TCMB ekonomistlerinin sektörel enflasyon beklentilerini değerlendirdiği blog yazısı yayınlandı

AA İSTANBUL (AA) - TCMB'nin blog sayfası Merkezin Güncesi'nde, "Enflasyon Beklentilerinin Takibi İçin Yeni Bir Yayın: Sektörel Enflasyon Beklentileri" başlıklı bir tahlil yayınlandı. Analizde, "Enflasyon beklentilerindeki gelişmeler, merkez bankalarının para siyaseti kararlarını etkileyen ve birebir vakitte siyaset kararları ile şekillenen değerli bir öge. Hakikaten ekonomik aktörler yatırım, tüketim ve fiyatlama kararlarını alırken enflasyon beklentilerini de göz önünde bulunduruyor. Münasebetiyle, enflasyon beklentilerini yönetebilen merkez bankaları para siyasetinin aktifliğini artırabiliyor. Bu kapsamda, TCMB, farklı ekonomik aktörlerin gelecek 12 aya ait enflasyon beklentilerini, Sektörel Enflasyon Beklentileri yayını altında birleştirerek kamuoyu ile paylaşmaya başladı. Bu blog yazısı, Sektörel Enflasyon Beklentileri yayınının usulünü ve paylaşılan enflasyon beklentilerini inceliyor." sözleri kullanıldı. Farklı dalların enflasyon beklentilerinin halihazırda üç farklı anketten derlendiği belirtilen tahlilde, şunlar kaydedildi: "TCMB tarafından uygulanan Piyasa İştirakçileri Anketi (PKA) ile finansal ve gerçek kesimdeki karar alıcı ve uzman bireylere, tekrar TCMB tarafından uygulanan İktisadi Yönelim Anketi (İYA) ile imalat sanayiinde faaliyet gösteren firmalara ve TCMB ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) iş birliğiyle yürütülen Tüketici Eğilim Anketi (TEA) ile hanehalkına, gelecek 12 aylık devir için enflasyon beklentileri soruluyor. Sektörel Enflasyon Beklentileri yayını ile, gerçek dal ve hanehalkı beklentileri de PKA kapsamında derlenen beklentilerle kamuoyu ile nizamlı olarak paylaşılacak." "En düşük enflasyon beklentisine sahip kümenin piyasa iştirakçileri olduğu dikkat çekiyor" Reel kesimin enflasyon beklentisi hesaplanırken, uç bedellerin Tukey’s Hinges yolundan yararlanılarak temizlendiği belirtilen tahlilde, TEA kapsamında derlenen hanehalkı enflasyon beklentilerinin de misal bir usul ile üretildiği lakin hanehalkının cevaplarında varyasyonun yüksek olması nedeniyle ek tutarsızlık denetimlerinin uygulandığı aktarıldı. Analizde, şunlar kaydedildi: "Konuyu irdelemek için, öncelikle TEA’da hanehalkına enflasyon ile ilgili sorulan soruları not düşmek gerekir:

1. Geçen 12 aylık devirde tüketici fiyatlarının nasıl değiştiğini düşünüyorsunuz?
2. Geçen 12 aylık periyotta tüketici fiyatlarının yüzde kaç arttığını/azaldığını düşünüyorsunuz? Lütfen iddiası oran veriniz.
3. Geçen 12 aylık periyoda nazaran, gelecek 12 aylık devirde tüketici fiyatlarının nasıl değişeceğini bekliyorsunuz?
4. Gelecek 12 aylık periyotta tüketici fiyatlarının yüzde kaç artacağını/azalacağını bekliyorsunuz? Lütfen kestirimi oran veriniz.

Hanehalkı için üretilen istatistiğin yanlışsız bir formda değerlendirilebilmesi için, tüketicilerin hissedilen enflasyon oranı, gelecek devir için eğilim beklentisi ve beklenen enflasyon oranı için ilgili sorulara verdiği karşılıkların birbiri ile ahengi incelendi. Bu ölçütlere nazaran tutarsızlık gösteren karşılıklar hesaplama dışı bırakıldı. Tutarsızlık denetimi yapıldıktan sonra muhalif paha tahlilleri için Tukey’s Hinges tekniğinden yararlanılarak uç pahalar temizlendi ve hanehalkının ortalama enflasyon beklentisi elde edildi." İlk olarak, vakit içinde en yüksek enflasyon beklentisine sahip kümenin hanehalkı, en düşük enflasyon beklentisine sahip kümenin ise piyasa iştirakçileri olduğunun dikkati çektiği vurgulanan tahlilde, bu durumun hanehalkının enflasyon beklentilerinin genelde başka kümelerden daha yüksek olduğunu gösteren milletlerarası bulgularla da uyumluluk gösterdiği kaydedildi. Analizde, eğilimler incelendiğinde, hanehalkı enflasyon beklentilerinin, datanın hesaplanmaya başlandığı 2015 yılından itibaren artış eğilimi göstererek 2023 yılının ağustos ayında tepeye ulaştığı, bu tarihten sonra ilgili beklentilerin dalgalı bir seyir izlediği ve Haziran 2024’te yüzde 71,5 düzeyine gerilediği belirtildi. Hanehalkına nazaran daha düşük oynaklığa ve düzeye sahip olan gerçek kesimin enflasyon beklentisinin, 2021 yılının son çeyreğinden itibaren besbelli bir artış göstererek 2022 sonlarına gerçek en yüksek düzeyine ulaştığı bildirilen tahlilde, şunlar kaydedildi: "Ocak-Haziran 2024 periyodunda yüzde 55 civarında yatay seyrediyor. Piyasa iştirakçilerinin beklentileri ise Ekim 2023’te yüzde 45,3 ile tepeyi gördükten sonra tertipli olarak gerileyerek Haziran 2024 prestijiyle yüzde 31,8 düzeyinde gerçekleşiyor. Düzey farklılık gösterse de her üç kümede da gelecek 12 aylık periyoda ait enflasyon beklentilerinde yaşanan düşüş eğilimi misal. TCMB’nin uyguladığı para siyasetindeki kararlı duruşun, enflasyon beklentilerinde sağlanan güzelleşmeyi devam ettirmesi öngörülüyor." Analizde, hanehalkının geleceğe yönelik enflasyon beklentilerinde, manşet enflasyon düzeyinin kıymetli bir etken olduğunun bilindiği vurgulanarak, bu nedenle hanehalkının düzey olarak enflasyon beklentisi yanında, enflasyonun istikametine dair beklentilerinin takibininde kıymetli olduğu belirtildi. Bu kapsamda, Sektörel Enflasyon Beklentileri yayınında hanehalkının gelecek 12 aylık periyottaki enflasyon beklentisinin istikamet olarak eğiliminin de kamuoyu ile paylaşıldığı bildirilen tahlilde "Enflasyonun düşeceğini bekleyenlerin hissesi 2024 yılının mart ayından itibaren besbelli biçimde artıyor ve Haziran 2024 prestijiyle yüzde 33,5 düzeyine yükseliyor. Enflasyon beklentilerinin çıpalanması ile birlikte bu oranın daha da artması bekleniyor." sözü kullanıldı.

Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu