Sırçalıtepe’de 9 bin 600 yıl evvel kullanılan obsidiyen aletler günlük ömrü anlatıyor

AA NIĞDE (AA) - Hafriyat Heyeti Lideri ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Tarih Öncesi Arkeolojisi Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Semra Balcı, AA muhabirine, höyüğün Kayırlı köyü hudutlarında Göllü Dağı volkanik kompleksinin içerisinde yer aldığını söyledi. Bölgede 2016'da yapılan yüzey araştırmalarında bilhassa obsidiyen işliğinde ve yerleşme dolgusuna rastlanılan alanda bol obsidiyen bulunduğunu ve bunun üzerine hafriyat çalışmalarına başlanmasına karar verildiğini belirten Balcı, birinci hafriyat çalışmalarının 2019'da başladığını ve kesintisiz devam ettiğini anlattı. "Henüz ana kayaya kadar ulaşamadık" Balcı, İstanbul Üniversitesi başkanlığında yapılan hafriyat çalışmalarında Karadeniz Teknik, Hacettepe ve Mimar Sinan üzere üniversitelerden uzmanın yer aldığını belirterek, şunları kaydetti: "Yerleşme, çanak çömleksiz Neolitik Periyoda, yani Neolitik Periyodun erken evresine tarihleniyor. Hem obsidiyen işlik alanından hem de yerleşme alanından yapılan radyokarbon tahlillerine nazaran, yerleşme alanında gelen tarihler, günümüzden evvel 9 bin 600-9 bin 300 aralığına karşılık geliyor. İşlik alanından gelen tarihlendirmeler de günümüzden evvel 9 bin 300 ile 9 bin 50 ortasına denk geliyor. Münasebetiyle höyük üzerinde en az 550 yıllık çanak çömleksiz Neolitik Periyoda tarihlendirilen bilgilerin olduğunu şimdiden biliyoruz. Şimdi ana kayaya kadar ulaşamadık. Hafriyat çalışmalarımız devam ettiği süreçte daha eskiye tarihlendirilen dataların geleceğini de iddia ediyoruz.” Sırçalıtepe'nin pozisyonunun obsidiyen kaynaklarına yakın olması açısından kıymet taşıdığını vurgulayan Balcı, bu pozisyonundan ötürü höyüğün obsidiyen işliği ve yerleşme ilgilerine dair bilgi verebilecek bölgede tek yerleşim alanı olduğuna dikkati çekti. "Sırçalıtepe'de yaşayanlar, obsidiyeni birçok alanda kullanmış" Balcı, höyüğün şu anda Niğde'nin en eski yerleşik hayatını gösteren bilgileri barındırması açısından da dikkati çektiğini lisana getirerek, şöyle konuştu: "Höyükte bulunan obsidiyen aletler, gündelik aktivitelerinde ne işlerde kullanıldığını anlatmakta. Ok uçları, avcılık faaliyetlerinde kullanıldığını gösteren alet gruplarımız. Kesici aletler ise hasat işlerinde kullanılmış olabilir. Kazıyıcılar bilhassa deri ve ahşabın işlenmesinde kullanılmış aletler. Delici aletler yeniden deri, ahşap üzere birtakım gereçleri delme işlerinde kullanılan aletler olarak söyleyebiliriz. Sonuç prestijiyle bütün günlük aktivitelerinde neler yaptıklarını obsidiyen aletlere bakarak söyleyebiliyoruz. Sırçalıtepe'de yaşayanlar, obsidiyeni günlük hayatın aktivitelerinin birçok alanında kullanmış." Höyükte, çeşitli aletlerin ve birtakım sembolik eşyaların imalinde perlit üzere başka volkanik kayaçların yanı sıra hayvan kemiklerinin de kullanıldığını söz eden Balcı, hayvanların kemiklerinden yapılan "biz" (sivri uçlu bir alet) ve iğnelerin sepetçilik ve çeşitli delme işlerinde kullanıldığını söyledi. Balcı, bölgenin yaşama çok uygun ve hayvan çeşitliliğinin fazla olduğuna işaret ederek, uzmanlar tarafından yapılan incelemede, bölgede en fazla koyun ve keçi, sonra sığır daha sonra geyik, tavşan, tilki, kuş ve küçük kemirgenlere ilişkin kemiklerin bulunduğunu bildirdi. Mimari kalıntıların olduğu alanda, kerpiç duvarlı ya da taş ve kerpiçin bir ortada kullanıldığı duvarların bulunduğu dörtgen planlı, bitişik tertipte yapıları ortaya çıkardıklarını belirten Balcı, yapıların içerisinde fırın ya da ocak olarak isimlendirdikleri pişirme alanlarının da yer aldığını söyledi.
Muhabir: Abdullah Özkul