Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen, Balkanlar’da, Türkçe’nin bölge dillerinden olumsuz yönde etkilendiğini ancak Türkiye’de eğitim gören öğrencilerin ülkelerine döndüklerinde Türkçe’yi doğru konuşmalarının sevindirici bir gelişme olduğunu söyledi.
Sakarya Üniversitesi’nde (SAÜ) düzenlenen ‘2. Uluslararası Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni’nde konuşan İsen, Türk dilinin Balkanlar’daki durumunu değerlendirdi.
Balkanlar’da Türkçe’nin edebiyat diline dönüşmesinin 2. Bayezid dönemine rastladığı belirten İsen, “Osmanlı Devleti’nde aşağı yukarı 3 bin 180 şair var. 3 bin 180 kişinin 680’i İstanbul doğumlu, 800 şair ise Rumeli doğumludur. İlk dönem şairlerinin büyük ölçüde Balkan kökenli olduğu görülür. Balkanlar’ın sosyal hayata sağladığı katkı açısından bu ilgi çekici bir örnek. 19. yüzyıldan itibaren yazı dili itibariyle bölge suskunluk dönemi yaşamaya başlıyor. Daha sonra sosyalist yönetimler gelmiştir. Sosyalist dönemde Türkçe bilen ve konuşanlar ciddi baskı altında kalmıştır.” diye konuştu.
Balkanlar’da Türkçe’nin bölge dillerinden olumsuz yönde etkilendiğini ifade eden İsen, Türkiye’de eğitim gören öğrencilerin ülkelerine döndüklerinde Türkçe’yi benimsemelerinin ve doğru kullanmalarının sevindirici bir gelişme olduğunu vurguladı. Kosova Anayasa Mahkemesi’nin iki üyesinin Türkiye’de daha önce doktora yaptıklarını hatırlatan İsen, Türkiye’de eğitim gören kişilerin Balkanlar’da görev almasının mutluluk verici olduğunu dile getirdi.
Balkanlar’da halkın büyük çoğunluğunun Türk televizyonlarını izlediğine işaret eden İsen, şöyle konuştu: ”Zaman zaman şikayet ettiğimiz televizyon dizileri Türkçe’nin öğretilmesi konusunda çok fonksiyonel ve işe yaramaktadır. Sadece Balkan ülkelerinde değil, Orta Doğu ve Orta Asya’da da izlenmektedir. Bölgede dizinin kahramanları flaş isimlerdir. Bazı dizi kahramanları bu ülkelere gitse sokakta yürüyemez. Türkiye’deki ilginin çok ötesinde ilgiyle karşılanıyorlar. Diziler doğal olarak bölgede Türkçe’nin gelişimine olumlu katkı sağlamaktadır. Olumsuz bir durum da var. Bölgede çıkan Türkçe yayın organları bugün artık çıkmıyor. Öğrenci değişim projeleri, turizm, televizyon dizileri ve benzer faaliyetler bölgeyle ilişkiler konusunda yeni bir tabloyu karşımıza çıkardı.”
