TBMM Başkanı Kurtulmuş: Küresel sistemin kendisi sıkıntıların kaynağı haline gelmiştir

AA

TBMM (AA) - Kurtulmuş, resmi ziyaret kapsamında bulunduğu Kuzey Makedonya'da, Kalkandelen Üniversitesi'ndeki "Yeni Global Sistem Arayışı Konferansı"nda konuştu.

Yaşanılan meselelerin, dünyanın her bölgesini, ülkesini, bütün halkları yakından ilgilendirdiğini belirten Kurtulmuş, meselelere yönelik tahlillerin de global olması gerektiğini vurguladı.

Sorunların derinlikli ve çok taraflı yaklaşımlarla çözülebileceğini söz eden Kurtulmuş, dünyada açlık ve kıtlık probleminin yaşandığını lisana getirdi.

İnsanların bir bardak pak suya, bir lokmaya muhtaç olduğuna dikkati çeken Kurtulmuş, dünyanın birçok yerinde çeşitli nedenlerle yaşanan kitlesel göç hareketlerinin insanlığı tehdit ettiğini belirtti.

Numan Kurtulmuş, savaşların, tansiyonların, çatışmaların, iç savaşların her ülkeyi ilgilendiren meseleler haline geldiğine dikkati çekti.

Küresel iklim ve etraf krizinin de dünyanın her yerini ilgilendirdiğini anlatan Kurtulmuş, "İklim değişikliğinin artık çabucak her yeri yakından etkilediğini, bunun devasa meseleler haline geldiğini biliyoruz." diye konuştu.

Dünyada öbür problemlerin da olduğunu aktaran Kurtulmuş, yeryüzünde kozmik pahaların büsbütün ortadan kaybolduğunu söyledi.

"Küresel sistemin kendisi sıkıntıların kaynağı haline gelmiştir"

Filistin'de devam eden İsrail'in saldırganlığını, soykırım ve sistematik savaş kabahatlerini, yeryüzünde temel insani bedellerin aşınmaya uğramasının göstergesi olarak nitelendiren Kurtulmuş, "İnsan haklarından, insan onurundan, milletlerin egemenliğinden, halkların bağımsızlığı ve özgürlüğünden bahseden milletlerarası öğretinin tamamı iflas etmiş, çöp tenekesine atılmıştır. Artık memleketler arası hukuk çerçevesinde problemleri çözebilecek bir global iradenin olmadığını çok açık bir biçimde görüyoruz. Global sistem, sorun çözmenin ötesinde bizatihi kendisi meselelerin kaynağı haline gelmiştir." değerlendirmesinde bulundu.

Rusya-Ukrayna savaşının tahliline ait, "Rusya'nın BM Güvenlik Kurulunda veto hakkı varken bu sorunu çözmek nasıl mümkün olabilir?" diye soran Kurtulmuş, "İsrail'in, Filistin topraklarındaki işgalleri, saldırganlığı, artık dünya kamuoyu tarafından büyük bir soykırım olarak görülen insanlık cürümlerini ABD veto hakkına sahip BM ülkesiyken nasıl önleyeceksiniz? Bizatihi kozmik kıymetler etrafında tesis edildiğini zannettiğimiz milletlerarası sistem, evvel bu pahaların çökmesi, kıymetlerin artık uygulanamaz hale gelmesiyle birlikte külliyen çöküşe, çözülüşe gerçek gelmiştir." tabirini kullandı.

Dünyanın bütün üniversitelerinin bu hususta uğraşarak tahlil üretmek zorunda olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, global sistemin yine inşası, hakkaniyetli, adaletli sistem inşası konusunda geniş ve ağır eforlar ortaya konulması gerektiğini anlattı.

Diğer bir kozmik gelişmeyi ise çok kutupluluğun hakim olacağı yeni bir periyoda girilmesi olarak tanımlayan Kurtulmuş, Berlin Duvarı'nın yıkılması ve Afganistan'dan ABD'nin apar topar çekilmesiyle yaşananları hatırlattı.

Berlin Duvarı'nın yıkılmasını ve ABD'nin Afganistan'dan ayrıldığı sıradaki uçağın imajını sembolik iki imaj olarak nitelendiren Kurtulmuş, şunları kaydetti:

"2022'den sonra, yeni bir dünya tertibinin kurulacağı periyoda girdik. Nasıl, ne halde gelişeceğiyle ilgili bugünden birtakım öngörüler yapılmakla birlikte külliyen kesin bir şey söyleyemeyiz. Kesin olarak söyleyeceğimiz tek şey bundan sonraki periyot hiçbir ülkenin, hiçbir bölgenin tek başına yöneteceği bir dünya sistemi olmayacaktır. Çok kutupluluğun, çok merkezliliğin karar sürdüğü dünyanın çabucak her yerinde bu çok kutuplu ve çok merkezli siyasal gelişmelerin tesirinin olduğu bir periyoda giriyoruz.

Hiç elbet Balkan coğrafyası da bu çok merkezli, kutuplu yeni dünyanın gelişmesinden gereğince hissesini alacak ve bu devrin getirdiği kurallara nazaran yeni siyasal, kültürel, ekonomik kurallarla karşı karşıya kalacaktır. Balkan halkları olarak da çok kutuplu yeni periyodun koşullarına hazırlıklı olmamız, bununla ilgili hem ülkelerimizde ulusal olarak kendi birikimimizi gözden geçirmemiz hem de çok kutuplu sistemin inşasına sunacağımız katkıları gözden geçirmemiz gerekir. Bu manada çok kutupluluk yeni bir istikrar arayışının ortaya çıktığı bir periyodun işaretidir."

"Yeni sistem arayışının temel ilkelerinin olması gerek"

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, "Eğer yeni bir global sistemi inşa edemezsek dünyayı çok sayıda problemin, belanın beklediğini hepimiz biliyoruz ve bunun farkındayız. Onun için diyoruz ki bu temel umdeler çerçevesinde elimizdeki bütün imkanları kullanarak, bütün fikri, siyasi, entelektüel uğraşlarımızı ortaya koyarak yeni bir dünyanın inşa edilmesi için çaba etmek ve bu mevzuda da yardımlaşmak mecburiyetindeyiz." dedi.

Devletlerin de egemenlikte eşitliğinin temel alınması gerektiğini vurgulayan Kurtulmuş, "Emperyalizmin bize öğrettiği, aşıladığı maalesef ziyanlı fikirlerden birisi, 'küçük ülkeyiz' anlayışıdır. Dünyada küçük ülke yoktur. Nüfusu az ülke vardır, yüzölçümü küçük ülke vardır fakat hiçbir ülke bir başkasından farklı değildir, her biri hükümrandır, egemenlikte eşittir." diye konuştu.

Numan Kurtulmuş, ana direği 'insanların yaratılışta, ülkelerin de egemenlikte' eşitliği prensibine oturan yeni bir dünya sisteminin kurulmasının koşul olduğuna dikkati çekerek, aksi takdirde işgaller, savaşlar, etraf kirliliği, açlık, kıtlık, global göç üzere dünyadaki meselelerin çözülmesinin mümkün olmayacağını söyledi.

Küresel sistemin kesinlikle adalet merkezli olması gerektiğine değinen Kurtulmuş, ekonomik adalet, toplumsal adalet ve çevresel adalet başlıkları altında tam manasıyla adaletin sağlandığı yeni bir sistemin kurulması gerektiğini aktardı. Kurtulmuş, "Merkezine adaleti almayan ya da bu alanlardaki adaleti es geçen hiçbir teklifin iyi bir formda gerçekleşmesi mümkün olmaz." değerlendirmesinde bulundu.

Yeni global sistem arayışının "kapsayıcı" olması gerektiğini lisana getiren Kurtulmuş, her görüşe, her kimliğe temsil hakkı tanıyan yeni bir anlayışla dünya sisteminin inşa edilmesinin kıymetine dikkati çekti.

Kurtulmuş, "Ötekileştiren, farklılaştıran, kimilerini birinci, başkalarını de ikinci-üçüncü sınıf olarak gören hiçbir anlayış, dünyada barışı tesis etmeye muktedir olamaz. Onun için diyoruz ki yeni global sistem arayışında kesinlikle kapsayıcı uygulamaları ve kapsayıcı teklifleri ortaya koymak zorundayız." sözünü kullandı.

Yeni dünya sisteminin tıpkı vakitte "katılımcı" ve "sürdürülebilir" olması gerektiğini belirten Kurtulmuş, "Sadece bir anlık fikirler, yalnızca orta ve kısa vadeli menfaatler etrafında oluşan teklifler değil, uzun vadeli, insanlığın ortak paydasına olacak fikirlerin ortaya konulması ve bunların sürdürülebilir bir formda devam ettirilmesi lazım." sözlerini sarf etti.

TBMM Başkanı Kurtulmuş, bu başlıkların yeni global sistem için değerine işaret ederek, "Eğer yeni bir global sistemi inşa edemezsek dünyayı çok sayıda kahrın, belanın beklediğini hepimiz biliyoruz ve bunun farkındayız. Onun için diyoruz ki bu temel umdeler çerçevesinde elimizdeki bütün imkanları kullanarak, bütün fikri, siyasi, entelektüel eforlarımızı ortaya koyarak yeni bir dünyanın inşa edilmesi için çaba etmek ve bu mevzuda da yardımlaşmak mecburiyetindeyiz." görüşünü paylaştı.

"Bu gayrette, demokrasiyi savunanlar güçlü bir halde galip çıkacaklardır"

Dünyada hükümran olanların, gücü elinde bulunduranların kendi imkanlarını kaybetmemek için her türlü baskıyı, denetimi ortaya koymak isteyeceklerini kaydeden Kurtulmuş, "Küresel adil bir sistemin inşa edilebilmesi kolay bir halde olacak konu değildir. Çok kapsamlı ve çok istikametli bir çabayı gerektiriyor." fikrini lisana getirdi.

Gelecek periyotta dünyanın her yerinde var olacak uğraş alanlarına dikkati çeken Kurtulmuş, bu gayrette insanlıktan, insaftan, vicdandan yana olanların kazanacağını, çok kısa bir müddet içinde yeryüzünde hakkaniyetli bir sistemin inşa edileceğini vurguladı.

Kurtulmuş, "değerler ve unsurlar ile çıkarcılık arasında" büyük bir çabanın olacağını lisana getirerek, "Ne kadar çok yükselir, ne kadar çok çaba içinde ittifaklar artırılırsa kıymetler ve unsurlar, ümit ediyoruz ki önümüzdeki periyotta hakim olacak, insanlığa yol gösterecektir." dedi.

Gelecek devirde "adalet ile zulüm arasında" da bir gayretin olacağını aktaran Kurtulmuş, kelamlarını şöyle sürdürdü:

"Şu anda dünyada adaleti savunan çok geniş kitleler var. Bunu nerede gördük? İsrail'in Filistin'de, Gazze'de ortaya koyduğu soykırım karşısında. Dünyanın her yerinde yüz binlerce, milyonlarca insan sokaklara çıktı, Filistin ve Gazze halkının hakkını sormak için adaleti savundular. Bir insanlık cephesi, dünyanın her yerinde kuruldu ve tesirli oldu. İnsanlık cephesi adalet çerçevesinde arayışlarını sürdürürse nasıl sonuç alınabildiğini de iki uygulamada gördük. Netanyahu ve çetesinin Milletlerarası Adalet Divanında yargılanması ve bir orta karar çıkması ve Milletlerarası Ceza Mahkemesinde haklarında tutuklama kararı verilmesi, adalet arayan insanlık cephesinin gayretlerinin sonucudur."

Dünyanın bundan sonraki devrinde bir öbür çatışma alanının "Demokrasi ile otokrasi arasında" olacağını anlatan Kurtulmuş, "Ümit ediyoruz ki bu gayrette, demokrasiyi savunanlar güçlü bir biçimde galip çıkacaklardır." diye konuştu.

TBMM Başkanı Kurtulmuş, gelecek dönemde bir öteki gayret alanının ise "kapsayıcılık ile ayrımcılık-ötekileştirme arasında" olacağını aktardı.

"Yeni bir global sistemin inşa edilmesini savunanlarla sistemsizliğin nimetlerinden istifade edenler arasında" da gelecek devirde bir çabanın olacağını söz eden Kurtulmuş, "Bugün dünyada hem ekonomik hem siyasal manada bir sistem kelam konusu değil. Sistemin çalışmamış olmasının koca koca ülkelerin nasıl işine geldiğini sizler de biliyorsunuz. O denli olduğu için 'Bırakın bu sistemsizlik devam etsin. Bu sistemin haksızlıklarına göz yumalım' diyerek hal ortaya koyduklarını görüyoruz. Lakin dünyadaki insanların değerli bir kısmı ise yeni bir sistem inşasından yanadır ve bunun için verilecek gayretin tarafı olmaya hazırdır." yorumunda bulundu.

Balkan coğrafyasındaki halkların gelecek süreçte birlik ve beraberlik içerisinde ortak maksatlar çerçevesinde gayret etmesini dilek ettiklerini söyleyen Kurtulmuş, şunları kaydetti:

"Türkiye olarak, Balkan coğrafyasının doğal bir kesimi olarak kendimizi görüyoruz. Buradaki halkların her birini ailemizin bir ferdi, ailemizin bir ögesi olarak telakki ediyoruz. Makedonya'daki Türk kardeşlerimizin, Arnavut kardeşlerimizin, Boşnak kardeşlerimizin, gayrimüslim ögelerin her birisinin bizim ailemizin bir ferdi olduğunu biliyoruz. Bilhassa Balkanlar üzerinde konuşuyorsak, şunu da zihnimizin bir tarafında daima tutuyoruz ki altı asır boyunca Osmanlı barış nizamının karar sürdüğü Balkan coğrafyasının çabucak hemen her yerinde ayak izlerimiz, dostlarımız, kardeşlerimiz, akrabalarımız, komşularımız vardır. Bu çerçevede Balkan coğrafyasındaki halklarla yakın bağları her alanda sürdürmeye devam edeceğiz."

Muhabir: Ali Kemal Akan,Kemal Karadağ