Temmuz ayı bütçe uygulama sonuçları açıklandı

AA ANKARA (AA) - Türkiye'nin merkezi idare bütçe gelirleri temmuzda 730 milyar 930 milyon lira, sarfiyatları 827 milyar 706 milyon lira oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığı, temmuz ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Buna nazaran, temmuzda bütçe gelirleri, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 44,9 artarak 730 milyar 930 milyon liraya, bütçe masrafları de yüzde 81,6 artışla 827 milyar 706 milyon liraya ulaştı. Ocak-temmuz devrinde de bütçe gelirleri geçen yılın birebir devrine nazaran yüzde 91,3 yükselerek 4 trilyon 562 milyar 295 milyon liraya çıktı. Bütçe sarfiyatları de tıpkı periyotta yüzde 91,8 artarak 5 trilyon 406 milyar 254 milyon lira oldu. Merkezi idare bütçesi temmuzda 96 milyar 776 milyon lira, ocak-temmuz periyodunda ise 843 milyar 960 milyon lira açık verdi. Merkezi idare bütçe sarfiyatları Temmuz 2023'te 455 milyar 840 milyon lira iken bu yılın birebir ayında yüzde 81,6 artışla 827 milyar 706 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2024'te merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 7,5'i kullanılmış oldu. Faiz dışı fazla, geçen yıl temmuzda 86 milyar 281 milyon lira iken bu yılın tıpkı ayında 4 milyar 238 milyon lira açık gerçekleşti. Faiz hariç bütçe masrafları, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 75,8 artarak 735 milyar 167 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç sarfiyatların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı ise 2023'ün tıpkı ayında yüzde 8,5 iken geçen ay yüzde 7,5 olarak hesaplandı. Temmuzda işçi masrafları, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 76,2 artarak 246 milyar 386 milyon lira oldu. İşçi sarfiyatları için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 9,6'sı kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi masrafları, temmuzda geçen yılın tıpkı ayına kıyasla yüzde 68 artışla 29 milyar 180 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 9,3'ü kullanılmış oldu. Söz konusu devirde, mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si harcandı. Temmuzda yüzde 115,7 artışla 58 milyar 855 milyon lira mal ve hizmet alımı sarfiyatı gerçekleşti. Cari transferler temmuzda, geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 54,9 artarak 276 milyar 830 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 6,5'i kullanıldı. Temmuzda 85 milyar 160 milyon lira sermaye sarfiyatı gerçekleşirken sermaye transferi 2 milyar 639 milyon lira olarak hesaplandı. Borç verme masrafları ise 36 milyar 117 milyon lirayı buldu. Faiz masrafları, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 145,4 artışla 92 milyar 539 milyon liraya ulaştı. Bütçe gelirleri Merkezi idare bütçe gelirleri, geçen yılın temmuz ayında 504 milyar 413 milyon lira iken geçen ay yüzde 44,9 artarak 730 milyar 930 milyon liraya yükseldi. Bütçe kestirimine nazaran bütçe gelirlerinin temmuz ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 10,2 iken geçen ay yüzde 8,7 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay Temmuz 2023'e nazaran yüzde 35,8 artarak 611 milyar 741 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe kestirimine nazaran gerçekleşme oranı ise 2023'te yüzde 10,5 iken geçen ay yüzde 8,3 olarak hesaplandı. Genel bütçe vergi dışı öteki gelirleri yüzde 108,9 artışla 98 milyar 898 milyon liraya yükseldi. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 17 milyar 372 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 2 milyar 919 milyon lira olarak kaydedildi. Vergi çeşitleri prestijiyle temmuzda geçen yılın tıpkı ayına nazaran gelir vergisi yüzde 114,9, özel tüketim vergisi yüzde 61,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 104,9, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 26,1, damga vergisi yüzde 55,9, harçlar yüzde 18,5, öteki vergiler tahsilatı yüzde 52,4 artarken kurumlar vergisi yüzde 33,6, dahilde alınan katma paha vergisi yüzde 27,4 azaldı. Ocak-temmuz periyodu gerçekleşmeleri Merkezi idare bütçe masrafları, Ocak-Temmuz 2023 devrinde 2 trilyon 819 milyar 416 milyon lira iken bu yılın tıpkı periyodunda yüzde 91,8 artışla 5 trilyon 406 milyar 254 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024'te merkezi idare bütçe sarfiyatları için öngörülen 11 trilyon 89 milyar 37 milyon lira ödeneğin yüzde 48,8'i kullanılmış oldu. Faiz hariç bütçe sarfiyatları, ocak-temmuz periyodunda geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 89,1 artarak 4 trilyon 739 milyar 292 milyon liraya çıktı. Faiz hariç masrafların bütçe ödeneklerine nazaran gerçekleşme oranı yüzde 48,2 olarak hesaplandı. Personel masrafları, kelam konusu periyotta yüzde 119,7 artışla 1 trilyon 531 milyar 806 milyon lira olurken işçi masrafları için bütçede öngörülen 2 trilyon 553 milyar 495 milyon lira ödeneğin yüzde 60'ı kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi sarfiyatları, bu periyotta geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 82,1 artarak 187 milyar 972 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 312 milyar 451 milyon lira ödeneğin yüzde 60,2'si harcandı. Ocak-temmuz periyodunda mal ve hizmet alım sarfiyatları için bütçede öngörülen 679 milyar 766 milyon lira ödeneğin yüzde 48,6'sı kullanıldı. Bu devirde, yüzde 72,7 yükselişle 330 milyar 643 milyon lira mal ve hizmet alımı sarfiyatı gerçekleşti. Cari transferler yüzde 71,9 artarak 2 trilyon 105 milyar 829 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 4 trilyon 266 milyar 709 milyon lira ödeneğin yüzde 49,4'ü harcandı. Söz konusu devirde 372 milyar 670 milyon lira sermaye masrafı, 30 milyar 881 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme sarfiyatları ise 179 milyar 491 milyon lira olarak hesaplandı. Faiz masrafları yüzde 113,1 artarak 666 milyar 962 milyon lirayı buldu. Merkezi idare bütçe gelirleri ise geçen yılın ocak-temmuz periyodunda 2 trilyon 384 milyar 763 milyon lira iken bu yılın birebir periyodunda yüzde 91,3 artışla 4 trilyon 562 milyar 295 milyon liraya çıktı. Bütçe iddiasına nazaran, bütçe gelirlerinin ocak-temmuz periyodu gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 48,4 iken, bu yılın tıpkı periyodunda yüzde 54,1'e yükseldi. Vergi gelirleri tahsilatı, kelam konusu devirde geçen yılın ocak-temmuz devrine nazaran yüzde 86,4 artarak 3 trilyon 825 milyar 106 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe kestirimine nazaran gerçekleşme oranı ise yüzde 51,6 olarak kayıtlara geçti. Genel bütçe vergi dışı öteki gelirleri de yüzde 123,7 artarak 610 milyar 745 milyon liraya çıktı. Özel bütçeli yönetimlerin öz gelirleri 98 milyar 48 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 28 milyar 396 milyon lira olarak hesaplandı. Vergi tipleri prestijiyle ocak-temmuz devrinde geçen yılın birebir devrine nazaran gelir vergisi yüzde 124,2, kurumlar vergisi yüzde 53,7, dahilde alınan katma bedel vergisi yüzde 119,9, özel tüketim vergisi yüzde 81,9, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 181,4, ithalde alınan katma kıymet vergisi yüzde 65,4, damga vergisi yüzde 80, harçlar yüzde 54 ve öbür vergi gelirleri yüzde 69,1 arttı.
Muhabir: Hülya Ömür Uylaş,Serhat Tutak