“Medea-Material”, savaşlarda bayan ve çocukların hayattan koparılmasını sahneye taşıyor

AA

ANKARA (AA) - Ankara ve İstanbul DT ortak üretimi Medea Material, mapping ve hareketli ışık tasarımı ve şiirsel anlatımıyla savaşın dünyaya verdiği ziyanı gözler önüne seriyor.

Oyunun dekor tasarımı Murat Gülmez, kostüm tasarımı Funda Çebi, ışık tasarımı Yakup Çartık, sinevizyon mapping tasarımı Can Akyürek, dramuturjisi Ali Berktay tarafından yapıldı.

İzmir Bornova Bozkurt Kuruç Sahnesi'ndeki temsili öncesinde oyunun usta yönetmeni Ayşe Emel Mesci ve başrol oyuncusu Sükun Işıtan, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Mesci, 1991'de Marsilya Akdeniz Tiyatro Enstitüsü'nün düzenlendiği programda tanıştığı Müller'in postmodern muharrir olarak nitelendirildiğini, ama muharririn kendisini o denli tanımlamadığını belirtti.

Dönemin tragedya çağı olduğunu fakat tragedya muharrirlerinin yetişmediğini, direktörlerin ise eski metinlere başvurarak, tarihî determinizm üzerinden hususları yorumladıklarını anlatan Mesci, "Heiner Müller, tarihî determinist bir müelliftir ve bütün kalıpların dışındadır. Onun metinleri drama metinleri değildir. Müller, dünyayı kucaklayan, tarihi mitolojik bahislerin üst üste yığılarak geldiği süreci gören bir müelliftir. İnandığı dünya görüşü, olacakları gösterdi, onlar da oldu." diye konuştu.

"Çocuklar savaşta öldürülüyor ve biz bunun için susuyorsak, 'Biz kimiz?' sorusunu sorarım"

Mesci, Müller'in oyunu yazdığında çift kutuplu dünya olduğunu, İkinci Dünya Savaşı'nda babasının Yahudi olmadığı halde tutuklama kampına götürüldüğünü aktardı.

"Yedi sekiz yıldır üzerinde çalıştığım bir projeydi. Devlet Tiyatroları'nda sahnelenmesi çok değerli. Çağımızın avangart tiyatrosunun temsilcilerine yer açmamız lazım." diyen direktör Mesci, Medea Material'da seyircinin acılarla yüzleştiğini tabir etti.

Mesci, oyunda yer alan mitolojik tabirlere ait de şunları kaydetti:

"Oyunda 4 olay var. Yağmalanmış kıyı, medea material, medea play, argonotlu görüntü. Mitolojide 'Gürcistan, Kafkasya, Karadeniz'in karşı kıyısında olan coğrafyada ne oldu, argonotlar kimdi?' sorusu gündeme gelir. Müller, argonot gemisini mitolojinin birinci sömürgeci gemisi olarak nitelendiriyor. Altın postu da sömürgelerden elde edilen, yağmalanan ganimet olarak nitelendiriyor. Medea ise oyunun anlatıcısı ve merkezindeki karakter. "

Mesci, oyunda Medea'nın iki çocuklu kocasına aşık biri olduğunu, lakin birebir vakitte dünyayı temsil ettiğini belirterek, "Bugün dünyada ve ülkemizde çok sayıda bayan ve çocuk öldürülüyor. Bosna'da yaşandı, Filistin'den, Orta Doğu'dan her gün acı haberler duyuyoruz. Şayet çocuklar savaşta öldürülüyor ve biz bunun için susuyorsak, 'Biz kimiz?' sorusunu sorarım. Şayet sanat bir araçsa ki, Devlet Tiyatroları halkın eğitimi için kurulmuş 75 yıllık bir çınar, burada bu mevzuları sahneye taşımamız gerekiyor. Ülkemiz kanıyla bedel ödemişlerin tarihi." değerlendirmesinde bulundu.

"Medea bence dünyayı simgeliyor"

Oyunda "Medea" karakterini oynayan, DT Genel Müdür Yardımcısı Sükun Işıtan, yazım, reji ve oyunculuk açısından alışılan üslupta bir oyun olmadığını, yapıtın dünya ve beşere dair önemli tenkitleri olduğunu söyledi.

"Oyun, eleştirdiği hususlara tahlil sunmuyor. Seyirciye 'Bunu daima bir arada yaşıyoruz' diyor. Sahnelenmesi sıkıntı bir oyun. Ayşe Emel Mesci, Müller hayranı ve yıllardır yapmak istediği oyunu bu sefer seyirciyle buluşturdu. Oyunumuz güzel tenkitler aldı. Güzelin hududu yok ancak biz yanlışsız bir şey yaptığımızdan eminiz." diyen Işıtan, oyunun kavranmasının sıkıntı olduğunu belirtti.

Işıtan, Antik Yunan'dan gelen bir arketip olan Medea'nın iki çocuklu, kocası tarafından aldatılan bir bayan olduğunu ve kocası evlenmek istediğinde intikam için çocuklarını öldürdüğünü anlattı.

Sükun Işıtan, şunları kaydetti:

"Medea, bence dünyayı simgeliyor. Dünyada, çocuklar pervasızca öldürülüyor. Birçok seyirci, oyunda alışılagelmiş bir karakterle karşılamayı düşünüyor fakat burada 'material'ın altı çizilmesi gerekiyor. Müellif, 'Kendi çağınızdan hangi malzemeleri oyuna katabiliyorsanız katın' diyor. Bugün Suriye, Filistin, Ukrayna'da savaş yaşanıyor. Oyunda bu savaşlara yönelik çok şey söyleniyor. Bitmeyen bir savaş, kendi çocuklarını daima öldüren bir sistem. Muharrir, İkinci Dünya Savaşı ve Yahudi katliamına dikkati çekmiş ancak bugün o günün mazlumları, bugünün zalimleri pozisyonuna geldi. Tiyatro bunu görmezden gelemez. Kendilerine zulüm yapılan beşerler, daha sonra diğerlerine bu zulmün katbekat fazlasını yapıyorlarsa doğal biz de bunun altını çizmek zorundayız."

2,5 ayda günde 12 saat çalışarak oyuna hazırlandıklarını lisana getiren Işıtan, oyunun prömiyerinin İstanbul Kültür Sanat Vakfınca (İKSV) düzenlenen 28. İstanbul Tiyatro Şenliği'nde yapıldığını belirtti. Işıtan, İKSV'nin birinci şenliğinde 18 yaşında sahneye çıktığını, bugün ise DT sanatkarı olarak şenlikte yer almanın kendisi için değerli olduğunu vurguladı.

Oyunun, İstanbul ve İzmir'in akabinde Ankara'da da izleyiciyle buluşacağını aktaran Işıtan, yurt dışındaki şenliklerden de talep aldıklarını söyledi.

Muhabir: Yasemin Kalyoncuoğlu