Parlamenter Sistem mi? Başkanlık Sistemi mi?
Devlet, insan topluluklarının düzen ve intizam içinde, huzur içinde yaşamaları için bir araçtır. İdari sistemi deneme yanılma yoluyla şekillenmiş birkaç isim adı altında bilinmektedir. Aslında Peygamberlerin asli vazifelerinden biri de hayatın içinde adil bir yaşamı hâkim kılmaktır. Bunu tanımayan toplumlarda ise Demokratik düzen, Sosyalist düzen, Parlamenter ya da Başkanlık sistemi gibi sistemler ile devlet yönetilmektedir. Her toplumun kendi özgü birikimleri, tarihi yönetim akışına göre, kültür ve inancına göre bir yönetim tarzını tercih ediyorlar.
Parlamenter sistemin aksaklı yanları
*Koalisyon Hükümetleri,
*Seçim barajları,
*Yasama erkinin işlevsizliği,
*Vekillerin Bakanlık hevesleri,
*Parmak kaldır-İndir seviyesizliği,
*Yüzde 30-40 ile Başbakan olma imkanı
*Vekil adayları liste usulü olduğu için, tanınmayan bilinmeyen kimselere oy veriliyor.
*Başbakan çok güçlüdür.
*Bütçeyi de, yasaları da hükümet yapıyor, Meclis ise bir anlamda noter görevini görüyor.
Başkanlık sisteminde ise,
*Meclis daha özgür çalışır,
*Vekiller Bakan olamaz, dolayısıyla yürütmede gözü yoktur,
*Dar bölge sistemiyle daha layık vekiller seçilir(550 bölge sistemi)
*Meclis de başkanı düşürebilir, Başkan da Meclisi fes edebilir, ama birlikte seçime giderler,
*Yasaları da Bütçeyi de Meclis yapıyor,
*Meclis denetim görevini daha etkili yapabiliyor,
*%51 ile güçlü bir Başkan ve daha ehil bir Yürütme oluşur,
KİMLER BAŞKANLIK SİSTEMİNİ İSTEMEZ?
*Küçük partiler,
*Uç siyaset yapanlar,
*Irkçılık yapan partiler,
Çünkü bu sistemde koalisyon hayalleri kurulamaz, ama meclise girmeleri daha kolay, baraj sistemi olmadığı için. Nitelikli vekilin seçilme hatırı için dahi olsa Başkanlık sisteminin gelmesi için çalışmaya değer diye düşünüyorum. Düşünün ki bir ilçede dört partiden birer vekil adayı var, bir kere hemen hemen herkesin o vekili tanıma fırsatı vardır. Dolayısıyla bu dört aday arasında en layık olanı Meclise göndermek daha kolay olur. Bu şekilde seçilen vekil seçmenine karşı kendini daha da sorumlu hisseder. Bu usulle seçilen vekili takip etmek, ona ulaşmak daha kolaydır. Her ne kadar yasama yürütme yargı erki olarak devletin bağımsız organları olsa da aslında Meclis yasama organı olarak bir adım öndedir, eğer özgürce çalışabilirse tabi, Anlattığım gibi Başkanlık sisteminde parlamento daha da özgür çalışır. Bu işin duayen hocalarından olan Prof. Dr. Burhan Kuzu’yu dinledikten sonra özet olarak okuyucularımla paylaşmak istedim, tercih sizindir.