Selçuklu Meydan Mezarlığı’nda tahrip olan 80 mezar taşı restore edildi

AA BITLIS (AA) - İlçede 210 dönüm alanı kaplayan tarihi mezarlıktaki hafriyat çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle Ahlat Müze Müdürlüğü başkanlığında, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Kulaz'ın bilimsel danışmanlığında yürütülüyor. "Anadolu'nun Orhun Abideleri" olarak nitelendirilen, üzerindeki motifler, yazılar ve süslemelerle her biri sanat yapıtı niteliği taşıyan mezar taşlarının bulunduğu tarihi alanda hem daha evvel tespit edilen mezarlar restore ediliyor hem de yenileri ortaya çıkarılıyor. Bu yıl, mezarlıktan geçen ve 1. Dünya Savaşı sırasında yapıldığı bedellendirilen, 470 metre uzunluğunda ve 10 metre genişliğindeki Ahlat-Tatvan yolunun üretimi sırasında yaşanan tahribatın izlerinin silinmesine yönelik çalışma gerçekleştirildi. Alanında uzman akademisyenlerin yürüttüğü çalışmada, yolda tahrip olan 80 mezar taşı restore edildi, şahideli (Baş ve ayak kısmında üzerinde yazı ve süslemelerin yer aldığı dikili taşın bulunduğu mezar), şahidesiz (Baş ve ayak kısmında dikili taş olmayan mezar) ve yer altı oda üzere farklı tiplerde 15 mezar ortaya çıkarıldı. Dr. Öğretim Üyesi Kulaz, AA muhabirine, mezarlığı hem ziyaretçilere açık tutmak hem de yangın tehlikesini ortadan kaldırmak emeliyle birinci etapta ot paklığı yaptıklarını söyledi. Mezarlıktaki derede 2022'de başlattıkları hafriyat çalışmalarına bu yıl da devam ettiklerini anlatan Kulaz, şöyle konuştu: "1. Dünya Savaşı'nda açıldığı söylenen ve uzun yıllar boyunca kullanılan Ahlat-Tatvan yolunun imali sırasında çok büyük bir tahribat meydana gelmişti. Bu yıl tahribatı rehabilite etmeye yönelik çalışmalarımızı sonlandıracağız. Bu alanda çok kıymetli aralık katettik. 80 mezar taşının onarımını gerçekleştirdik. Yüzey toprağını aldıktan sonra 15 yeni mezar taşı ortaya çıktı. Kimilerinin onarımını, kimilerinin da konservasyonunu yaptık. Kazıya başladığımızda aciliyet arz eden noktalarda da onarım ve konservasyon çalışması yaptık. Bu bağlamda ikisinin onarımı ve birinin de konservasyonunu yaptığımız 3 akıta (oda mezar) müdahale ettik. Müdahale ettiğimiz 80 mezar taşının 15'i de kırıktı. Onların da birleştirme sürecini yaparak özgün yerlerine yerleştirdik. Bunların tamamı yaklaşık 470 metre uzunluğa ve 10 metre genişliğindeki dere olarak tabir ettiğimiz yoldaydı. Kısmen yamaçlara yığılmış, devrilmiş ve toprak altında kalmıştı." "Restorasyonu gerçekleştikçe burası çok daha hoş hale geliyor" İki dönümlük alanda yer düzeltme süreci yaptıklarını belirten Kulaz, "Bakanlığımızın yeni başlattığı projeler kapsamında 4 yıl içinde Selçuklu Meydan Mezarlığı'nın her alanına müdahale ederek çalışma gerçekleştirmek ve mezarlığın tamamını ziyarete açık hale getirmek istiyoruz. Bütün mezar taşlarına müdahale edeceğiz, ortaya çıkan yeni mezarları özgün durumlarına kavuşturacağız. Böylelikle mezarlıktaki çalışma büsbütün nihayete erecek." diye konuştu. Bu yıl ortaya çıkardıkları 15 mezardan 8'inin çocuklara ilişkin olduğunu, çalışmalar devam ettikçe bunun üzere mezarlara yeniden rastlayacaklarını kaydeden Kulaz, şahideli ve sandukalı mezarların yanı sıra alanda 180'e yakın yer altı oda mezarlarının da bulunduğunu tabir etti. Kulaz, "Yer altı oda mezarlarının üst örtüleri yıkılmış. Kalıntılardan bunların tonuz örtülü olduğunu biliyoruz. Gördüğünüz tonozlu yapı da örneklerinden biri. Aslında burada yan yana 3 yer altı oda mezarı var. Evvelce burası harabe dere olarak diye bilinirdi. Artık artık yeşilliğiyle herkesin gelip özçekim yaptığı bir yer haline geldi. Bu bizi çok memnun ediyor. Onarımı gerçekleştikçe burası çok daha hoş hale geliyor." dedi.
Muhabir: Şener Toktaş