden grup ve cinslerinden toplam 696 milyon ton üretim yapılarak yaklaşık 150 bin kişiye doğrudan, 600 bin kişiye de dolaylı istihdam sağlanırken, 2020’de, 2019’da retilen miktar üzerinden 1.2 milyar lira devlet hakkı tahsil edildi. Devlet hakkının 216.5 milyon lirası bu yılın ilk 3 ayında büyükşehir olmayan illerde yerel yönetimlere aktarılarak, yerel kalkınmaya destek olundu.

2020’de pandeminin etkisiyle maden sektörü ihracatında bir miktar azalma olurken, sektör geçtiğimiz yılı, 190 ülkeye yaptığı 4.27 milyar dolarlık ihracat rakamı ile kapattı. Bu yılın ilk 3 ayında ise 1.2 milyar dolarlık bir ihracat rakamına ulaşılırken, Çin, ABD, İspanya, Belçika, Bulgaristan, Suudi Arabistan, İtalya, İsrail, Hindistan ve Romanya en çok ihracat yapılan ülkeler oldu.

Üretim olmasa da…

Maden Kanunu gereği, 81 ildeki işletme izni bulunan tüm maden işletme ruhsatlarından maden cinsi ayırt etmeksizin, sahada üretim yapılmasa dahi her yıl devlet hakkı alınıyor. Devlet hakkının miktarı, yıllık olarak belirlenen ve maden cinsine göre değişen ruhsat bedelinden az olamazken, devlet hakkı tutarını maden grubu, maden cinsi, tenör, kalite, kalori gibi özellikler ile piyasada gerçekleşen satış fiyatları belirliyor.

İşletme izinli maden işletme ruhsatlarına ait devlet hakları bir sonraki yıl tahakkuk ediyor. Ruhsat sahipleri tarafından ödenen devlet haklarının, yüzde 50’si Hazine’ye giderken geri kalan kısmı ise büyükşehir olmayan illerde il özel idareleri ve ruhsatın bulunduğu bölgedeki altyapı yatırımlarında kullanılmak üzere doğrudan ilgili ilçenin köylere hizmet götürme birlikleri hesabına aktarılıyor.